همشهری آنلاین_ سمیرا باباجانپور: منطقه ۵ از جمله مناطق مستعد در زمینه توسعه برنامه‌ها و طرح‌های فرهنگی و اجتماعی است. موضوع مهمی که بحران کرونا نیز نتوانسته روند رو به رشد این فعالیت‌ها را در منطقه ۵ کند. گفت‌وگوی ما با «سیدحسین دلبری»، معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار منطقه ۵ درباره دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی منطقه را می‌خوانید.
تعطیلی مراکز فرهنگی اجتماعی و تأکید بر فاصله‌گذاری اجتماعی تا حد زیادی برنامه‌های این معاونت را با چالش روبه‌رو کرده است برای گذر از این شرایط چه برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده‌اید؟
از زمانی که همه‌گیری بحران کرونا فعالیت‌های مختلف جامعه را با مشکل روبه‌رو کرد فعالیت ما نیز با تغییراتی همراه بود. اگر در زمینه‌های مختلفی تعطیلی یا کاهش فعالیت اجتماعی را همراه داشت در معاونت فرهنگی و اجتماعی چیزی به‌عنوان تعطیلی نداشتیم تنها نوع و روش فعالیت‌ها عوض شد.
در بخش اداره سلامت و خانه‌های سلامت شهرداری فعالیت‌ها افزایش یافت. اینکه بتوانند در سطح ادارات منطقه غربالگری داشته باشند و لوازم بهداشتی را توزیع کنند همچنین تعامل با وزرات بهداشت درباره اجرای پروژه سیب و بحث غربالگری شهروندان از مهم‌ترین برنامه این اداره بوده است که همچنان ادامه دارد. کرونا بسیاری از خانواده‌ها را درگیر مسائل اقتصادی و معیشتی کرد. خوشبختانه در منطقه ۵ پویش کمک به نیازمندان راه‌اندازی و در حوزه سلامت و کمک به آسیب‌دیدگان این فعالیت‌ها بیشتر شد. حتی در مددسراهای منطقه و رسیدگی به معتادان و کارتن‌خواب‌ها نظارت‌ها افزایش پیدا کرد. در حوزه فرهنگی هم کار تغییر کرد از فضای فیزیکی و کالبدی و اجتماع محور به سمت حرکت‌های سیار سوق پیدا کردیم. کارناوال‌های شادی در سطح محله برپا شد. در ایام جشن‌های مذهبی بسیار بازخورد خوبی داشت. همچنین در بعد فضای مجازی درسراهای محله‌ها تأکیدمان بر آموزش آنلاین بود تا کسانی که از خدمات فرهنگی و اجتماعی‌سراهای محله برخوردار بودند بتوانند همچنان ازآموزش‌ها برخوردار باشند.
فعالیت‌های آنلاین چقدر مورد توجه شهروندان قرار گرفت؟
اگرچه فعالیت‌های آنلاین بسیار مورد توجه قرار گرفت وتجربه خوبی را رقم زد ولی چندان ایده‌آل نبود. به دلیل اینکه برای نخستین بارسراهای محله وارد این فضا می‌شدند. از طرفی بسیاری از زیرساخت‌ها برای استفاده موفق و بهینه از فضای مجازی در کشور کامل نیست با این حال توانستیم در این حوزه نیز موفق عمل کنیم.
از نگاه شما به‌عنوان معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار منطقه ۵ ظرفیت‌های انسانی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه چگونه است؟
منطقه ۵جزو مناطق متوسط روبه بالا است. جالب است بدانید که محله‌های اکباتان و آپادانا جزو باسوادترین محله‌ها تهران هستند. محله‌ها قدیمی با پشتوانه تاریخی همچون کن، حصارک و باغ فیض در منطقه ۵ وجود دارد که هنوز رگ و ریشه عمیق فرهنگی در این محله‌ها جریان دارد. منطقه نوبنیادی است که قشری باسواد و نسبتاً متمول به آن کوچ کرده‌اند. در حقیقت معدل فرهنگی منطقه روبه بالاست اما زیرساخت‌های فرهنگی متناسب با این قشر در منطقه وجود ندارد. ظرفیت‌های فرهنگی و آموزشی متناسب با سطح فرهنگی شهروندان و جمعیت این منطقه کم است و باید برای گسترش این زیرساخت‌های فرهنگی تلاش کرد.
آیا شهروندان مشارکت لازم در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دارند؟
مشارکت شهروندان در شهر به هنر کنش گران اجتماعی برمی‌گردد که بتوانند از ظرفیت مردم استفاده‌کننده و مطمئناً این موضوع باید از محله‌ها اتفاق بیفتد. مدیران محله باید بانک اطلاعاتی خوبی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مردم تهیه کنند و از آنها درکارهای متناسب با خودشان یاری بگیرند. طبیعتاً مشارکت‌پذیری و مشارکت‌جویی در عرصه‌های مختلف باید در اولویت کار مدیران باشد، چون به آن نیاز داریم.
