همشهری آنلاین_ سارا جعفرزاده: رویکرد این انجمن بیشتر معطوف به افرادی بود که به‌صورت ارادی تمایل به ترک اعتیاد داشتند و صرف‌نظر از نوع ماده مخدری که مصرف می‌کردند می‌توانستند به این انجمن بپوندند. اساس عضویت، اصل گمنامی و کمک یک معتاد در حال بهبودی به معتاد دیگر است. با توجه شیوع ویروس کرونا از اوایل اسفند ماه کلاس‌های این انجمن که به‌صورت حضوری برگزار می‌شد، لغو شد و در حال حاضر خبر خوشایند این است که برگزاری برخی از جلسات این انجمن قرار است با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌زودی از سر گرفته شود. البته در ایام کرونا به‌رغم اینکه بیشتر جلسات این انجمن لغو شده بود اما برخی از معتادان همچنان به‌صورت مجازی با راهنمای خود و دیگر اعضای انجمن در ارتباط بودند.
انجمن معتادان گمنام نهادی است مردمی، خودجوش و غیرانتفاعی که از سال ۱۳۶۹ در مرکز بازپروری قرچک ورامین فعالیت خود را آغاز کرد. «امیر نقوی» مسئول روابط‌عمومی جنوب‌شرق ۲ انجمن معتادان گمنام در این‌باره می‌گوید: «در سال ۱۳۷۳ با کمک اعضای انجمن معتادان گمنام و حمایت‌های مسئولان نخستین جلسه رسمی این انجمن در تهران برگزار شد و در نهایت از سال ۱۳۸۵ از سوی پلیس امنیت و ناجا و در سال ۱۳۹۲ از طرف وزارت کشور مجوز فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد در سطح ملی را دریافت کرد. » نقوی با اشاره به شروع فعالیت این انجمن در منطقه ۱۵ ادامه می‌دهد: «نخستین جلسه این انجمن در منطقه ۱۵ حدود ۲۰ سال پیش برگزار شد و در حال حاضر ۲۴ گروه در این منطقه فعال است و تقریباً در تمام محله‌های این منطقه جلسات انجمن برگزار می‌شود. اصل گمنامی یکی از مواردی است که در این انجمن رعایت می‌شود یعنی شرایطی ایجاد شده که هر فردی فارغ از نام و شغل و اصل و نسب بتواند در کنار سایران از اعتیادش صحبت کند و در واقع رعایت حریم خصوصی معتادان برای انجمن بسیار مهم است. »
- اصل اول، تمایل به قطع مصرف موادمخدر
عضویت در انجمن معتادان گمنام شرایط خاصی لازم ندارد و فقط کافی است که شخص معتاد تمایل به قطع مصرف مواد داشته باشد. نقوی در این‌باره می‌گوید: «عضویت در انجمن معتادان گمنام کاملاً رایگان بوده و هیچ شرط و شروط خاصی ندارد و هر شخص معتادی بدون در نظر گرفتن نوع ماده مخدری که مصرف می‌کند، نژاد، سن و جنسیت می‌تواند عضو انجمن باشد. در نتیجه تنها لازمه عضویت در انجمن معتادان گمنام تمایل به قطع مصرف موادمخدر از سوی فرد مصرف‌کننده است. » نقوی با تأکید برعدم تجویزدارو در این انجمن می‌گوید: «عده‌ای تصور می‌کنند ما در انجمن به وسیله داروهای شیمیایی کار درمان معتادان را انجام می‌دهیم. به رغم این تصور، اساس کار ما درمان به وسیله دارو نیست و در انجمن معتادان گمنام هیچ دارویی برای فرد معتاد تجویز نمی‌شود و در واقع تلاش اعضای انجمن این است که از طریق برگزاری جلسه‌های روان‌شناسی، بحث آزاد و گفت‌وگو خود شخص معتاد ترغیب و تشویق به ترک اعتیاد شود. هر شخص معتادی از طریق انتخاب یک راهنما می‌تواند پیشرفت خوبی در جلسات داشته باشد. »
- ۱۲ قدم طلایی تا پاکی
یکی از مراحلی که معتادان متمایل به ترک اعتیاد باید در این انجمن پشت سر بگذارند، اصول«دوازده قدم» نام دارد. این قدم‌های نمادین برنامه انجمن در رابطه با بهبودی شخص را شرح می‌دهد. نقوی با توضیح این اصول می‌گوید: «از طریق دوازده قدم، اعضای انجمن با تمرین و فراگیری و اجرای اصولی از جمله تسلیم، تمایل، اعتماد، ایمان، فروتنی، روشن بینی و صداقت می‌آموزند که چگونه بدون مصرف موادمخدر زندگی کنند، با مسائل روزانه خود روبه‌رو شوند و در نهایت عوارض ناشی از اعتیاد را بهبود ببخشند. قدم‌های ۱۲گانه ابزاری برای شناخت نقاط قوت و ضعف فرد معتاد، ایجاد رابطه خوب با خود، اجتماع و خداوند است و باعث می‌شود امید به زندگی در فرد معتاد افزایش یابد. » او به چگونگی برگزاری جلسات انجمن معتادان گمنام هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «با هماهنگی راهنما و رهرو، جلسات انجمن به‌صورت هفتگی یا روزانه در یک مکان مشخص تشکیل می‌شود و اعضا یک گروه را تشکیل می‌دهند و با خرد جمعی خدمتگزارانی را برای پیشبرد اهداف انتخاب می‌کنند. »
