همشهری آنلاین_ سارا جعفرزاده: صنایع خرد عموماً در محله‌ها به‌صورت اشتغال‌های کوچک مقیاس در جریان است. جامعه هدف صنایع خرد و کسب و کارهای کوچک مقیاس بیشتر بانوان سرپرست خانوار، بدسرپرست و نیازمند است که در واقع منبع درآمد ثابتی ندارند و از طریق مهارت خود دست به کارهای تولیدی در مقیاس کوچک می‌زنند. در محدوده مناطق شرق پایتخت، حمایت از صنایع خرد از طریق اطلاع‌رسانی کسب و کار در فضای مجازی، ایجاد بازار فروش در بازارچه‌های خود اشتغالی، اختصاص غرفه در مراکز مهارت‌آموزی، حمایت از استارت آپ‌ها، تغییر شغل و تولید ماسک در شرایط فعلی، آموزش به‌صورت آنلاین، استفاده از ظرفیت‌سراهای محله در حال انجام است. در آستانه روز حمایت از صنایع خرد، گزارشی از وضعیت این صنایع در مناطق شرق تهران تهیه کردیم که در ادامه می‌خوانید.
- تبلیغ کسب و کار در فضای مجازی
منطقه ۴ با داشتن ۲ مرکز کوثر و ۲ بازارچه اشتغالزایی در زمینه حمایت از مشاغل خرد و کسب و کارهای خانگی همچنان فعال است اما این نوع کسب‌وکارها هم بعد از شیوع کرونا دچار رکود شد و صاحبان مشاغل هم متحمل ضرر شدند. «حدیثه رفیعی» مدیر اداره امور بانوان منطقه ۴ در این‌باره می‌گوید: «اداره امور بانوان و شهرداری منطقه ۴ در هر شرایطی حامی صنایع خرد و مشاغل کوچک بوده و هست. در ایام کرونا سعی کردیم تبلیغ تولیدات بانوانی که در زمینه مشاغل خانگی فعال هستند را در کانال‌سراهای محله قرار دهیم. با این کار، دو هدف را دنبال می‌کنیم؛ ابتدا اینکه محصول تولید شده توسط بانوان را معرفی کنیم و از طرفی در فضای مجازی برایش بازار فروش ایجاد می‌کنیم. از طرفی با دیده شدن محصول و کار، بانوی شاغل انگیزه‌ای بیشتری برای ادامه کارش خواهد داشت.»
او به اختصاص بسته‌های کمک معیشتی به بانوان نیازمند اشاره می‌کند و می‌گوید: «در نواحی ۶ و ۷ ما با کمک خیّران توانستیم بسته‌های کمک معیشتی شامل اقلام ضروری از جمله گوشت و مرغ را برای بانوان نیازمند فراهم کنیم و در این میان توزیع ماسک و دستکش و اقلام بهداشتی هم در میان آنها صورت گرفت.»
- فعالیت ۱۳۵ بانو در بازارچه‌های اشتغالزایی
در حال حاضر بازارچه‌های اشتغالزایی در منطقه ۴ فعال است و بانوان همچنان مشغول فروش تولیدات خانگی خود هستند. رفیعی در این‌باره می‌گوید: «در شرایط فعلی هم بازارچه اشتغالزایی در منطقه ۴ فعال است و تعداد ۱۳۵ بانوی سرپرست خانوار، بدسرپرست یا نیازمند در زمینه فروش تجهیزات پزشکی، منسوجات‌چوبی، کارهای هنری و دست‌سازه‌های زینتی، مواد خوراکی از جمله سبزی، ترشی، لوازم تزیینی فعالیت می‌کنند و اغلب کالاهایی که توسط این بانوان به فروش می‌رسد از تولیدات خود آنهاست.» او به اشتغال باغبان‌های بانو در بوستان بانوان اشاره می‌کند و می‌گوید: «تمام باغبان‌ها در بوستان بانوان از میان بانوان سرپرست خانوار و نیازمند انتخاب شده‌اند و در این مکان مشغول کار هستند. ما در این ایام برای این افراد آموزش رعایت پروتکل‌های بهداشتی را ارائه دادیم و تجهیزات بهداشتی در اختیار آنها قرار گرفته است.»
