همشهری آنلاین_ راحله عبدالحسینی: طرح‌هایی که در گام نخست نیازسنجی می‌شود و شورایاران با رساندن مسائل و مشکلات مهم مردم محله به گوش مدیران شهری، آنان را در تصمیم‌گیری و تصویب اولویت پروژه‌ها یاری می‌دهند. منطقه ما طی سال‌های اخیر شاهد اجرای پروژه‌های خوبی بوده که رضایت شهروندان ساکن در آن را که جمعیتی بالغ بر ۷۵۷ هزار نفر را شامل می‌شود در پی داشته است. شهرداری منطقه۲ با این رویکرد در پی اجرای پروژهای کوچک مقیاس محلی است. در این گزارش با زیر و بم این طرح در منطقه بیشتر آشنا می‌شویم.
- استفاده از ظرفیت‌های گردشگری منطقه ۲
دومین تکه پایتخت فرصت‌هایی از جمله روددره‌ها، سرانه فضای سبز استاندارد، مراکز آموزش عالی و ظرفیت‌های گردشگری متنوع را در کنار تهدیدهایی از جمله بافت فرسوده محله‌های جنوب منطقه، تخریب باغ‌ها، کمبود پارکینگ عمومی در کنار برخی اداره‌ها و... را در دل خود جا داده‌است. رویکرد محله‌محوری مدیران شهری منطقه۲ این است که با استفاده از فرصت‌ها بتوانند تهدیدها و کمبودها را برطرف کنند. اتفاقی که با همفکری شهروندان و در قالب اجرای طرح‌های کوچک مقیاس محلی در شرف انجام است و به‌زودی نتیجه خوب آن در محله‌های ۲۱گانه منطقه به بار خواهد نشست. «زهرا مبینی» معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار منطقه ۲ تعریفی از پروژه‌های کوچک مقیاس محلی ارائه می‌دهد: «مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی است که با هدف رفع مشکلات مختلف اعم از زیرساختی، کالبدی، ترافیکی، زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی محله‌ها انجام می‌شود و در فرایندی مشارکتی و براساس مسائل اعلام شده از جانب شهروندان و نظر مشورتی شورایاری محله‌ها با محوریت شهرداری منطقه و طبق زمان‌بندی و با اعتبار مشخص برای تحقق اهداف توسعه محله‌ها و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان محله انجام می‌شود.» این تعریف به روشنی نشان می‌دهد که طرح‌های کوچک مقیاس محلی با اینکه در حد و اندازه یک محله است و به همین دلیل کوچک خوانده می‌شود اما بسیار تأثیرگذار است و اجرا و به ثمر رسیدن آن برای شهروندان یک محله رضایت‌بخش خواهد بود.
- توسعه پایدار با مشارکت شهروندان
شهروندان تکه دوم پایتخت از اجرای طرح‌های کلان در منطقه بی‌نصیب نبوده‌اند. همین که ۳۰درصد از بزرگراه‌های پایتخت در منطقه ماست نشان از بهره‌مندی شهروندان از پروژه‌های کلان را می‌دهد. یا همین ظرفیت گردشگری منطقه و راه‌اندازی فاز دوم بوستان نهج‌البلاغه که آخر هفته‌ها و روزهای تعطیل میزبان گردشگران زیادی از دور و نزدیک است. شهروندان منطقه اگرچه از این آبادانی رضایت دارند اما فقط در اجرای طرح‌های کوچک مقیاس محلی است که نظر مستقیم خود را کارا و دخیل می‌بینند و در مدت زمان کوتاهی شاهد به بار نشستن خواسته خود برای محله‌شان هستند. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار منطقه در این‌باره می‌گوید: «در تقسیم‌بندی شهر، محله کوچک‌ترین عضو و در عین حال تأثیرگذارترین عضو پیکره شهر به حساب می‌آید. پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای فرصتی است تا شهروندان پای کار بیایند و به‌طور دقیق از مشکلات ریز و درشت محله خود بگویند. هدف اجرای طرح‌های کوچک مقیاس هم این است که کیفیت زندگی شهروندان محله با حل مشکلات محله‌ای بالاتر برود و از زندگی در محله‌شان احساس رضایت داشته باشند. به قولی قرار است در اجرای این طرح‌ها، شهر را به‌صورت موزاییکی بهبود دهیم و از پروژه‌های کلان فاصله بگیریم.» اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس علاوه بر توسعه پایدار محله‌ای به ایجاد حس همدلی و اعتماد بین شهروندان و مدیران شهری کمک بیشتری می‌کند. پیش از این نیز «رسول کشت‌پور» شهردار منطقه اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس در محله‌ها را اولویت مدیریت شهری در سال ۱۳۹۹ برشمرد و گفت: «پروژه‌های کوچک مقیاس با مشارکت شورایاران و منطبق با دستورالعمل‌های ابلاغی تدوین شده است. مدیریت منطقه بر سرعت اجرایی شدن این پروژه‌ها توجه دارد. پروژه‌های کوچک مقیاس با رویکرد تقویت محله‌ها و متناسب با نیازهای واقعی اجرا می‌شود.»
