همشهری آنلاین_ ثریا روزبهانی : به بیش از ۵۰ نانوایی سر زدیم و براساس مشاهداتمان از این تعداد، فقط ۸ نانوایی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کردند. برخی از آنها گرمی هوا را بهانه کرده و ماسک نمی‌زنند و برخی دیگرهم تأمین هزینه اقلام بهداشتی برای ضدعفونی مغازه و استفاده کارکنان دشوار می‌دانستند. در این گزارش، سراغ تعدادی از نانوایی‌ها رفتیم و از آنها سبب رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا را جویا شدیم.
بوی «نان بربری» در کوچه پیچیده است. از بوی آن می‌توان کنجدی و ۲ آتیشه بودنش را زیر دهان مزه کرد. با اینکه نزدیک ظهر است، ولی صف جلو نانوایی، شاطر را به تکاپو انداخته و با سرعت هرچه تمام، خمیرها را روی چوب بلندش پهن می‌کند و آن را به آتش تنور می‌سپارد. هرم گرما روی صورتم سنگینی می‌کند و با وجود ماسک به سختی می‌توانم نفس بکشیم، اما اکنون این ماسک برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، راه نجات است. اغلب کسانی هم که در صف خرید نان ایستاده‌اند، ماسک زده‌اند، اما نانوا نه ماسکی به‌صورت دارد و نه فروشنده‌ای هست که حداقل پول را از مشتری بگیرد. با دستش نان را از تنور بیرون می‌آورد و با همان دست از شهروندان پول نان را می‌گیرد. وقتی از شاطر می‌پرسیم، «چرا ماسک نزدید و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکرده‌اید؟»، می‌گوید: «جلوی تنور، حرارت زیاد است و نمی‌توان با ماسک نفس کشید. خود همین حرارت، کرونا را از بین می‌برد. من که ندیدم فردی به کرونا مبتلا شده باشد. این حرف‌ها همه شایعه است. شما دیدید؟» درست آن سوی خیابان و مقابل نانوایی، سرتاسر دیوار با بنرها عرض تسلیت پوشانده شده است. همسایه‌ها سبب مرگ این هم محله ای را ابتلا به کرونا بیان می‌کنند. همچنین به گفته همسایه‌ها، خانم و آقای خانه کناری این نانوایی هم به این ویروس مبتلا شده‌اند و در روزهای نخست، آقای همسایه در بالای پشت‌بام و به دور از خانواده‌اش، قرنطینه شده بود و اکنون با ابتلای همسرش هر ۲ دوران نقاهتشان را در خانه سپری می‌کنند.
فعلاً نان را برس نزنید
پشت شیشه مغازه‌اش، پوستر پیشگیری از ابتلا به کرونا و راه‌های جلوگیری از انتقال این ویروس در هنگام خرید نان را نصب کرده و مشتری‌ها را هم باخط‌هایی که در جلو محوطه مغازه کشیده است، مجبور می‌کند تا فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند. برخلاف مغازه قبلی، دستگاه خودپرداز روی میز قرار دارد، اما در این نانوایی هم شاطر و شاگردانش، هیچ‌کدام ماسک نزده‌اند. «محمد نوری»، شاطر جوان و نانوای محله به خوبی با پروتکل‌های بهداشتی آشناست. چراکه کارشناس اداره سلامت منطقه این قوانین و نکات بهداشتی را برای او توضیح داده است. حتی ظرف ضدعفونی‌کننده هم در کنار مغازه‌اش گذاشته است تا شهروندان پیش از جمع کردن نان، دستشان را ضدعفونی کنند. نوری می‌گوید: «بهتر است شهروندان نان را از نانواهایی که بهداشت را بیشتر رعایت می‌کنند، تهیه کنند. همچنین به این موضوع اهمیت بدهند که کارکنان نانوایی‌ها بیمار نبوده و فروشنده جداگانه‌ای باشد که با پخت نان ارتباطی نداشته باشد.» او به اهالی توصیه می‌کند پیش از مصرف نان، حتماً آن را گرم کنند. چون فریز کردن نان، ویروس کرونا را از بین نمی‌برد. همچنین از پهن کردن نان بر روی میز نانوایی‌ها و برس زدن نان پس از خرید بپرهیزند و قیچی کردن و خرد کردن نان را در منزل انجام دهند.
