همشهری آنلاین_ شهره کیانوش‌راد: هدف از تغییر نام این بوستان ارج نهادن به چهره‌های هنری و به پاس خدمات ارزنده «ابراهیم قنبری مهر» است. استاد متولد سال ۱۳۰۷ و از هنرمندان برجسته‌ای است که سازهای ساخت او با دستان نوازندگان ایرانی و خارجی نواخته شده. به بهانه سالروز تولد این چهره فرهنگی، مهمان خانه استاد قنبری مهر در سعادت‌آباد شدیم و با او درباره سال‌ها فعالیت هنری‌اش گفت‌وگو کردیم. همسر استاد که در این گفت‌وگو همراهی‌مان می‌کرد ارج نهادن به چهره‌های ماندگار را یکی از اقدامات ارزنده شهرداری می‌داند.
عشق به کار یکی از ویژگی‌های مهم قنبری مهر است. استاد با نقل خاطره‌ای بر این موضوع تأکید می‌کند: «در تمام سال‌هایی که ساخت سازهای ایرانی و ویولن را انجام می‌دادم سعی کردم زیاده‌خواه نباشم. حق‌الزحمه‌ای که برای ساخت یا تعمیرساز می‌گرفتم کمتر از زحمتی بود که برای آن کار متحمل می‌شدم. زمانی که جوان و تازه کار بودم به دلیل شرایط مالی بدی که برایم پیش آمد لوازم کارم را فروختم. وقتی استاد ابوالحسن صبا از ماجرا باخبر شد، دستم را گرفت و مبلغی را به من داد تا بتوانم کارگاهم را راه‌اندازی کنم. در تمام زندگی‌ام برای افراد مختلفی‌ساز ساختم؛ از افرادی که اکنون چهره‌های شناخته شده موسیقی هستند تا جوانانی که با عشق به موسیقی سراغ من می‌آمدند. برخی توان مالی نداشتند و می‌گفتند به‌صورت اقساط پول‌ساز را برمی‌گردانند. اما می‌رفتند و خبری از آنها نمی‌شد. من با اینکه ساعت‌ها برای ساخت یا تعمیرساز وقت گذاشته بودم اما پیگیر حق‌الزحمه‌اش نمی‌شدم. چندین سال پیش جوانی به خانه ما آمد و ساخت تعدادی سه تار را به من سفارش داد و گفت که شنیده‌ام در خارج از کشور سازهای شما طرفداران بسیاری دارد. چند سال بعد با یک کیف پر از پول به خانه ما آمد و گفت‌سازها را در خارج از کشور فروختم و سود خوبی کردم. این هم سهم شماست. من گفتم: در این کیف را ببند و دیگر حرفش را هم نزن.»
- خاطره‌ای به یاد ماندنی از استاد صبا
با گذشت بیش از ۷۷ سال، هنوز خاطره کار نیک ابوالحسن صبا را به یاد دارد که حساب بانکی‌اش را برای کمک به شاگردش خالی کرد تا بتواند کارگاهش را دوباره راه‌اندازی کند. قنبری مهر درباره آن روز می‌گوید: «ماجرا به حدود سال ۱۳۳۲ برمی‌گردد. شرایط مالی خوبی نداشتم. ابزار کارم را فروخته بودم و کارگاهم تعطیل شده بود. وقتی خبر به آقای صبا رسید مرا خواست و گفت: ابراهیم! چراساز نمی‌سازی؟ گفتم: هیچ پولی در بساط ندارم که بتوانم دوباره کار را شروع کنم. هنوز کلمات صبا را به یاد دارم. با دست زد روی زانویش و گفت: می‌دانستم تو یک بلایی سر خودت می‌آوری. با هم رفتیم قدمی بزنیم تا درددلی کنم و سبک شوم که خودم را مقابل بانک دیدم. استاد صبا ۵۰۰ تومان حساب بانکی‌اش را خالی کرد. ۴۰۰ تومان به من داد و گفت با این پول کارگاهت را دوباره راه‌اندازی کن. آن ۴۰۰ تومان زندگی مرا متحول کرد. ابزار خریدم و کارگاهم را راه‌اندازی کردم. استاد سال ۱۳۳۶ از دنیا رفت و من ماندم یک دنیا حسرت. چندین سال بعد وقتی به دیدار همسر صبا و دخترشان، غزاله رفتم، ۱۰۰ هزار تومان چک پول روی میز گذاشتم و ماجرا را تعریف کردم. همسر آقای صبا از این کار خیلی ناراحت شد اما با اصرار من و خواهش غزاله، آن پول را قبول کرد. استاد صبا نخستین معلم من بود و در زندگی من بسیار نقش داشت.» همسر استاد در تکمیل صحبت‌ها می‌گوید: «قنبری مهر سازهای بسیاری ساخت که با دستان چهره‌های موسیقی ایران و جهان نواخته شد. سازهای ساخت قنبری مهر شهرت بسیاری دارد. اما این موضوع هیچ‌گاه بهانه‌ای برای فخرفروشی استاد نشد. اگر ساخت‌سازی را به او می‌دادند برایش مهم نبود که نوازنده قرار است چه کسی باشد. بهترین‌ساز را می‌ساخت و جیب کسی را خالی نمی‌کرد. رعایت انصاف یکی از رمزهای موفقیت او بود.»
