همشهری آنلاین_ سحر جعفریان: یکی از این گام‌ها، یادگیری رشته علمی_پژوهشی «سازه ماکارونی» است. «محدثه ارفعی»، دارنده مقام‌های برتر مسابقات و جشنواره‌های مختلف ملی و بین‌المللی سازه‌های ماکارونی به تازگی مجوز ورود به مسابقات جهانی «سازه ماکارونی ترکیه» را کسب کرده که به دلیل شیوع «کرونا» حضور او در این مسابقه لغو شد. اکنون او سرگرم پردازش طرح‌های جدیدی از سازه‌ها و مطالعه‌های تحقیقاتی است و به برپایی کارگاه‌های آموزشی رایگان سازه‌ها ویژه همسالانش در سرای محله مهرآباد می‌اندیشد. گفت‌وگوی کوتاه ما را در زیر بخوانید.
- به خاطر کرونا، راهمان ندادند!
از همان کودکی به ساختن کاردستی علاقه داشت. شکل‌های مختلفی نقاشی می‌کرد و بعد با کاغذهای رنگی به آن شکل‌ها، ابعاد می‌بخشید. هر کسی هم از او می‌پرسید: «می‌خواهی چکاره شوی؟» خیلی سریع پاسخ می‌داد: «خانم مهندس! » از آن دهه هفتادی‌های پر شور و پر انرژی است که در طول مصاحبه، یک جا قرار نمی‌گیرد. جملاتش کوتاه و بیشتر دست‌هایش را تکان می‌دهد. برای آغاز گفت‌وگو از آخرین مقام کشوری که اسفند ماه گذشته برای ورود به مسابقات جهانی ترکیه کسب کرد و کرونا بساط آن را بر هم زد، می‌گوید: «قرار بود مسابقات جهانی «پروکاپ ۵» اسفند ماه سال گذشته، در ترکیه با حضور بیش از ۷۰ کشور جهان در گروه‌های سنی مختلف برگزار شود. برگزار هم شد اما چون آن زمان آمار مبتلایان به کرونا ویروس در ایران بالا بود، اجازه ورود تیم‌های ایرانی را به ترکیه ندادند و اعلام کردند در زمانی دیگر، میزبان ما خواهند بود. خلاصه یک رقابت جذاب را از دست دادیم. البته کرونا هنوز هم دست از سرمان برنداشته و خیلی از مسابقات استانی و کشوری را لغو کرده است. من هم بیکار ننشسته‌ام و طراحی برخی سازه‌ها مانند ستون‌های فشاری، جرثقیل برج و پل‌هایی با بار گسترده را آغاز کردم. مطالعه‌ام در زمینه معماری و عمران را نیز ادامه می‌دهم تا جا نمانم.»
- صبور و خلاق می‌شوی
نوجوان موفق هم‌محله‌ای کمی سازه‌های نیمه‌کاره ماکارونی روی میزش را جابه‌جا می‌کند و می‌گوید: «از حدود ۵ سال پیش به سازه ماکارونی علاقه‌مند شدم. از خانواده‌ام خواستم در کلاس‌های آموزشی این رشته، من را ثبت‌نام کنند. دوره‌ها کوتاه و یک ماهه بود. در چند آموزشگاه دوره‌های متعددی گذراندم تا توانستم آن‌گونه که باید به طراحی‌ها تسلط پیدا کنم. رشته ریاضی و فیزیک هم که در دبیرستان انتخاب کردم با معلم‌های خوبی آشنا شدم که هر کدام‌شان باز هم سازه ماکارونی را به من آموزش می‌دادند. بعد هم در مسابقه‌های فرامنطقه‌ای، استانی و کشوری شرکت کردم که تاکنون ۳ مقام نخست کشوری به دست آوردم. این رشته، حوصله و صبر زیادی می‌خواهد. گاهی ممکن است روزها و هفته‌ها سرگرم ساختن یک سازه‌باشی و یک‌بار با یک اشتباه کوچک، همه زحماتت هدر برود. اینجا است که نباید ناامید شوی و دوباره با انرژی بیشتر آغاز کنی. این صبر و بردباری به تدریج یکی از خصوصیات اخلاقی‌ات می‌شود که دیگران به سبب آن تحسین‌ات می‌کنند. ایده‌پردازی هم ویژگی دیگری است که به مرور زمان ذهنت را بارور می‌کند. خلاصه یک رشته هیجان‌انگیز که با کلی آرزو و هدف انتخابش کردم تا در نهایت به شغل مورد علاقه‌ام یعنی «معماری» برسم. دلم می‌خواهد یک معمار بزرگ شوم که طرح‌های بکرش نمای شهر را زیباتر می‌کند.»