نارضایتی مردم از بی احتیاطی‌ها
یکی از مشتریان از رعایت نکردن موارد بهداشتی در این نانوایی، ابراز نارضایتی می‌کند و می‌گوید: «با توجه به شرایط گسترش این ویروس، اغلب شهروندان ماسک به‌صورت دارند، ولی مشاغل مهمی مانند نانوایی‌ها و میوه‌فروشی‌ها رعایت نمی‌کنند. میوه‌ها را می‌توان با آب و مواد شوینده ضدعفونی کرد، اما نان را که نمی‌توان بشوییم. اگر نان‌هایی مانند «لواش» و «سنگگ» را بخواهیم دوباره گرم کنیم تا میکروبش کشته شود، می‌سوزد. برای همین، نانوا باید خودش در محیط مغازه، این قوانین و نکات بهداشتی را رعایت کند و نان سالم به اهالی بدهد. متأسفانه به هرکدام از نانوایی‌ها که مراجعه می‌کنیم، اغلب آنها ماسک ندارند و موارد بهداشتی را هم رعایت نمی‌کنند. چراکه برای اجرای این پروتکل، نظارت اصولی از سوی اتحادیه نانوایان اعمال نمی‌شود. بیشتر نانوایان بدون استفاده از ماسک و کلاه، مشغول فعالیت هستند و این موضوع، جان بی‌شماری از مصرف‌کنندگان نان را تهدید می‌کند.» شاطر تلاش می‌کند خود را وارد بحث نکند، اما وقتی با «الیاس رحمانی»، شاطر نانوایی «تافتونی» محله درباره آسیب پذیری نانوایان و امکان آلوده شدن نان به ویروس کرونا صحبت می‌کنیم، از جواب دادن طفره می‌رود، به‌ویژه وقتی از او می‌پرسیم که چرا پروتکل‌های بهداشتی را انجام نداده و شهروندان بدون رعایت فاصله‌گذاری در صف ایستاده‌اند. در نهایت این مشکل را به گردن اتحادیه نانوایان می‌اندازد و از نبود تأمین مایحتاج بهداشتی در برای این صنف گله می‌کند. او در این باره می‌گوید: «نانواها و سوپرمارکت‌داران در معرض آسیب هستند. به نانوایی‌ها ابلاغ کرده‌اند که همه تجهیزات نانوایی و سطوحی که نان روی آن قرار می‌گیرد، به‌صورت روزانه و پیش از آغاز کار ضدعفونی و گندزدایی شود یا نانواها از ماسک و کلاه مناسب استفاده کنند. برای انجام این نکات باید روزی چندبار دستمان را بشوییم یا مغازه را ضدعفونی کنیم. مگر چقدر از فروش نان با نرخ دولتی سود به دست می‌آوریم که حداقل روزی ۵۰ هزار تومان برای این کار هزینه کنیم. اتحادیه باید اقلام مورد نیاز نانوایی‌ها را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ضدعفونی کردن محیط، در اختیارمان بگذارد و از سوی دیگر، بر روند اجرای آن نظارت دقیق‌تری داشته باشد.»
نان تا مرحله خروج از تنور سالم است
«بیژن مقدم»، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران، میانگین مصرف روزانه هر واحد نانوایی با ۲ کارگر را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پاک‌سازی محیط نانوایی را دست کم، نیم لیتر مواد ضدعفونی، ۶ جفت دستکش و ۳ ماسک برآورد می‌کند. او در این باره می‌گوید: «نانوایان جزو اصنافی هستند که از روز نخست اعلام شیوع ویروس کرونا، بر اساس دستور هیئت دولت، مکلف شدند که اصلاً تعطیلی نداشته باشند و نسبت به تأمین قوت غالب مردم که نان باشد، اقدام کنند. نانوایان همیشه در خط مقدم و کمک حال جامعه بوده‌اند. ما از سازمان و ستاد انتظار داریم که کمک کنند. واحد نانوایی روزی ۳ مرحله پخت دارد که هر مرحله که کار تمام می‌شود، باید وسایل را ضدعفونی کنند. بنابراین هر نانوایی به‌طور روزانه برای ضدعفونی سطوح، در و دستگیره‌ها، به نیم تا یک لیتر مواد ضدعفونی‌کننده نیاز دارد. البته بخشی از دستورالعمل بهداشتی نانوایان اجرایی نیست. در این دستورالعمل نوشته‌شده که همه کارگرها باید ماسک و دستکش داشته باشند و این شدنی نیست. چون شاطر ما که جلو تنور ایستاده، اصلاً نمی‌تواند ماسک و دستکش بپوشد؛ جلو گرما، ماسک خفگی ایجاد می‌کند و دستکش هم جلو آتش تنور اصلاً دوام نمی‌آورد.» او به سلامت نان تا مرحله درآمدن از تنور اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌سبب وجود همین گرما و حرارت، ویروس از بین می‌رود و مشکلی نخواهد داشت. نان تولیدی ما نانی مرغوب و عاری از هرگونه آلودگی است، اما نگرانی ما از لحظه‌ای آغاز می‌شود که مشتری می‌خواهد نان را تحویل بگیرد و ببرد. اگر مشتری آلوده به ویروس باشد و به دستگیره، در، شیشه یا میزی که نان را روی آن می‌گذارند، دست بزند، محیط نانوایی آلوده خواهد شد و این موضوع، احتمال ابتلای شهروندان را در پی خواهد داشت.» به گفته او، ورود مشتریان به داخل نانوایی ممنوع است، مگر آنکه نانوایی فضایی با احتساب رعایت فاصله یک تا ۲ متر، حداکثر برای ۱۰ نفر داشته باشد. در صورت امکان، نسبت به خط‌کشی در خارج از محل نانوایی و رعایت فاصله در صف مشتریان اقدام شود تا افراد، به ویروس کرونا مبتلا نشوند. باید بدانید که دریافت وجه نقدی و پرداخت غیرالکترونیکی در نانوایی‌ها ممنوع است.
آموزش دستورالعمل‌های بهداشتی به نانوایان
علاوه بر اتحادیه نانوایی‌ها و وزارت «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، اداره‌های «سلامت» شهرداری مناطق پهنه غرب هم به نانوایی‌های مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ درباره رعایت نکات بهداشتی و روش مقابله با ویروس کرونا آموزش داده‌اند. همچنین، پوسترهای آموزشی نیز در این نانوایی‌ها نصب و در برخی مناطق از جمله منطقه ۲۲ در محوطه بیرونی مغازه‌ها، با خط‌کشی و نصب علائم مخصوص، فاصله‌گذاری‌های فیزیکی و محل ایستادن شهروندان، مشخص شده است. پرداخت نکردن پول نقد، استفاده از کارت‌خوان، استفاده از انبر برای تحویل نان و رعایت نکات بهداشتی از سوی نانواها موجب کاهش همه‌گیری کرونا می‌شود. اما نظارت دستگاه‌های اجرایی در این زمینه به پیگیری و جدیت بیشتری نیاز دارد. چراکه نان آلوده می‌تواند سلامت جمعیت زیادی از شهروندان را به خطر بیاندازد و سبب شیوع بیشتر این ویروس شود.