- طراحی پروژه‌های محلی
جمع‌آوری نظر و پیشنهاد شهروندان درباره معضلات محله‌شان چندین ماه طول کشید. مبینی می‌گوید: «دفتر توسعه محله‌ای پرسش‌نامه‌ها را در اختیار شهروندان و اعضای شورایاری قرار داد تا نظرات شهروندان را از این طریق درباره محله‌شان گردآوری شود. این کار مشارکتی تقریباً ۸ ماه طول کشید. در جلساتی با عنوان طوفان فکری که با حضور شورایاران و معتمدان محلی در مساجد و انجمن‌های مردم‌نهاد محلی برپا می‌شد نیز رویکردهای متفاوت محله‌ای را مورد بررسی قرار دادیم. بعد از آن تمام نظرات وارد مدل علمی شد و براساس شاخصه‌های علمی که نظرات را به پروژه‌های قابل اجرا تبدیل می‌کند، پروژه‌های کوچک مقیاس محلی تدوین شد. در خلال این نشست و بررسی‌ها، سند توسعه محله‌ای برای برخی محله‌ها شکل گرفت.» نتیجه جلسات متعدد شهروندان محله و مدیران شهری، فهرست۲۰۰ موردی از طرح‌هایی شد که برای بالابردن کیفیت زندگی شهروندان در محله‌های ۲۱گانه منطقه تهیه شد. مبینی ادامه می‌دهد: «بعد از دسته‌بندی فهرست ۲۰۰ موردی در حوزه معاونت‌ها، معاونان شهردار منطقه پای کارآمدند و با تطبیق پیوست‌های فنی، ترافیکی و اجتماعی، در نهایت به فهرست ۱۸۰ پروژه قابل اجرا با عنوان پروژه‌های کوچک مقیاس محلی رسیدیم که برای هر محله حداقل ۳پروژه و حداکثر ۱۵پروژه تعریف شد.» پروژه‌های کوچک مقیاس چند شاخصه دارد. اول اینکه اجرای آن در زمان‌بندی ۶ماهه به پایان برسد. دوم اینکه نیاز محله را برطرف کند و سوم اینکه با توجه به شرایط محله قابلیت اجرا داشته‌باشد.
- اجرای حداقل ۳پروژه در هر محله
در تعریف پروژه‌های کوچک مقیاس محلی منطقه ۲ دقت شده که پروژه‌ها صرفاً در حوزه‌های عمرانی و ترافیکی نباشد و پروژه‌های فرهنگی و اجتماعی کوچک مقیاس نیز به اندازه کافی دیده شود. اجرای این طرح‌ها علاوه بر ایجاد حس رضایت و امنیت اجتماعی برای شهروندان، زمینه‌ساز احترام به حقوق شهروندی نیز است.
