همشهری آنلاین_ زینب زینال‌زاده: درختان ریه‌های کلانشهر تهران محسوب می‌شوند و وجودشان علاوه بر تلطیف هوا، سبب آرامش روحی و روانی شهروندان می‌شود. توجه به حفظ و نگهداشت فضای سبز منطقه ۶ به دلیل موقعیت جغرافیایی و داشتن بیش از ۶۰ بوستان و بیش از ۳۰۰ هکتار فضای سبز، اهمیت زیادی دارد و از همین رو طرح پایش درختان و گیاهان و شناسایی آفات و مقابله با آنها در دستور کار شهرداری قرار گرفته است. به گفته «مهدی کاوه» رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶، اکنون بیش از ۳۰ نفر به‌طور مستمر در نواحی شش‌گانه، بوستان لاله، بوستان ساعی و خیابان حضرت ولی‌عصر(عج) مشغول پایش درختان و فضای سبز منطقه هستند.
روان‌شناسان معتقدند تماشای مناظر زیبای طبیعت و درختان سرسبز و گل‌های رنگارنگ، سبب کاهش استرس و افزایش آرامش روحی و روانی می‌شود. حالا اگر آفت به جان درختان و گیاهان بزند و آنها را خشک کند، نه تنها تأثیری در آرامش روح و روان شهروندان و تلطیف هوا ندارند، بلکه زمینه تخریب فضای سبز شهر نیز فراهم می‌شود. به همین دلیل، مأموران اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ پایش درختان و گیاهان را در دستور کار قرار داده‌اند. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: «این روزها که شهرنشینی رشد پیدا کرده، توسعه فضای سبز اجتناب‌ناپذیر است. به همین دلیل در سال‌های اخیر کارهای خوبی در این زمینه صورت گرفته و فضاهای مناسب شناسایی و تبدیل به فضای سبز شده‌اند. » علاوه بر توسعه و ایجاد فضاهای سبز، نگهداشت این فضاها هم اهمیت زیادی دارد. کاوه با تأیید این موضوع می‌گوید: «علاوه بر توسعه و ایجاد فضای سبز، نگهداشت این فضاها هم اهمیت دارد. گیاهان موجود زنده هستند و نیاز به رسیدگی و توجه دارند و بی‌توجهی به آنها سبب آفت‌زدگی و از بین رفتنشان می‌شود. »
- بخش حفظ نباتات
رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه به اهمیت نقش بخش حفظ نباتات شهرداری اشاره و عنوان می‌کند: «در طبیعت آفات و عوامل بیماری‌زای زیادی وجود دارد که به گیاهان آسیب می‌رساند. به همین دلیل، بخش حفظ نباتات در شهرداری راه‌اندازی شده است تا با شناسایی انواع آفات و بیماری‌ها، راه‌های کنترل آنها را بیابد. با این اقدامات می‌توان به‌طور مطلوب از فضاهای سبز و درختان حفاظت و نگهداری کرد. »
به گفته او، طرح پایش یا همان بررسی وضعیت سلامت درختان در طول سال انجام می‌شود: «کنترل سلامت درختان و گیاهانی که در بوستان‌ها، فضاهای سبز و معابر عمومی وجود دارند، در طول سال به‌طور مستمر انجام می‌شود و در صورت وجود موارد مشکوک به آفت و بیماری، اقدامات لازم برای کنترل آفت انجام می‌شود. »
سفیدبالک توت، سوسک برگخوار نارون، پروانه برگخوار نارون، زنبور مینوز نارون، شته، پسیل زیتون، سنک بید و تبریزی، شپشک‌ها، پوستخوارها و چوبخوارها، سفیدک‌های سطحی و ناتراسیا، انواع آفات و بیماری‌هایی‌اند که به گفته کاوه به گیاهان و درختان آسیب می‌زنند: «این آفت‌ها اگر زود شناسایی شوند و اقدامات کنترلی هم به موقع انجام شود، قطعاً می‌توان سلامت گیاهان و درختان را حفظ کرد. »
- راه‌های مقابله با آفات و بیماری‌ها
به گفته کاوه، پایش درختان و فضاهای سبز منطقه با هدف شناسایی آفات و بیماری‌ها و مبارزه با آنها انجام می‌شود. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه در توضیح بیشتر می‌گوید: «آفات و بیماری‌ها انواع مختلفی دارند و به همین دلیل برای از بین بردن آنها نمی‌توان نسخه واحدی تجویز کرد. از طریق پایش انواع آفات و بیماری‌ها، شناسایی و مقابله در دستور کار کارشناسان اداره فضای سبز شهرداری منطقه قرار می‌گیرد. » راه‌های دفع آفات از این قرارند:
نصب کارت زرد روی درختان زیتون: این کارت‌ها چسبنده هستند و به همین دلیل به تله‌های چسبنده معروفند. از این کارت‌ها برای دفع آفاتی چون شته‌های بالدار و سفیدبالک‌ها استفاده می‌شود.
