همشهری آنلاین_ فاطمه عسگری‌نیا: این مجموعه امروز در بخش‌های مختلف سلامت، اشتغالزایی، آموزش و توانمندسازی اهالی محله به‌خصوص زنان مشغول کار است و توانسته لبخند رضایت را بر چهره اهالی هرندی بنشاند. گزارشی از این مجموعه را با هم می‌خوانیم.
مجتمع رویش یا مرکز خدمات پایدار محله شهید هرندی در خیابان شوش، انتهای بن‌بست رخشان قرار دارد؛ کوچه‌ای که از ابتدا تا انتهایش خانه مسکونی دیده نمی‌شود، اما فعالیت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، یک مسجد و یک دبستان اینجا را به یک کانون فرهنگی، آموزشی و اجتماعی تبدیل کرده است. نگهبان مستقر جلو ساختمان ما را به داخل مجموعه راهنمایی می‌کند. وارد محوطه که می‌شویم درختان سرسبز زیتون دور آبنمای زیبای محوطه چشمنوازی می‌کند و لوازم ورزشی قطارشده پشت سر هم امکان ورزش در فضایی امن را برای بانوان مراجعه‌کننده فراهم کرده است. برای رسیدن به دفتر مدیریت باید از کنار کارگاه‌های فعال در این مجموعه بگذریم. از بوی خوش سبزیجات تازه و غذای روز گرفته تا صدای قیژقیژ چرخ‌های خیاطی و سمبه‌کوبی کارگاه‌های چرم همه و همه حکایت از دمیده شدن روح زندگی در این مجموعه دارد.
مدیر مرکز خدمات پایدار محله شهید هرندی که حالا بعد از گذشت حدود یک سال از آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم برای حضور کارآفرینان در این نقطه، شاهد تحقق بخشی از اهداف تعریف‌شده برای مجتمع رویش است، می‌گوید: «مرکز خدمات پایدار محله شهید هرندی با هدف ارتقای توانمندی‌های زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست و در معرض آسیب ایجاد شد. اگرچه هدف اولیه ما تحت پوشش قرار دادن مددکاران این محله و منطقه است، اما امیدواریم در بلندمدت شاهد پذیرش مددجویان از تمامی مناطق تهران در کارگاه‌های اشتغالزایی باشیم.»
“فرزانه زمانی‌نیا» که تا قبل از تصدی مدیریت مرکز خدمات پایدار محله هرندی سکان امور بانوان شهرداری منطقه ۱۲ را در دست داشته است، به خوبی از وفور برخی آسیب‌های اجتماعی در محله هرندی خبر دارد و می‌گوید: «بزرگ‌ترین نیاز امروز بخش قابل توجهی از ساکنان این محله رهایی دادن آنها از فقر است و این میسر نمی‌شود مگر با تقویت توانمندی‌های زنان سرپرست خانوار، در معرض آسیب و بدسرپرست که معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۲ با راه‌اندازی مرکز خدمات پایدار محله هرندی در دستور کار خود قرار داد.»
او ادامه می‌دهد: «فعالیت‌های مرکز خدمات پایدار محله هرندی در قالب ۳ فاز کارآفرینی، سلامتی و آموزش تعریف شده و تاکنون به جز فاز آموزش ۲ فاز دیگر فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌اند.»
به گفته زمانی‌نیا در فاز سلامت، اهالی محله از خدمات بهداشتی و درمانی اعم از معاینه توسط پزشک عمومی، چشم‌پزشکی، دندانپزشکی، معرفی به مراکز درمانی پیشرفته‌تر برای انجام مراحل درمان از جمله آزمایشگاه‌ها، مراکز عکسبرداری و در صورت لزوم بستری در بیمارستان‌های منطقه بهره‌مند می‌شوند. او می‌گوید: «در فاز کارآفرینی نیز امروز شاهد فعالیت ۶ کارگاه کارآفرینی در مجموعه خدمات پایدار هرندی هستیم که فعالیت این کارگاه‌ها زمینه اشتغال را برای حدود ۶۰ زن سرپرست خانوار، بدسرپرست و در معرض آسیب و پسران جوان محله و منطقه ۱۲ فراهم کرده است.»