- کارگاه آموزشی رایگان در سرای محله
ارفعی ادامه می‌دهد: «ابزار اصلی این رشته علمی و محاسباتی، ماکارونی، چسب و پلات است. یکی از پرتکرارترین سؤال‌هایی که خیلی از اقوام و دوستان به سبب آشنایی نداشتن با سازه ماکارونی از من می‌پرسند، این است که این ماکارونی‌ها همان ماکارونی‌های خوردنی هستند؟ بله تقریباً همان ماکارونی‌های خوردنی هستند ولی از نمونه‌های خارجی که مقاومتشان بیشتر است. معمولاً برای یک سازه متوسط با توجه به نوع طراحی آن به‌طور میانگین، ۲ تا ۵ بسته ماکارونی آن هم به قیمت هر بسته ۵۰ تا ۹۰ هزار تومان تهیه می‌کنم. به این موارد باید هزینه ورودی به مسابقات مختلف را هم اضافه کنیم که آنها به‌طور میانگین از ۲۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان تعریف شده‌اند.» پژوهشگر سازه‌های ماکارونی می‌افزاید: «اغلب اوقات روی فرش‌های خانه‌مان، تکه‌های شکسته شده ماکارونی ریخته شده است. مادرم اعتراض ملایمی می‌کند، ولی این رشته آنقدر سرگرم‌کننده است که خیلی زود او هم می‌آید برای بارگذاری هرچه بهتر و بیشتر طرح سازه قطعات را به هم می‌چسباند. به قول پدرم، کاملاً نگاه سازه‌ای به اطرافم پیدا کرده‌ام. هر بنایی که می‌بینم، هر طرحی که می‌کشم، حتی هر مشکلی که پیش می‌آید، سازه‌ای (قطعاتی) نگاهش می‌کنم. قطعات را در ذهنم جدا می‌کنم و دوباره کنار هم می‌گذارم. آنقدر که به طرح و راه‌حل بهتر برسم. دلم می‌خواهد کارگاه‌های آموزش رایگان در سرای محله راه‌اندازی کنم، ولی طبیعی است که نیاز به مقدماتی دارد.»
- سازه ماکارونی چیست؟
عبارت «سازه ماکارونی» را شاید بارها شنیده باشیم و بارها هم برایمان سؤال پیش آمده که سازه ماکارونی چیست؟ در واقع مقیاس کوچک و خرد یک سازه شهری از برج و ساختمان گرفته تا پل و المان‌های عظیم است که البته تفاوت‌هایی با ماکت دارد. مصالح اصلی آن نیز همان‌گونه که از نامش پیداست، ماکارونی و چسب مخصوص است تا دانشجویان رشته مهندسی عمران و معماری و طراحان سازه‌ای به روشی ارزان و ساده (ماکارونی به جای بتن و فولاد) به اجرای ایده‌های خلاقانه خود بپردازند. نوع طراحی باید در کنار مقاومت و پایداری سازه بررسی شود تا پس از آنالیزهای دقیق آن، بهینه‌سازی طرح نیز تأیید شود. سازه‌های ماکارونی که به‌عنوان یک رشته علمی و عملی این روزها در بسیاری از مسابقات و جشنواره‌ها فراخوان ثبت‌نام اعلام می‌کند، انواع مختلفی مانند سازه‌های فشاری، جرثقیل برج، پل با بار متمرکز، پل با بار گسترده و پل با بار متحرک، این نوع از سازه ماکارونی در واقع پیشرفته‌ترین و کامل‌ترین حالت از سازه‌هاست، در بر می‌گیرد. آنچه در مسابقات و جشنواره‌ها به اهمیت سازه‌ها می‌افزاید، ابعاد و ضخامت ماکارونی و نرم‌افزارهای تحلیل طراحی سازه است. از سوی دیگر، نوع اتصال ماکارونی‌ها با چسب (مفصلی و صلب) نیز قابل بررسی است که در برگزیده شدن سازه نیز ارزیابی می‌شود.
- کوتاه از افتخارات
۱ـ رتبه برتر مسابقات سازه_مدارس استان تهران
۲ـ مقام نخست دوازدهمین و سیزدهمین جشنواره پروژه‌های دانش‌آموزی تبیان
۳ـ مقام نخست مسابقات لکوکاپ جشنواره ملی خلاقیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف
۴ـ مقام نخست مسابقات کشوری دانشگاه تهران
۵ـ مقام نخست لیگ مسابقاتی لکوپل دانشگاه صنعتی شریف
۶ـ مقام نخست مسابقات چاپک‌کاپ (سازه‌های فشاری)