آبشویی: با شروع فصل گرما، آفات درختان افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، افزایش آلودگی هوا هم سبب دوداندود شدن و غبارگرفتگی درختان و فضاهای سبز می‌شود و رشد درختان و گیاهان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. آبشویی روشی مناسب برای دفع آفاتی چون سفیدبالک، شته و پسیل زیتون و حفظ سلامت گیاهان است.
سمپاشی علیه سوسک و پروانه برگخوار نارون: این نوع سوسک از آفت‌های مهم و خطرناک درختان نارون است و هر سال خسارت‌های زیادی به فضای سبز وارد می‌کند. درختانی که دچار این آفت می‌شوند، در گذر زمان سرسبزی خود را از دست می‌دهند. بنابراین، اقدامات برای شناسایی این آفات شروع شده است و برای مقابله با آنها درختان نارون آسیب‌دیده سمپاشی می‌شوند.
روغن‌پاشی علیه پسیل زیتون: در فضاهای سبز منطقه درختان زیتونی وجود دارد که ممکن است به آفت پسیل زیتون مبتلا شوند. یکی از روش‌های کنترل این آفت روغن‌پاشی است. این کار با استفاده از روغن ولک ۲ درصد انجام می‌شود. پسیل زیتون عسلک تولید می‌کند که وقتی در معرض هوا قرار می‌گیرد خشک می‌شود و از حشره در مقابل دشمنان طبیعی و سم حفاظت می‌کند، بنابراین برای تأثیر روغن ابتدا با فشار زیاد درختان زیتون آلوده به پسیل، شست‌وشو می‌شوند تا عسلک از بین برود و روغن تأثیر بگذارد.
سمپاشی در خاک با قارچ‌کش تیوفانات متیل: تیوفانات متیل با نام تجاری «توپسین ام» یک قارچ‌کش سیستمیک است که برای کنترل بیماری‌های قارچی مانند فتیله نارنجی و جلوگیری از پوسیدگی ریشه و طوقه در خاک و تاج درخت استفاده می‌شود. این قارچ‌کش در منطقه ۶ برای کنترل پوسیدگی ریشه چنار استفاده شده است.
- سفیدبالک توت
این آفت در طول سال پایش و فرم‌های پایش آن هر ۲ هفته یکبار برای سازمان بوستان‌ها ارسال شده است. کاوه در توضیح بیشتر می‌گوید: «برای پایش تعدادی کارت زرد روی درختان توت و زیتون که کانون آلودگی در سالیان قبل و در حال حاضرند، نصب می‌شود و این کارت‌ها هر هفته جمع‌آوری و بررسی می‌شوند. »
به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه، این آفت زمستان روی درختان زیتون وجود داشت و به همین دلیل برای جلوگیری از ازدیاد آن در ماه اسفند درختان زیتون با روغن ولک روغن‌پاشی شدند: «سفیدبالک در بهار از درختان زیتون به درختان توت نقل مکان می‌کند. بنابراین از اویل بهار از تنه‌جوش‌ها و پاجوش‌های درختان توت به‌عنوان تله برای تخم‌ریزی این آفت استفاده کرده‌ایم و همزمان درختان توت با آب خالی و سموم گیاهی (پالیزین) به‌صورت دوره‌ای آبشویی می‌شوند. » به گفته کاوه، به دلیل مدیریت درست، آفت سفیدبالک از سال ۹۶ جهش و طغیان نداشته و کنترل شده است.