مدیر مرکز خدمات پایدار هرندی با اشاره به تلاش برای راه‌اندازی واحدهای کارگاهی و اشتغالزایی بیشتر در این مجموعه می‌گوید: «تمامی‌سراهای محله در منطقه و حوزه‌های اجتماعی شهرداری‌های نواحی به معرفی افراد جویای کار برای اشتغال در کارگاه‌های این مجموعه اقدام می‌کنند و ما امیدواریم با تقویت توانمندی زنان محله و منطقه بتوانیم شاهد خودکفایی آنها و زدودن غبار فقر از زندگی آنها باشیم، چراکه اغلب این افراد به دلیل اعتیاد همسرانشان وضعیت اقتصادی نامناسبی دارند.»
فعالیت‌ها و خدمات مرکز خدمات پایدار هرندی به این موضوعات ختم نمی‌شود، بلکه مدیران و دست‌اندرکاران آن کوشیده‌اند با اختصاص فضایی در این مجموعه نخستین همراه‌سرای منطقه ۱۲ را هم راه‌اندازی کنند. زمان‌نیا می‌گوید: «در منطقه ۱۲ بیمارستان‌های زیادی وجود دارد که هر روز میزبان بیمارانی از شهرهای دیگر هستند و همراهان آنها مجبورند به دلیل غربت در تهران شب‌ها را در معابر شهری این منطقه یا محوطه‌های بیمارستانی و... سپری کنند. به همین دلیل کوشیدیم فضایی را در این ساختمان به همراه‌سرای بیماران اختصاص دهیم.»او ادمه می‌دهد: «این همراه‌سرا با ظرفیت پذیرش ۱۱۰ نفر در روز هم‌اکنون مراحل پایانی تکمیل و تجهیز امکانات را پشت سر می‌گذارد.»
- مشابه این مرکز در تهران وجود ندارد
«محمد اسماعیلی» رئیس اداره امور اجتماعی ناحیه ۵ شهرداری منطقه ۱۲ هم که ما را در این بازدید همراهی می‌کند، با اشاره به ضرورت راه‌اندازی این مرکز به همشهری محله می‌گوید: «مرکز خدمات پایدار محله هرندی یکی از مراکز تخصصی توانمندسازی زنان و پیشگیری از آسیب‌هاست که مشابه آن را با این وسعت و کارایی در تهران نداریم.» او با بیان اینکه تمامی طرح‌های ساماندهی محله هرندی بدون حرکت از مسیر توانمندی زنان، جوانان و اشتغالزایی برای آنها، با شکست مواجه می‌شود، می‌گوید: «بیشتر آسیب‌های اجتماعی که این روزها در محله هرندی سایه انداخته است، ریشه در فقر، اعتیاد و بیکاری دارد.» رئیس اداره امور اجتماعی ناحیه ۵ شهرداری منطقه ۱۲ با تأکید بر ضرورت راه‌اندازی کارگاه‌های کوچک و اشتغالزایی‌های خرد در منطقه ۱۲ و حمایت از آنها می‌گوید: «ما سعی کرده‌ایم با حمایت از کارآفرینان، بستر اشتغالزایی‌های محلی را در ناحیه ۵ فراهم کنیم و این کار بازخوردهای خوبی هم داشته است.» به گفته اسماعیلی هر ناحیه از شهرداری منطقه در معرفی جویندگان کار به مرکز خدمات پایدار محله هرندی سهم دارد و باید با معرفی این افراد بستر پویایی این مجموعه را فراهم کنند.»
- هدف کارآفرینی در محله است
«مهدی شریفی» کارشناس مرکز خدمات پایدار محله هرندی هم که از مهرماه گذشته تا به امروز برای شروع به کار این مجموعه زحمات زیادی کشیده، می‌گوید: «در این مجموعه هریک از نیروها فارغ از پست سازمانی که دارند، برای راه‌اندازی بخش‌های مختلف این مرکز خدمت می‌کنند.»