- همسایگی با بوستان
خانه قنبری مهر درست روبه‌روی بوستانی قرار دارد که اکنون به نام شقایق مهر شناخته می‌شود؛ بوستانی سرسبز که به دلیل دور بودن از هیاهوی خیابان اصلی سعادت‌آباد، محلی آرام برای پیاده‌روی و استراحت ساکنان خیابان هشتم است. قنبری مهر اگرچه اکنون به دلیل کهولت سن بیشتر اوقاتش را در خانه می‌گذراند، اما همسرش، یکی از محاسن زندگی در این محله را همجواری با این بوستان می‌داند. می‌گوید: «۲۷ سال است ساکن سعادت‌آباد هستیم. استاد سال‌ها پیش، هر روز و هر زمان که فرصتی پیدا می‌کردند به این بوستان می‌رفت. برخی از هنرجویان موسیقی و دوستانش می‌دانستند که او به این بوستان می‌آید، برنامه‌ریزی می‌کردند تا در این بوستان استاد را ملاقات کنند. همسایه‌ها احترام بسیاری به استاد می‌گذارند و او را دوست دارند و به ما می‌گفتند این پارک متعلق به شماست. بافت محله نسبت به سال‌های اول حضور ما در این محله تغییر کرده و تعداد کمی از همسایه‌های قدیمی هنوز در این محله سکونت دارند. خاطرات خوبی از زندگی در این محله داریم که یکی از آنها همجواری با این بوستان سرسبز است.»
- سازهای این هنرمند جواهر است
مراسم تغییر نام بوستان شقایق به بوستان شقایق مهر، ۱۲ مرداد ماه و همزمان با سالروز تولد ۹۲ سالگی استاد برگزار شد. در این مراسم که به دلیل شیوع ویروس کرونا به‌صورت آنلاین در فضای مجازی پوشش داده می‌شد «رسول کشت‌پور» شهردار منطقه ۲، «محمدجواد حق‌شناس» عضو شورای‌شهر تهران و رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای‌شهر و جمع محدودی از موسیقیدانان و چهره‌های فرهنگی از جمله «حمیدرضانوربخش» مدیرعامل خانه موسیقی، «علی‌مرادخانی» مدیر موزه موسیقی ایران و مشاور هنری شهردار تهران و «حمیدرضا عاطفی» معاون اجرایی خانه موسیقی حضور داشتند.
«فاضل جمشیدی» خواننده که اجرای این مراسم را نیز برعهده داشت درباره انتخاب بوستان شقایق گفت: «این بوستان درست روبه‌روی منزل استاد قنبری مهر قرار دارد. به دلیل قدیمی بودن این بوستان و معروفیت به بوستان شقایق، پیشنهاد تغییر نام آن به شقایق مهر را به شورای‌شهر دادیم که خوشبختانه موافقت شد.» حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای‌شهر تهران گفت: «هنرمندان بزرگ ایران سال‌ها حال دل مردم را با سازهای ساخت استاد قنبری‌مهر شاد کرده‌اند. پیشنهاد نامگذاری این بوستان را به نام استاد قنبری‌مهر، سال گذشته ۲ نهاد خانه موسیقی و موزه موسیقی مطرح کردند که در کمیسیون نامگذاری انجام شد و بعد به شورای‌شهر رفت که در آنجا هم با استقبال روبه‌رو شد. البته تردید زیادی برای اجرای حضوری این مراسم با توجه به شرایط حاضر وجود داشت. در نهایت قرار شد مراسم با حضور ۲۰ نفر برگزار شود.»
مرادخانی، مشاور شهردار تهران و مدیر موزه موسیقی ایران در بخشی از این مراسم گفت: «موزه موسیقی میزبان سازهای استاد قنبری‌مهر است. او سال‌ها روی این‌سازها کار کرده‌اند و به اعتقاد من هرکدام از سازهای این هنرمند یک جواهر است. من به یاد دارم روزی که‌سازها را از استاد تحویل گرفتیم گفتند: من امشب راحت می‌خوابم. چون تمام دغدغه‌ام این بود که مبادا این‌سازها در خانه دچار مشکل شوند. شاید افراد زیادی صاحب‌نام باشند ولی انسانیت و مهربانی استاد، او را از دیگران متمایز می‌کند.»