- آموزش آنلاین قالیبافی
یکی از مراکزی که در منطقه ۴ برای حمایت از کسب و کارهای خانگی همچنان در ایام کرونا فعال است، مرکز قالیبافی است که مربیان آن قبلاً در مراکز کوثر به بانوان آموزش‌های قالیبافی را ارائه می‌دادند. رفیعی می‌گوید: «این مرکز در حمایت از بانوان و اشتغال‌های کوچک بسیار موفق عمل کرده و توانسته با آموزش قالیبافی به بانوان علاقه مند، آنها را به خودکفایی برساند و نکته جالب توجه اینجاست که در این ایام آموزش‌های قالیبافی به‌صورت آنلاین کاملاً حرفه‌ای به بانوان ارائه می‌شود. برای آنها بازار فروش هم آماده می‌شود تا با گذر از مرحله آموزش به راحتی به مرحله بافت تابلو فرش برسند و در نهایت خودکفا شوند.» در حال حاضر در منطقه ۴ یک مرکز خیاطی که توسط یک بانو و آقا اداره می‌شود هم در جهت حمایت از اشتغال‌های خرد فعالیت می‌کنند و تعداد ۱۱ نفر از افراد نیازمند و جویای کار در این مرکز مشغول کار شده‌اند.
- حمایت‌های انجام شده از صنایع خرد
۱. تبلیغ محصولات تولید شده توسط بانوان سرپرست خانوار در کانال‌های سرای محله و ایجاد بازار فروش
۲. فعالیت بازارچه‌های اشتغالزایی و ایجاد اشتغال برای ۱۳۵ بانو و ایجاد بازار فروش محصولات در غرفه‌های بازارچه
۳. آموزش‌های آنلاین قالیبافی در شرایط کرونا
۴. ایجاد اشتغال در مرکز خیاطی برای بانوان جویای کار
- حمایت از کسب و کارهای نوین
منطقه ۱۵ به‌عنوان یکی از مناطق جنوب‌شرق پایتخت در حوزه حمایت از صنایع خرد کمی متفاوت عمل کرده و قدم در راه حمایت از استارت آپ‌ها یا همان کسب و کارهای نوین برداشته و در این زمینه شهرداری بستری برای افراد فعال در این زمینه ایجاد کرده است. «اکبر مختاری» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «همان‌طور که از اسم استارت آپ‌ها پیداست، خیلی نمی‌توانیم آنها را در زمره صنایع خرد به حساب‌آوریم و در واقع باید بگوییم که استارت آپ‌ها کسب و کارهای نوپا و مبتنی بر تکنولوژی‌های نوین است که عموماً مقیاس‌پذیر نیست و پایداری برای اعضای آن دغدغه اصلی است. در حال حاضر ما در مرکز اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۱۵ فضایی را به استارت آپ‌ها اختصاص داده‌ایم. در این فضا حدود ۳۵ شغل توسط توسط افراد مختلف به‌ویژه جوانان اداره می‌شود.» مختاری به جزئیات مشاغل استارت آپ‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در حال حاضر استارت آپ‌ها در حوزه‌های مختلف در این مرکز فعالیت می‌کنند. از جمله تولید و بسته‌بندی گیاهان دارویی و فروش محصولات پزشکی که توسط خود جوانان شاغل کشف و ثبت شده است. از جمله فروش داروی ترمیم زخم و فروش انژکتور برای کاهش مصرف بنزین.»
- استفاده از ظرفیت‌سراهای محله
منطقه ۱۳ هم یکی از بخش‌های شرقی پایتخت است که با داشتن محله‌های کم‌برخوردار، بازار مشاغل خانگی در آن داغ است. «اصغر اکبری» مدیر اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۱۳ در این‌باره می‌گوید: «در این منطقه هم با صنایع خرد در حوزه کارآفرینی و مشاغل خانگی روبه‌رو هستیم. در واقع، در این منطقه تعداد محدودی کارآفرین داریم که توانسته‌اند برای تعداد محدودی نیروی انسانی اشتغال ایجاد کنند.» اکبری با اشاره به نقش مهم‌سراهای محله برای ارتباط کارآفرین و فرد جویای کار ادامه می‌دهد «در حال حاضرسراهای محله بازوهای ارتباطی کارآفرینان و افراد جویای کار هستند. به‌عنوان مثال، در همین ایام کرونا، زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست، بی‌سرپرست و نیازمند از طریق‌سراهای محله می‌توانند به کارآفرینان وصل و مشغول کار شوند.» وی در خصوص ایجاد ۲ مرکز اشتغالزایی هم این‌گونه توضیح می‌دهد: «در محدوده ۳۰ متری نیروی هوایی ما فضایی را به وسعت ۲۵۰متر در اختیار داریم که صحبت‌های اولیه در خصوص عقد قرارداد با یک کارآفرین صورت گرفته که در صورت اتمام این مرحله قرار است ۵۰ نفر از اهالی در این مرکز مشغول کار شوند. این مرکز در زمینه تولید ماسک و گان فعالیت خواهد کرد و ساختمان دیگری هم در بزرگراه شهید دوران با مساحت ۴۰۰مترمربع در زمینه تولید البسه به کارآفرین واگذار خواهد شد.»
