همشهری آنلاین_ پوریا شیرینگو*: در وهله اول به وظایف مربی و اهمیت او در انگیزه‌سازی می‌پردازم. نقش مربی در ایجاد انگیزه در هنرجو می‌تواند بسیار مهم باشد. اگر مربی کارش را دقیق و درست و البته اصولی انجام دهد در حقیقت به پیشرفت و یادگیری بهتر هنرجو کمک کرده و بنابراین کارش بسیار ارزشمند است.
در کنار انگیزه‌سازی، مربی نباید از ابزار تهدید برای ادامه کار هنرجو در رشته‌ای که آموزش می‌بیند، استفاده کند. او می‌تواند برای ایجاد انگیزه، به هنرجو بفهماند با کم تمرین کردن و تلاش کم نمی‌تواند به حد مطلوب برسد و با استفاده از الفاظ امیدوارکننده، انگیزه را در هنرجو ایجاد کند.
بسیاری از مربی‌ها برای ایجاد انگیزه راهکار خوبی ندارند و از الفاظ ناامیدکننده و حتی در برخی موارد تهدیدکننده و پرخاشگرانه، استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، مربی وقتی با کم‌کاری هنرجو مواجه می‌شود، به او می‌گوید: «اگر تلاش نکنی، قهر می‌کنم.» استفاده از چنین الفاظی قطعاً سبب دلسردی هنرجو می‌شود. یک مربی مجرب و با تجربه به جای این الفاظ، از جملاتی چون «اگر خوب تمرین کنی، درس‌ها را جلوتر می‌بریم و چیزهای بیشتری یاد می‌گیری» استفاده می‌کند و همین عبارت قطعاً انگیزه یادگیری و تمرین را در هنرجو افزایش می‌دهد.
علاوه بر مربی، خانواده هم در انگیزه‌سازی نقش مهمی دارد و این موضوع نباید نادیده گرفته شود. در شماره‌های قبل به‌طور مختصر به این موضوع اشاره کردم و گفتم تشویق یکی از راه‌های ایجاد انگیزه در هنرجو است. یکی دیگر از راه‌های تشویق این است که خانواده از فرزند و هنرجوی خود بخواهد هنری را که در حال یادگیری آن است، در مقابل سایرین از جمله جمع دوستان، فامیل و آشنا و حتی اعضای خانواده نمایش دهد. البته نکته مهم این است که درخواست و توقع خانواده باید منطبق با توانایی و تخصص هنرجو باشد. به‌طور مثال، اگر هنرجو در مراحل ابتدایی آموزش است، نباید توقع کار خارق‌العاده‌ای از او داشته باشند.
علاوه بر اجرای برنامه در مقابل دیگران، تهیه فیلم از کار هنرجو هم بسیار انگیزه‌ساز است. خانواده با گرفتن فیلم و قرار دادن آن در صفحات مجازی یا تماشای دسته‌جمعی قطعاً هنرجو را به ادامه راه امیدوار می‌کند. در زمینه ایجاد انگیزه، هدیه دادن به هنرجو را نباید فراموش کرد. همه این موارد همان‌طور که در انگیزه‌سازی مؤثرند، اگر منطقی و در حد مطلوب نباشند و خانواده زیاده‌روی کند، می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.
استفاده از الفاظ درست برای ایجاد انگیزه، در خانواده هم باید رعایت شود. برخی از خانواده‌ها وقتی با کم‌کاری هنرجو مواجه می‌شوند، او را تهدید می‌کنند و می‌گویند: «اگر درست تمرین نکنی اجازه نمی‌دهیم به کلاس بروی.» استفاده از این عبارت‌ها تأثیر منفی دارد. خانواده باید توجه داشته باشد که هنرجو کودک است و باید کودکی کند، بازیگوشی کند و تفریح داشته باشد. تمرین مستمر و مدام و بدون برنامه او را خسته و دلزده می‌کند. خانواده‌ها در مقابل کم‌کاری هنرجو باید از الفاظ منطقی استفاده کنند که هم تلنگری به هنرجو باشد و هم بتوانند به آنچه گفته‌اند، عمل کنند.
در پایان بار دیگر یادآوری می‌کنم تشویق و تنبیه باید اعتدال داشته باشد. به‌طوری که ارزش آن از بین نرود و کارآمدی خود را از دست ندهد و کودک یا هنرجو آنها را جدی بگیرد. با عمل به این توصیه‌ها قطعاً شاهد پیشرفت هنرجویان خواهیم بود.
*رهبر ارکستر کوبه‌ای و کارشناس استعدایابی کودکان