او با اشاره به وضعیت این ساختمان در زمان تحویل به مدیریت جدید می‌گوید: «کارشناسان و کارکنان محدود این مجموعه فارغ از جایگاه اجتماعی و شغلی خود تنها با در نظر گرفتن اهداف پایگاه خدمات پایدار سعی کرده‌اند تا با تجهیز کارگاه‌ها زمینه اشتغال زنان سرپرست خانوار را در این فضا فراهم کنند. لبخندی که بر چهره بانوی سرپرست خانوار می‌نشیند خستگی را از تن ما بیرون می‌کند.»
- کارگاه محصولات چرم
بوی چسب و تینر نخستین چیزی است که وقتی وارد کارگاه محصولات چرم می‌شویم، به استقبالمان می‌آید. کارگران مشغول کارند و گاه‌گاهی صدای سمبه‌هایی که بر پیکر چرم‌ها می‌کوبند ملودی زیبایی در کارگاه به راه می‌اندازد. جوان‌ها پشت میزهای بلند مشغول کارند و تکه‌های رنگی چرم را به هم می‌چسبانند تا محصولات زیبایی برای عرضه و فروش آماده کنند. آنها پیش از اینکه به این مجموعه بیایند در کارگاهی کوچک‌تر در خیابان شوش مشغول کار بودند که نه امنیت این فضا را داشت و نه برایشان مقرون‌به‌صرفه بود. تعداد کارگران این کارگاه ۵ نفر است که یا اهل شهرری هستند یا خود را از دولت‌آباد به محل کارشان می‌رسانند، اما به‌زودی جوان‌هایی از محله هرندی به این مجموعه اضافه می‌شوند. این قول را «مجتبی قدیمی» مدیر کارگاه، می‌دهد و می‌گوید: «تعهد داده‌ایم نیروی کار مورد نیاز خود را از میان اهالی محله تأمین کنیم. درست است همکاران سابق ما همه آقا بوده‌اند، اما برای جذب نیروی جدید حتماً زنان سرپرست خانوار و در معرض آسیب ساکن محله در اولویت قرار دارند.»
- تولید کیف‌های برند
از ریسمان‌های میانه سالن تولید، چرم‌های رنگارنگ آویزان است. مردان در یک سو و زنان در سوی دیگر کارگاه مشغول به کارند. تولیدات کارگاه که شامل کیف‌های زنانه چرمی و برند است روی میز جلو در ورودی خودنمایی می‌کند؛ محصولاتی که با خیلی از نمونه‌های خارجی در حال رقابت است. هرچند برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی جمعیت این کارگاه در ۳ شیفت‌کاری مشغول کارند، اما باز هم با این شرایط تعداد شاغلان کم نیست. امروز بالغ بر ۱۷ نفر در این کارگاه تولیدی کیف‌های برند زنانه مشغول کارند، اما بخشی از کار هم در منازل توسط زنان سرپرست خانوار و یا معتادان در حال درمان در کمپ‌های ترک اعتیاد انجام می‌شود. «مصطفی وارسته» مدیر این واحد تولیدی که ۳۰ سال سابقه کار در این حوزه را دارد، می‌گوید: «حمایت از زنان سرپرست خانوار و جذب نیرو از میان این قشر از تعهدات حضور ما در این مجموعه است. ضمن اینکه در حال حاضر حتی از محله‌های دیگر منطقه ۱۲ هم زنان سرپرست خانوار برای کار به مجموعه خدمات پایدار هرندی می‌آیند.» او با ابراز رضایت از ایجاد چنین مجموعه‌ای در محله هرندی می‌گوید: «اینجا خانه امید خیلی‌ها شده است.»