- سوسک برگخوار نارون
فعالیت این حشره از زمان برگ دادن درختان یعنی فروردین ماه شروع می‌شود. به همین دلیل اقدامات مقابله با این آفت از فروردین در دستور کار اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ قرار گرفته است. مهدی کاوه می‌گوید: «از اول فروردین برای جلوگیری از تغذیه مناسب این آفت تنه‌جوش و پاجوش نارون را حذف کرده‌ایم. همچنین هرجا که تجمع تخم این آفت روی درختان مشاهده شده است به‌صورت مکانیکی جمع‌آوری و توسط مأموران فضای سبز معدوم شده‌اند. »
رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه به سمپاشی درختان آسیب‌دیده هم اشاره و عنوان می‌کند: «در برخی از درختان شاهد تغذیه لاروها (نوزادان از تخم بیرون‌آمده) بودیم که این درختان پایش و با استفاده از سم «پروتئوس» سمپاشی شدند. پایش درختان برای حفاظت از آنها در برابر این آفت همچنان در فضاهای سبز منطقه ادامه دارد. »
- زنبور مینوز نارون
این آفت از اواخر فروردین شروع به فعالیت می‌کند. طول این حشره ۴ میلیمتر است و روی برگ درختان نارون تخم‌گذاری می‌کند. به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه این آفت روی برگ‌های اصلی تخم‌گذاری می‌کند: «این آفت یک نسل دارد و اگر درست و به موقع پایش نشود، در مدت زمان کوتاهی می‌تواند خسارت‌های زیادی به بار بیاورد. »
کاوه می‌گوید: «برخی از درختان منطقه دچار این آفت شده‌اند که با اقدامات خوب نیروهای اداره فضای سبز و سم‌پاشی‌های به‌موقع، آفت‌ها به‌طور کامل از بین رفته‌اند. »
- شته‌ها
شته‌ها نوعی حشرات مکنده هستند. حدود ۲۵۰گونه از این حشره وجود دارد که آفت‌کشاورزی و جنگلداری محسوب می‌شوند. آسیب‌هایی که این شته‌ها به درختان و فضاهای سبز می‌زنند، سبب شده بزرگ‌ترین دشمن گیاهان شناخته شوند. به گفته کاوه امسال به دلیل شرایط جوی مناسب حشرات زیادی روی درختان و درختچه‌هایی مانند رز، نسترن، بید، تبریزی، نارون و اقاقیا مشاهده می‌شوند. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه می‌گوید: «با اجرای طرح پایش گیاهان آسیب‌دیده شناسایی و با استفاده از سموم گیاهی مانند پالیزین ۵/۲ در هزار کنترل شده‌اند. همچنین شته‌ها با گرم شدن هوا کمتر می‌شوند و به همین دلیل در روزهای آتی جایی برای نگرانی نیست. »
- پسیل زیتون
این حشره سبزرنگ است و در سال ۳ نسل دارد که بیشترین خسارت مربوط به نسل دوم است. حشره روی سرشاخه‌ها، برگ‌ها، جوانه‌ها و شکاف پوست درختان نفوذ می‌کند و فعالیت آن در طول سال ادامه دارد. این حشره سبب خشک‌شدن شاخه‌ها و ریزش برگ‌ها می‌شود. به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه، پسیل‌ها به خاطر تولید عسلک زیاد روی شاخه خشک‌شده، آفت را از دسترس سموم گیاهی و شیمیایی خارج می‌کنند و به همین دلیل کنترل و نابودی آنها سخت است. کاوه می‌گوید: «در فضاهای سبز منطقه چندین مورد از این آفت وجود داشت که از طریق آبشویی با فشار زیاد و پاشیدن روغن والک و همچنین حذف سرشاخه‌های آلوده کنترل شده‌اند. »
- سنک بید
این آفت ویژه درختان بید و تبریزی است. آفت سنک بید پشت برگ‌ها تخم‌گذاری می‌کند و از اواسط اردیبهشت تا اوایل تیر، بیشترین تعداد را پیدا می‌کند. مهدی کاوه می‌گوید: «با شروع گرما و محدود شدن فعالیت شته‌ها روی درختان بید و تبریزی فعالیت سنک‌ها شروع می‌شود که مواردی از آن در فضاهای سبز منطقه مشاهده شده است. »
به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه، پایش درختان ادامه دارد و در صورت نیاز برای مقابله با این آفت از سموم گیاهی استفاده می‌شود.