- اشتغال بانوان ساکن محله‌های کم برخوردار
در منطقه ۱۳ هم مانند اغلب مناطق تهران، در محله‌های کم برخوردار با اقشار کم درآمدی نسبت به سایر محله‌ها روبه‌رو هستیم. اکبری با اشاره به محله‌هایی که بانوان سرپرست خانوار در آنجا شاغل هستند می‌افزاید: «در حال حاضر در ناحیه یک و محله شهید اسدی حدود ۱۰۰ نفر از بانوان در کار هنری منجوق‌دوزی روی لباس فعال هستند. در محله آشتیانی هم تعداد ۳۰ نفر در زمینه تولید پوشاک وتریکودوزی فعالیت می‌کنند. همچنین در محله سرخه‌حصار، تعداد ۶ نفر در زمینه تولید ماسک فیلتردار کار می‌کنند. در محله زاهد گیلانی هم در زمینه دوخت کیف و کفش چرم و تعدادی از بانوان هم در سرای محله صفا در زمینه خیاطی مشغول کار هستند.» مدیر اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه ۱۳ می‌گوید: «برخی از این کارگاه‌های اشتغالزایی یا در سرای محله مستقر هستند و بانوان برای کار به‌سراهای محله مراجعه می‌کنند یا با تصمیم کارآفرین، آنها در منزل خودشان کار را انجام می‌دهند. البته در شرایط فعلی و برای جلوگیری از تجمیع افراد، بانوان شاغل در منزل مشغول کار هستند.»
- افتتاح مرکز مهارت‌آموزی فاطیما
اخیراً در منطقه ۱۴ برای حمایت از کسب و کارهای خرد و صنایع کوچک، مرکز مهارت‌آموزی فاطیما افتتاح شده است تا شاید در شرایط کرونایی امروز جامعه مرهمی بر دل افرادی که نان‌شان را از دل هنر و مهارت‌شان به دست می‌آورند باشد. «زهره عابدی» مدیر اداره امور بانوان شهرداری منطقه ۱۴ در این‌باره می‌گوید: «یکی از مشکلاتی که افراد در مشاغل خانگی یا خود اشتغالی دارند، در اختیار نداشتن فضایی به‌عنوان بنگاه کسب و کار است. به همین دلیل برای حمایت از این نوع کسب و کارها، مرکز مهارت‌آموزی فاطیما را ایجاد کرده‌ایم. در این مرکز که وسعت آن ۲۲۰مترمربع است، ۱۶ غرفه به آموزش و تولید کارهای هنری از جمله مکرومه‌بافی، خیاطی، قلاب‌بافی، تولید زیورآلات اختصاص داده شده است.»
- غرفه‌های بدون اجاره برای بانوان خود اشتغال
عدم دریافت اجاره غرفه‌ها از افراد خود اشتغال یکی دیگر از ویژگی‌های مرکز مهارت‌آموزی فاطیما است. عابدی در این‌باره می‌گوید: «این مرکز حدود یک ماه پیش افتتاح شده و ما برای اینکه حمایت خود را از این کسب و کارهای خرد را نشان بدهیم، حدود ۶ ماه تا یک سال غرفه‌ها را رایگان دراختیار بانوان خود اشتغال قرار می‌دهیم تا این افراد بتوانند بازار کار خود را پیدا و مشتریان خود را تثبیت کنند.» او می‌افزاید: «بانوان خود اشتغال می‌توانند در بازارچه‌ای که در مجاورت شهربانو ایجاد شده، محصولات خود را در معرض دید عموم قرار بدهند و کسب درآمد کنند. البته ناگفته نماند در مرکز مهارت‌آموزی فاطیما کار فروش انجام نمی‌شود بلکه فقط مهارت‌آموزی و تولید صورت می‌گیرد.» در حال حاضر بیش از ۲۰ بانو در ۱۶ غرفه مهارت‌آموزی مرکز فاطیما فعال هستند. این مرکز در بلوار ابوذر، کوچه علیمردانیان، جنب شهربانو واقع شده است.