- کارگاه تولیدی لباس
وارد کارگاه تولید لباس‌های خانگی که می‌شویم، نخستین چیزی که به چشم می‌خورد دنیای رنگارنگ‌تریکوهایی است که روی میزهای چرخ خیاطی رها شده است. بانویی مشغول اتو کشیدن لباس‌های تولیدشده و بسته‌بندی آنهاست و در گوشه‌ای دیگر بانوان پشت چرخ‌های خیاطی نشسته و مشغول دوخت ودوزند. این کارگاه قبل از استقرار در مرکز خدمات پایدار محله هرندی در خیابان جمهوری فعالیت داشته است؛ اما اجاره‌های کمرشکن امکان ادامه کار را از مدیر این کارگاه گرفته است. بانوان شاغل در این کارگاه تولیدی امروز از فعالیت در چنین مجموعه‌ای ابراز رضایت می‌کنند و معتقدند امنیت، راحتی و نزدیکی به محل زندگی همه و همه از امتیازات اشتغال در مجموعه خدمات پایدار محله هرندی است. به گفته آنها بانوانی که تا پیش از این امکان اشتغال در هیچ مجوعه‌ای را نداشتند، امروز فارغ از هر دغدغه‌ای در کارگاه‌های این مجموعه مشغول کارند.» «عبدالله سالارزاده» مسن‌ترین نیروی کار این مجموعه است. او در ۵۲ سالگی همچنان با شور و هیجان مشغول برش زدن لباس‌های رنگارنگ است و می‌گوید: «حمایت‌های صورت‌گرفته از کارفرمایان در مجموعه خدمات پایدار باعث شده تا در شرایط اقتصادی امروز چراغ کارگاه‌های تولیدی خاموش نشود. ضمن اینکه اهالی محله هرندی هم از برکت این کار بهره‌مند می‌شوند.»
- تولید ماسک و گان بیمارستانی
در روزهایی که کرونا بی‌رحمانه می‌تازد، محصولات کارگاه تولید ماسک وگان‌های بیمارستانی فعال در مجموعه خدمات پایدار هرندی، بخش قابل توجهی از نیازهای شهروندان را تأمین می‌کند. در این کارگاه ۵۷ قلم انواع محصولات مرتبط با حوزه بهداشت و درمان در بخش ماسک و گان تولید می‌شود. کارگاه تولید ماسک وگان‌های بیمارستانی زمینه اشتغال ۲۶ نفر را به‌صورت مستقیم و ۸۹ نفر را به‌صورت غیرمستقیم در مجموعه خدمات پایدار هرندی فراهم کرده است. بخشی از آنها بانوان در معرض آسیبی هستند که امروز با وجود داشتن بچه آسوده خاطر مشغول کار و درآمدزایی در این کارگاه هستند. «رقیه نبوی» یکی از بانوان ساکن در محله هرندی است که ۶ فرزند دارد و تا قبل از این امکان کار در بیرون از منزل را نداشته است، اما با وجود مرکز خدمات پایدار می‌تواند با اشتغال در این کارگاه و کسب درآمد بخش قابل توجهی از نیازهای خانواده‌اش را رفع کند. «محمدرضا فرامرزی» از مسئولان این کارگاه تولیدی می‌گوید: «۹۰درصد کارکنان ما را اهالی محله هرندی تشکیل می‌دهند، چراکه بنیان تولیدی ما بر حمایت از زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست و در معرض آسیب بنا نهاده شده است.»
- آشپزخانه گلزار
یکی از واحدهای اشتغالزایی مجموعه خدمات پایدار محله هرندی کترینگ یا همان آشپزخانه گلزار خانم است. این بانوی سرپرست خانوار سال‌ها کار تهیه سبزیجات آماده و غذاهای نیمه‌آماده را در منزل انجام می‌داده و امروز توانسته با جمع کردن تعدادی از زنان سرپرست خانوار در کنار خود این آشپزخانه را راه‌اندازی کند و با سفارش گرفتن از رستوران‌های بزرگ تهران پایه‌های کسب و کار خود را محکم کند. در آشپزخانه گلزار خانم روزی یک وعده غذای گرم تهیه می‌شود و در کنار آن سبزیجات آماده، پیاز داغ، ترشی، بادمجان سرخ کرده و... نیز فراهم می‌شود. خیلی از تازه عروس‌های تهرانی امروز مشتری پروپاقرص این کترینگ هستند و محصولات مورد نیاز یخچال خود را از این مجموعه فراهم می‌کنند. «گلزار دهقان» می‌گوید: «کار در خانه به دلیل محدودیت‌هایی که وجود داشت، خیلی سخت بود. از فضای کم گرفته تا نبود امکانات. اما امروز در این آشپزخانه همه امکانات فراهم است و توانسته‌ایم بانوان سرپرست خانوار دیگر را هم سر سفره‌ای که پهن کرده‌ایم، با خود همراه کنیم. اینجا هم امنیت فضا برای ما تأمین است و هم فضای کار بزرگ و خوب است و قدردانش هستیم.»