- رابطه معنوی میان راهنما و رهرو
روابط اعضای انجمن مبتنی بر روابط اداری نیست و روابط شخص راهنما (هدایت‌کننده شخص معتاد) و رهرو (معتاد) یک رابطه دلی و معنوی است و هدف ما کمک یک فرد معتاد در حال بهبودی به فرد معتاد دیگر است. نقوی با یادآوری این موضوع می‌افزاید: «هر شخص معتادی بعد از ورود به جلسات کسی را از میان اعضای انجمن انتخاب و به‌عنوان راهنمای خود معرفی می‌کند. فقط راهنما باید سابقه حضور طولانی‌تری در مقایسه با رهرو داشته باشد و خودش قبلاً دوازده قدم را طی کرده باشد تا بتواند رهرو را هدایت کند. » نقوی با تأکید بر حضور اشخاص راهنما می‌گوید: «راهنما گرفتن به‌عنوان بخش حیاتی از برنامه بهبودی انجمن توصیه می‌شود و یک رابطه شخصی بر اساس معنویت و اصول روحانی انجمن میان راهنما و رهرو شکل می‌گیرد و این افراد می‌توانند مسائل و مشکلات خود را با راهنما مطرح کنند. » او به مکان شکل‌گیری جلسات اشاره می‌کند و می‌گوید: «معمولاً جلسات انجمن در فضای باز مانند بوستان یا فضای سبز برگزار می‌شود که از لحاظ روانی باعث ایجاد حس سرزندگی و نشاط در افراد می‌شود. »
- ارائه خدمات به بانوان معتاد
با توجه به اینکه برخی از بانوان هم در دام اعتیاد گرفتار شده‌اند، عده‌ای تصور می‌کنند که بانوان نمی‌توانند در جلسات انجمن معتادان گمنام حضور داشته باشند. این درحالی است که انجمن معتادان گمنام شرایطی را برای حضور بانوان هم فراهم کرده است و آنها هم به راحتی می‌توانند در این انجمن به شرط تمایل به قطع مصرف موادمخدر عضو شوند. نقوی می‌گوید: «شرایط برای حضور بانوان معتاد متمایل به ترک اعتیاد در انجمن فراهم است و در حال حاضر در منطقه ۱۵ ما شاهد فعالیت ۳ گروه از بانوان در انجمن معتادان گمنام هستیم. البته در سال‌های اخیر با تقاضای زیادی برای عضویت بانوان در انجمن معتادان گمنام روبه‌رو بوده‌ایم و اکنون مانعی برای پذیرش آنها وجود ندارد. » او به معرفی انجمن در مکان‌های مختلف اشاره می‌کند و می‌گوید: «کمیته زندان‌ها مسئولیت معرفی انجمن معتادان گمنام در بیمارستان‌ها، زندان‌ها، مراکز بازپروری، مراکز سم‌زدایی و مددسراها را برعهده دارد. »
- وقفه ۴ ماهه به خاطر کرونا
در اسفند ماه سال گذشته بعد از اعلام ستاد مقابله با کرونا، تمام فعالیت‌های انجمن معتادان گمنام متوقف و جلسات تعطیل شد. این وقفه مشکلات بسیاری را برای اعضای انجمن به وجود آورد. نقوی در این‌باره می‌گوید: «به‌محض شیوع کرونا جلسات انجمن معتادان گمنام هم تعطیل شد. در این ایام برخی از اعضا به‌صورت مجازی و گاها حضوری با یکدیگر در ارتباط بودند ولی برخی از اعضای انجمن هم به واسطه تعطیلی جلسات مجدد به مصرف موادمخدر روی آوردند. » او به ادامه فعالیت جلسات اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به مشکلات پیش آمده برای برخی از اعضای انجمن از جمله مصرف مجدد موادمخدر و بی‌انگیزگی برای ترک اعتیاد، برخی از جلسات به تدریج و با رعایت تمام اصول و پروتکل‌های بهداشتی و با دستور مسئولان ذی‌ربط به‌زودی فعال خواهد شد. »
- در مورد انجمن معتادان گمنام بیشتر بدانیم
انجمن معتادان گمنام در سال ۱۳۷۳ فعالیت خود را در تهران آغاز کرد.
این نهاد، یک نهاد مردمی و خودجوش است و وابسته به سازمان خاصی نیست.
معتادان به‌صورت گمنام و با رعایت حریم خصوصی در جلسات حضور دارند.
تمایل به قطع مصرف موادمخدر تنها لازمه حضور افراد معتاد در این انجمن است.
اساس کار این انجمن، درمان نیست بلکه آموزش خودباوری و تشویق معتادان برای شرکت در جلسات و پذیرش اصول دوازده قدم است.
حضور بانوان در جلسات انجمن معتادان گمنام ممنوع نیست.
این انجمن صرفاً از طریق برگزاری جلسات روان‌شناسی و روان‌شناختی سعی بر ایجاد انگیزه در فرد معتاد دارد.