شهروندانی که در تعریف پروژه‌های محلی همکاری و مشارکت داشتند حالا لحظه‌شماری می‌کنند تا زودتر کلنگ اجرای پروژه‌ها در محله‌شان به زمین بخورد و نوای خوش آبادانی به گوش برسد. مبینی می‌گوید: «فاز اول ابلاغ بودجه به معاونت‌های تخصصی انجام شده‌است. تا پایان امسال فاز دوم انجام می‌شود که هر محله برای اجرای حداقل ۳پروژه بودجه بگیرد و در مجموع محله‌های ۲۱گانه، ۶۳ پروژه بودجه داشته‌باشد.» طبق سند توسعه ۵ساله سوم شهر تهران که از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است اجرای تمام پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای در مناطق ۲۲گانه تا پایان ۵ساله سوم به اتمام می‌رسد. معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار منطقه درباره اولویت‌بندی اجرای پروژه‌ها این‌طور می‌گوید: «تقسیم‌بندی محله‌ها به برخوردار، نیمه برخوردار و کم برخوردار اولویت اجرای پروژه‌ها را مشخص می‌کند. محله‌های کم برخوردار در منطقه ما با اجرای پروژه‌های کوچک مقیاس، کیفیت زندگی را برای ساکنان بهتر خواهند کرد.» در تعریف محله برخوردار باید به امکانات محله‌ای از جمله سرانه فضای سبز، فرهنگی، اجتماعی، عمرانی و ورزشی توجه کنیم. تهران ۳۵۸ محله دارد. از این تعداد ۷۷ محله برخوردار، ۲۱۵ محله نیمه برخوردار یا نیمه توسعه‌یافته و ۶۶ محله کم برخوردار محسوب می‌شوند. به‌زودی محله‌های ۲۱گانه منطقه ما جامه نو بر تن خواهند کرد و تجربه متفاوتی برای شهروندان رقم خواهد خورد تا شعار «تهران، شهری برای همه» به عمل درآید.
- سهم هر محله از پروژه‌های کوچک مقیاس محلی
- محله دریا: در این محله ۱۳پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از مرمت زمین بازی بوستان مدیریت، مرمت سیستم آبرسانی فضای سبز بالای پل مدیریت، واکاری درخت و درختچه در بالای پل مدیریت و بلوار میرمالک، بهسازی پیاده‌رو بلوار دادمان، ایمن‌سازی کانال اسلام‌آباد توسط نرده و گاردریل، ساخت جایگاه سوخت در خیابان سوری (مشارکتی).
- محله پونک: در این محله ۶ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از ساخت پارکینگ مکانیزه در خیابان امام حسن(ع)، نصب چراغ راهنمایی هوشمند در چهارراه همیلا – اورک، اصلاح هندس مسیر غرب به شرق بزرگراه آیت‌الله هاشمی در تقاطع با بزرگراه اشرفی اصفهانی، ساخت فضای ورزشی در ضلع جنوب سرای محله پونک (سازه سبک)، بهسازی قنات‌ها و آبرفت محله پونک.
- محله سعادت‌آباد: در این محله ۹ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از ساخت رمپ ورودی بوستان شقایق برای تردد معلولان، اجرای آسفالت مکانیزه یادگار امام(ره) شمال به جنوب، ساماندهی وضعیت پیست اسکیت بوستان شقایق، مناسب‌سازی پیاده‌رو بلوار بهزاد.
- محله مرزداران: در این محله ۶ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از مناسب‌سازی پیاده‌روهای خیابان شایق، اصلاح هندسی بزرگراه یادگار امام(ره) مسیر جنوب به شمال محدوده پل بزرگراه شهید حکیم، آرامسازی و ایمن‌سازی تقاطع بوستان ششم –بلوار لاله و بوستان ششم ـ بلوار گلها، ساخت پیاده‌رو در ضلع شرقی خیابان مسیل شایق.
- محله کوی نصر: در این محله ۱۵ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از: بازسازی سرویس بهداشتی بوستان ورزش، روشنایی بوستان آرزو، ساخت ایستگاه بی. آر. تی. و پل عابرپیاده مکانیزه در محدوده بیمارستان میلاد، تعریض بزرگراه شهید چمران مسیر جنوب به شمال، ساخت زمین بازی مدرسه کودکان اوتیسم، تبدیل جنگلکاری به بوستان محلی انتهای کوی نصر و توسعه تفرجگاهی با حفظ‌گونه‌های موجود.
- محله شهرآرا: در این محله ۱۱ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از بازسازی سرویس بهداشتی بوستان ستارخان، آسفالت محوطه میدان میوه وتره‌بار شهرآرا، مکانیزاسیون پل بزرگراه شهید چمران‌ـ تقاطع باقرخان، تعویض وسایل بازی کودکان بوستان رامین.
- محله شهرک آزمایش: در این محله ۹ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از بازسازی و تجهیز سالن آمفی‌تئاتر در سرای محله شهرک آزمایش، مسیر دوچرخه در بلوار مرزداران، اصلاح هندسی دسترسی‌های ورودی و خروجی جایگاه سوخت در خیابان گلابتون، تجهیز بوستان جانبازان.
