همشهری آنلاین_ سحر جعفریان:تا کنون در دوره‌های مختلف مدیریت شهری، بارها مصوبه‌های ستاد ملی «مناسب سازی» سازمان بهزیستی و شهرداری‌ها مطرح و خیلی زود فراموش شده‌اند. طبیعی است که هنوز هم پایتخت در هیچ‌کدام از محله‌هایش پذیرای زیست عادلانه معلولان نیست. هنوز هم دسترس‌پذیری فیزیکی برای این قشر از جامعه فراهم نشده است. منطقه ۹ نیز هم مانند سایر مناطق تهران با پستی و بلندی محله‌هایش راه را بر معلولان هم‌محله‌ای بسته است. در این گزارش پای صحبت تعدادی از اعضای کانون معلولان منطقه، مدیران شهری و اجتماعی نشسته‌ایم که با هم می‌خوانیم.
- پیاده‌روهای پر از چاله
«مریم حسنی»، ۲۷ ساله و ساکن محله شهید «دستغیب» که اوقات فراغتش را با «کاموا بافی» سپری می‌کند. شاید ماهی یک بار، شاید هم ۲ ماه در میان، پیش می‌آید که راهی سرای محله شود. اما همین یک بارها هم برای شدت گرفتن افسردگی خفیفش کافی است. او می‌گوید: «مادرزادی نابینا هستم. تا ابتدایی بیشتر درس نخواندم چون امکانات متناسب با اوضاع اقتصادی خانواده برایم فراهم نبود. تردد در شهر هم که اصلاً امکان‌پذیر نیست. اوایل به اصرار مشاور خود تلاش کردم پارک بروم یا سینما را تجربه کنم اما مدام زمین خوردن و شکسته شدن دست و پا موجب شد تا دوباره خانه‌نشین شوم. پیاده‌روها پر از چاله هستند، جوی‌های نامتعارف آب، موانع فلزی بلاتکلیف یک دفعه جلو آدم سبز می‌شوند. مادرم می‌گوید با این اوضاع خانه بمانی خیال من راحت‌تر است. حق هم دارد. با شرایطی که شهر و معابرش طراحی شده، تردد عابران سالم و بدون معلولیت هم دشوار است، چه برسد به امثال من. عضو کانون معلولان منطقه هم هستم. آموزش و سرگرمی برایمان فراهم می‌کنند اما گاهی لذت ساده چند قدم در محله راه رفتن را نمی‌شود با هیچ‌کدام از این خدمات آموزشی سطحی عوض کرد. »
- شهر برای ما تعطیل است
نشستن روی مبلمان شهری و استفاده از سرویس بهداشتی بوستان محله از غیرممکن‌های «نادر اقدسی» است که نزدیک به ۱۵ سال است به سبب قطع نخاع، ویلچرنشین شده است. اقدسی می‌گوید: «نه می‌توان پارک رفت نه سینما و گالری، نه حتی می‌توان از اتوبوس، مترو یا تاکسی استفاده کرد. منفعل و گوشه‌نشین هم که می‌شویم می‌گویند خودش نمی‌خواهد زندگی کند. چند وقت پیش، یک کار بانکی برایم پیش آمد که به هزار زحمت و پس از چند ساعت تلاش جمعی بالاخره انجام شد. بماند که ورود به بانک خودش داستانی با درون‌مایه طنز تلخ داشت. »
«محمود شایگان» نیز ناتوان جسمی و حرکتی است. ساکن محله امامزادگان «عبدالله» و «زید»(ع) که حتی از زیارت این امامزادگان در همسایگی‌اش هم به سبب نبود مناسب‌سازی ورودی و خروجی از حرم و آستان بقعه محروم است. شایگان در این‌باره می‌گوید: «چندمتر از پیاده‌رویی را مسطح می‌کنند و می‌گویند مناسب‌سازی انجام شد. در حالی که ما معلولان به اماکن زیارتی، ورزشی، هنری و خیلی سرانه‌های دیگر مانند سایر شهروندان نیاز داریم. ما حتی برای خرید به سوپرمارکت هم نمی‌توانیم برویم چون بی‌شک مناسب‌سازی نشده یا آنقدر اجناس و محصولات خود را در پیاده‌رو چیده که راه برای عابران عادی هم تنگ شده است. »
- خدمات آموزشی و تفریحی
«شهناز رمضان علی‌پور»، رئیس اداره سلامت شهرداری منطقه با بیان این مطلب که خدمات متنوعی در کانون معلولان‌سراهای محله ارائه می‌شود، می‌گوید: «خدمات آموزشی، اشتغالزایی و تفریحی رایگان به بیش از ۱۰۰ عضو کانون‌های محله‌های ۹گانه منطقه ارائه می‌شود. علاوه بر این شناسایی مشکلات شهری که متوجه معلولان است در مشورت با خود آنها و نیز بازدید کارشناسان از سطح منطقه به‌طور مستمر انجام می‌شود. مشکلات شناسایی شده با توجه به موضوع به معاونت مربوطه با هدف رفع ارجاع داده می‌شود. »
- ایجاد خطوط ویژه و یکسان سازی
«فرزاد فرهادیان بابادی»، سرپرست معاونت فنی و عمران شهرداری منطقه نیز در این‌باره می‌گوید: «طرح مناسب‌سازی معابر و اماکن شهری منطقه ویژه توانیابان در دستور کار قرار گرفته است که اکنون در مرحله شناسایی و کارشناسی هستیم. ایجاد خطوط ویژه تردد نابینایان و سیستم گویای راهنمایی و رانندگی و ترافیک شهری، ساخت رمپ ورودی و خروجی ایستگاه‌ها، یکسان‌سازی پیاده‌روها، جدول‌کشی‌های استاندارد، تعبیه وسایل سرگرمی و ورزشی در بوستان‌ها از جمله این اقدامات هستند که با تأمین بودجه لازم به اجرا خواهند رسید. تاکنون ۳۰درصد معابر منطقه، مناسب‌سازی شده‌اند. ۱۳ معبر پر تردد، ۷ بوستان، ۲ ایستگاه اتوبوس و ۱۳ ورودی ساختمان‌های دولتی از جمله آنها است. البته از فراهم آمدن زیرساخت برای نتیجه مطلوب نباید غافل ماند. زیرساخت‌ها از آیین‌نامه‌های اجرایی قوانین مرتبط تا تدوین شیوه‌نامه‌های هماهنگ بین سازمانی را شامل می‌شود.
- مجوز ساخت‌وساز به شرط مناسب‌سازی
«اگر یکی از شرایط اعطای مجوز ساخت‌وساز آن هم با هر کاربری، استانداردسازی بنا ویژه توانیابان و کم‌توانان باشد، شاید احیای حقوق معلولان شهر، روند پرشتابی را پیش گیرد. » این را «زهرا حاجی‌زاده»، فعال و پژوهشگر مسائل اجتماعی می‌گوید: «مطالبات در این زمینه کم است. معلولان باید به‌عنوان شهروندان یک شهر از حقوق خود به درستی آگاه باشند تا با مطالبه‌گری، سیستم مدیریت شهری و سایر نهادهای وابسته را پای کار بیاورند. در این شرایط از زیستن در شهری که دوستدارشان هستند، لذت می‌برند. »