شما در معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه ۵ چگونه این مشارکت را مدیریت و ساماندهی می‌کنید؟
سال ۱۳۹۹رویکرد ما به سمت کتاب و کتابخوانی است. یعنی محوریت کار خودمان را ترویج و خوانش کتاب قرار داده‌ایم. یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه و کلانشهر تهران و به دنبال آن در منطقه ۵ توجه به کتاب است. ما درگیر فضای مجازی شده‌ایم. فکر می‌کنیم در حال کسب اطلاعات هستیم در واقع شبه اطلاعات را استفاده می‌کنیم. برای اینکه جامعه گامی به جلو بردارد ناگزیریم که تعامل بیشتری با کتاب داشته باشیم. پویش کتابخوانی در منطقه راه انداخته‌ایم وسراهای محله در این زمینه به‌طور جدی فعالیت می‌کنند. پویش «شهریار مهربان» از ابتدای سال درحال انجام است. در این پویش علاقه‌مندان به کتاب را در فضای مجازی دور هم جمع می‌کنیم، کتاب معرفی و کتاب می‌خوانیم. حتی شهروندان می‌توانند کتابی را که خواندند، پادکست آن راتهیه کنند. نمایشنامه براساس آن بنویسند و یا تصویرسازی آن را انجام دهند.
اگرسراهای محله را تنها پاتوق فرهنگی محله‌ها معرفی کنیم، جایی که قرار بود شهروندان با توانمندی‌های مختلف با یکدیگر در تعامل باشند به نظر شما مدیریت شهری به این هدف نزدیک شده است؟
مسلماً به اهداف اولیه‌ای که دنبالش بوده‌ایم نرسیده‌ایم. اینکه‌سراهای محله را به‌عنوان یک پاتوق فرهنگی، محلی و کانون فرهنگی واجتماعی محله‌ها معرفی کنیم به‌طور کامل موفق نبوده‌ایم. با این حال در منطقه ۵ تلاش داریم تا حس تعلق محلی و پاتوق محلی را درسراهای محله احیا کنیم. راه اندای دیوار مشاهیر محله و طرح موزه محله که خودتان در همشهری محله مطرح کردید به‌طور جد در معاونت فرهنگی واجتماعی در حال پیگیری است.
اگر بخواهید خبرهای خوب فرهنگی واجتماعی به شهروندان منطقه ۵ بدهید روی کدام موضوع تأکید دارید؟
ساخت نشان‌های شهری مربوط به کتاب و نویسندگان در منطقه ۵ را در دستور کار داریم. به سمت راه‌اندازی کتابخانه‌هایی در ابعاد محله‌ای خواهیم رفت. تصمیم داریم در پارک‌ها کافه کتاب راه بیندازیم. سراهای محله باید پاتوق کتابخوانی محله‌ها شوند. دنبال این هستیم تا در ماه محرم حسینیه کتاب راه بیندازیم.
- ثبت آثار تاریخی محله‌های منطقه ۵
محله‌های قدیمی همچون کن که بافت تاریخی، سابقه تاریخی و آثار تاریخی دارد همیشه مورد توجه شهرداری بوده است. این آثار کالبدی و معنوی است. همکارانمان در اداره گردشگری برای ثبت این آثار بسیار تلاش کرده‌اند چند مورد را در میراث فرهنگی به ثبت رسانده‌اند. غذاها، آیین عزاداری و مکان‌های تاریخی ثبت ملی شده‌اند.
- شناسایی ظرفیت فرهنگی با همکاری شهروندان
این روزها بحث عملیاتی کردن پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای در شهرداری تهران و به‌خصوص شورای‌شهر بسیار داغ است. معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار منطقه جایگاه پروژه‌های فرهنگی واجتماعی را در این طرح این‌گونه توصیف می‌کند: «پروژه‌های کوچک مقیاس صرفاً کالبدی نیست و در قالب‌های فرهنگی و اجتماعی نیز جای می‌گیرد. برای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و شناخت ظرفیت‌هایی فرهنگی واجتماعی محله‌ها به یاری شورایاران، معتمدان محله سمن‌ها و انجمن‌های محلی نیاز داریم. البته طرح پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای قبل از اینکه از شورای‌شهر و شهردای تهران ابلاغ شود در منطقه ۵ آغاز شده بود. تعامل با شورایاران و مدیران محله انجام شده است و پروژه‌ها مشخص و تأمین بودجه شده تا به لطف خدا در پایان سال ثمرات و برکات این کار را ببینیم.»