- شپشک‌ها
این آفات همانند شته‌ها به شمشادها، نارون، کاج و توت آسیب می‌رسانند. شپشک‌ها حشرات بسیارریزی هستند که به تمام قسمت‌های گیاه از جمله برگ، میوه، شاخه، ساقه و تنه آسیب می‌زنند. به گفته کاوه در برخی از موارد به دلیل‌ریز بودن، کنترل این آفت سخت و طاقت‌فرساست. او می‌گوید: «در پایش‌های انجام‌شده، مواردی از این آفت در فضاهای سبز منطقه گزارش شده است که اقداماتی چون برس کشیدن، سمپاشی با دورسبان (یا سمپاشی با سمومی که فشار بخار بالایی دارد) انجام شده است و جایی برای نگرانی نیست. »
- پوستخوارها و چوبخوارها
آفت‌های چوبخوار شامل پروانه فری، سوسک سرشاخه‌خوار رزاسه، سوسک چوبخوار سارتا و سوسک‌های طوقه، ریشه و پوستخوار کاج و نارون هستند. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه می‌گوید: «این آفات در صورت ضعیف شدن درختانی مانند کاج، نارون و تبریزی به آنها حمله‌ور و سبب تخریب آنها می‌شوند. »
به گفته او تقویت درختان بهترین روش مبارزه با این آفت است: «در پایش‌های انجام‌شده، چندین مورد از این آفت گزارش شده است که تلاش کردیم با انجام کارهایی مانند تقویت درختان، تنظیم آبیاری و در صورت نیاز سمپاشی با سمومی که فشار بخار بالایی دارند، مانع از آسیب‌دیدگی جدی آنها شویم. »
- ناتراسیا
این اصطلاح در خصوص سرخشکیدگی درختان به کار می‌رود و به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه، بدون شک یکی از خطرناک‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های درختان تهران به‌خصوص چنارهاست. کاوه می‌گوید: «این بیماری باعث زوال و خشکی درختان می‌شود و طی سال‌های اخیر شاهد نابودی برخی درختان چنار به دلیل همین بیماری در خیابان ولی‌عصر(عج) بوده‌ایم. »او ادامه می‌دهد: «برای کنترل این بیماری و جلوگیری از تخریب بیشتر درختان از قارچ‌کش‌های سیستمیک مانند تیوفانات متیل در خاک و تنه درخت استفاده شده است. »
- سفیدک سطحی
این بیماری از یک نقطه در درخت شروع می‌شود و به قسمت‌های دیگر سرایت می‌کند. در این بیماری بخشی از درخت به رنگ سفید درمی‌آید، درست مانند اینکه آرد روی آن پاشیده باشند. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه با بیان اینکه مواردی از این آفت درگونه‌های گیاهی منطقه مشاهده شده است، می‌گوید: «این بیماری روی درختان و درختچه‌های توری، رز و شمشاد منطقه مشاهده شده است. برای کنترل و از بین بردن آن از سموم قارچ‌کش مانند سولفور و پروپیکونازول استفاده کرده‌ایم و وضعیت‌گونه‌های گیاهی آسیب‌دیده مطلوب است. »