- تولید روزانه ۲۰ هزار ماسک توسط بانوان
حمایت از مشاغل و صنایع خرد بعد از شیوع کرونا در منطقه ۸ هم شکل دیگری به خود گرفت. قبلاً تعدادی از بانوان در مراکز رشد، کوثر و شهربانو در حوزه‌های مختلف مشغول کار بودند و حالا حمایت از آنها با تغییر رویکرد و تولید ماسک همراه است. «جعفرامیرآبادی‌زاده» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۸ با یادآوری این موضوع، می‌گوید: «با همکاری ۲ کارآفرین و ۱۰۰ بانوی شاغل، روزانه حدود ۲۰ هزار ماسک در مراکز رشد، کوثر و شهربانو تولید می‌شود. البته این مراکز به‌صورت رایگان در اختیار این افراد قرار گرفته و مبلغی به‌عنوان اجاره در شرایط کنونی از این بانوان دریافت نمی‌شود. بخشی از ماسک‌ها برای تأمین اقلام بهداشتی مراکز و کادر درمانی تولید و بخشی هم میان نیازمندان محله توزیع می‌شود.»
- ضرورت حمایت مسئولان برای رشد کارآفرین
این روزها بازار کارآفرینی در گوشه وکنار شهر داغ است و اگر حمایت مسئولان شامل حال کارآفرینان شود، این افراد می‌توانند شرایط اشتغال برای تعداد زیادی از افراد جویای کار را ایجاد کنند. «زهرا مرادی» یکی از افراد کارآفرین در منطقه ۱۵ است که توانسته برای تعدادی از بانوان سرپرست خانوار و نیازمند در محله مظاهری و مسعودیه اشتغالزایی کند. او در این‌باره می‌گوید: «من ایده‌های نوینی در زمینه خیاطی دارم که خوشبختانه توانسته‌ام ایده اخیرم را ثبت کنم. در حال حاضر به دلیل شرایط کنونی و شیوع کرونا در زمینه تولید چادرهای یکبارمصرف اقدام کرده‌ام. این چادرها قیمت بسیار مناسبی دارد و در اماکن و سفرهای مذهبی بسیار کاربرد دارد. اگر مسئولان از ایده استقبال کنند، من می‌توانم برای تعداد زیادی از بانوان اشتغالزایی کنم. فقط کافی است مسئولان از ما حمایت کنند. به نظرم کارآفرینان متولی صنایع خرد و کوچک هستند که در صورت حمایت همه جانبه به صنایع کلان و در حد وسیع تبدیل می‌شوند.»
- تغییر رویکرد مطابق با نیاز جامعه
«عبدالله صفری» کارآفرینی است که قبل از شیوع کرونا در زمینه تولید پوشاک مردانه فعالیت می‌کرد اما بعد از شرایط کنونی تصمیم به تغییر تولیدات خود گرفته است. او در این‌باره می‌گوید: «با حمایت شهرداری منطقه ۱۵ توانستم از اواخر اسفند ماه در زمینه تولید ماسک اقداماتی را انجام بدهم. ملزومات اولیه مانند برخی از دستگاه‌های برش و مواد اولیه را خودم تهیه کردم اما بازدید مسئولان از کارگاه من و تشویق آنها برایم بسیار مؤثر بود. شرایط برای کارآفرینان باید به گونه‌ای باشد که مطابق با نیاز جامعه بتوانند تولیدات را تغییر بدهند. در این راه لازم است مسئولان نگاه ویژه‌ای به کارآفرینان و مشاغل کوچک داشته باشند. در حال حاضر، در کارگاه من بیش از ۱۰۰ نفر متشکل از بانوان و آقایان مشغول تولید ماسک هستند.»
نظر شما