- محله تهران‌ویلا: در این محله ۸ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از بازسازی آبنمای بوستان تهران ویلا، مرمت پیاده‌رو خیابان ستارخان حد فاصل تهران‌ویلا تا خیابان نیایش، تعمیر و نوسازی مبلمان شهری میدان تره‌بار، اصلاح هندسی روبه‌روی خیابان تاکستان.
- محله ستارخان: در این محله ۳ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از اجرای آسفالت مکانیزه خیابان ستارخان، ایمن‌سازی خیابان ستارخان، رفع مشکل شبکه آبرسانی بوستان شکوفه.
- محله صادقیه: در این محله ۱۰ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از نصب برج نوری در بوستان جانبازان، اصلاح هندسی و ایمن‌سازی بلوار شهید گلاب‌ـ چوبتراش، ساخت سرویس بهداشتی بوستان شهروند، نصب المان نوری در بلوار شهدای صادقیه.
- محله طرشت: در این محله ۶ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از تجهیز سالن آمفی‌تئاتر سرای محله، مرمت تمثال شهدا روی دیوار مجموعه ورزشی شهدای طرشت، اصلاح هندسی میدان سما.
- محله شریف: در این محله ۵ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از پیاده‌روسازی ضلع شرقی خیابان حبیب اللهی، اجرای نهر سرپوشیده خیابان نورزاده تا خیابان ابراهیمی، تأمین روشنایی بوستان یاس، تکمیل تجهیزات ورزشی بوستان جاوید.
- محله دریان‌نو: در این محله ۱۰ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از اصلاح هندسی و ایمن‌سازی تقاطع خیابان حبیب اللهی‌ـ سروش یکم، مرمت زمین چمن مصنوعی زیر پل یادگار امام(ره).
- محله توحید: در این محله ۶ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از ساخت آبخوری و بازپیرایی بوستان خوش، مرمت پیاده‌روهای خیابان بهبودی و شادمهر، تهیه و نصب ۵۰ عدد مخزن زباله مکانیزه و زیرمخزنی.
- محله ایوانک: در این محله ۸ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از تجهیز زمین بازی بوستان گل افشان شمالی، پیاده‌روسازی ضلع شمال خیابان زرافشان، جابه‌جایی دوربرگردان ضلع غرب میدان صنعت و اصلاح هندسی تقاطع بلوار فرحزادی ـ خیابان ایوانک، جابه‌جایی ایستگاه تاکسی گل افشان جنوبی به خیابان ایوانک، مرمت نهرهای خیابان خوارزم.
- محله شهرک غرب: در این محله ۱۰ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از اصلاح هندسی هسته مرکزی میدان صنعت، مرمت سرویس بهداشتی بوستان ترنج و بوستان زرافشان، اصلاح هندسی دوربرگردان خوردین، نصب پایه چراغ ضلع جنوب بلوار دادمان از هرمزان تا بلوار خوردین.
- محله آسمان: در این محله ۷ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از تبدیل فضای سبز انتهای خیابان طاهرخانی به پاتوق محلی، اصلاح هندسی بلوار کوهستان، ساماندهی ترافیک و آرامسازی محدوده تقاطع طاهرخانی‌ـ صحرا.
- محله سپهر: در این محله ۶ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از اصلاح روشنایی بوستان سپهر، ساخت راستگرد بزرگراه آیت‌الله هاشمی به بلوار فرحزادی، نصب سرعتگیر در خیابان گلبرگ سوم.
- محله پرواز: در این محله ۱۰ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از اجرای دیوار سنگی و محوطه‌سازی بلوار ایثارگران شمالی، ساماندهی رفیوژ وسط بلوار ایثار، ساخت زمین بازی کودکان در بوستان پردیس کوهستانی.
- محله فرحزاد: در این محله ۵ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از ساخت پارکینگ در فضای مشرف به مسجد خلخالی‌ها، ساخت پهلوگاه اضطراری در مسیر غرب به شرق بزرگراه یادگار امام(ره) محدوده تقاطع ایثارگران.
- محله بهرود: در این محله ۱۲ پروژه تعریف شده است که برخی از آنها عبارتند از تجهیز و کفسازی معابر بوستان محلی کوی فراز، رفع مشکل شبکه آبرسانی بوستان شکوفه، ایمن‌سازی بلوار شهید ذبیحی، اجرای آسفالت مکانیزه خروجی بلوار بوعلی به بزرگراه یادگار امام(ره) جنوب تا ورودی بلوار پیام.