همشهری آنلاین_مژگان مهرابی: یکی از مشکلات اصلی در این زمینه، نا مشخص بودن متولی اصلی این بناهاست که مسئولیت نگهداری و مرمت بناهای در آستانه تخریب را برعهده بگیرد. اغلب مسئولان نهادهای مرتبط با این بناها همدیگر را در این زمینه مسئول می‌دانند.
شرایط ابنیه تاریخی منطقه ۴ مطلوب است
منطقه ۴ به دلیل نوساز بودن بافت فقط ۳ بنای تاریخی دارد. عمارت «عین‌الدوله»، عمارت «ارباب هرمز» و آتشکده زرتشتیان. به گفته «عباس یوسفی» کارشناس فرهنگی شهرداری منطقه ۴، هر ۳ بنا از وضعیت مطلوبی برخوردارند. او می‌گوید: «آتشکده زرتشتیان یا باغ رستم زیر نظر انجمن زرتشتیان اداره می‌شود و شرایط خوبی دارد. عمارت عین‌الدوله هم به نگارخانه برگ تغییر کاربری داده و چند بار مرمت شده است. همچنین درباره عمارت ارباب هرمز باید متذکر شوم که این بنای ۱۱۰ ساله در حال حاضر به موزه گرافیک تبدیل شده و به خوبی از ساختار آن مراقبت
می‌شود.»
منطقه ۸ در همسایگی منطقه ۴، به جز کلیسای تارکمانچاتس بنای تاریخی دیگری ندارد که آن هم از سوی شورای خلیفه‌گری ارامنه مورد توجه و مراقبت است.
کم توجهی به بناهای تاریخی
محدوده منطقه ۱۴ نسبت به دیگر مناطق شرق تهران بیشترین بناهای تاریخی را در خود جای داده است. به گفته «سعید تیموری» معاون اجتماعی و فرهنگی منطقه ۱۴، ابنیه تاریخی و هویتی این منطقه از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. او در این‌باره می‌گوید: «حمام ۲۰۰ ساله دولاب و مسجد ۸۰۰۰ ساله بقیه‌الله به رغم قرار داشتن در فهرست آثار ملی شرایط مناسبی ندارد و هیچ‌گونه توجهی از سوی میراث فرهنگی به آنها نمی‌شود. دیوارهای مسجد بقیه‌الله(عج) ترک برداشته و توسط معماران بومی ترمیم شده است. در صورتی که مرمت آن باید توسط کارشناسان میراث فرهنگی انجام شود. حمام دولاب هم در آستانه تخریب است و در حال حاضر، محل نگهداری ضایعات است.» مدرسه نرگسیه، مکان دیگری است که در فهرست ابنیه تاریخی این محدوده قرار دارد. این مدرسه با صد سال قدمت معماری منحصربه‌فرد ی دارد. تیموری می‌گوید: «متأسفانه این مدرسه توان مقابله با زلزله را ندارد و با کمترین زمین لرزه دیوارهایش فرو می‌ریزد.»
حال کاروانسرای قجری خوب نیست
منطقه ۱۳ بافت قدیمی چندانی ندارد به جز ۳ بنای تاریخی که قدمتشان به دوران قاجار برمی‌گردد؛ «عمارت کلاه‌فرنگی»، «عمارت یاقوت» و «کاروانسرای قجری». عمارت یاقوت چندین بار مرمت شده و در حال حاضر به‌عنوان ساختمان اداری بیمارستان از آن استفاده می‌شود. عمارت کلاه‌فرنگی هم در اختیار نیروی دریایی سپاه است و این نهاد برای حفظ ارزش‌های ملی، آن را بازسازی و در برابر زلزله ایمن‌سازی کرده است. درباره کاروانسرای قجری هم «سجاد سبحانی» معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۳ می‌گوید: «این کارونسرای قدیمی در همسایگی بیمارستان شهید لواسانی قرار دارد و به دلیل بی‌توجهی به آن، نیمی از بنا تخریب شده است. این بنا در تملک یکی از سازمان‌های دولتی است ولی از قرار معلوم یکی از اهالی از آنجابه‌عنوان محل نگهداری دام استفاده می‌کند!»
فرسودگی زندان هارون‌الرشید
تکه پانزدهم شهر به دلیل نزدیکی با ری ابنیه تاریخی متعددی دارد. به گفته «اکبر مختاری» معاون اجتماعی شهرداری منطقه ۱۵ عمارت امیرسلیمانی با همت مدیریت شهری در حال بازسازی است و به‌زودی به یک مکان فرهنگی تبدیل می‌شود. اما زندان هارون‌الرشید یا آتشکده ساسانیان با ۱۱۰۰ سال قدمت وضعیت خوبی ندارد. این بنا در اختیار یکی از نهادهاست و متأسفانه یکی از شهروندان از بی‌توجهی متولیان این مکان تاریخی سوء‌استفاده کرده و از این بنا و زمین‌های اطرافش به‌عنوان زمین‌های پسته‌کاری استفاده می‌کند. مختاری می‌گوید برای نگهداشت آتشکده ساسانیان حاضریم با سرمایه‌گذار فرهنگی تعامل برقرار کنیم.
از اقدامات دیگر شهرداری منطقه ۱۴ خریداری کردن خانه استادمعین و استاد امیرجاهد است. این اتفاق در سال ۱۳۸۸ رخ داده و شهرداری منطقه با تملک این بنا آن را به موزه تبدیل کرده است. می‌توان گفت در حال حاضر آن جا یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های آموزش موسیقی ایران است. بنای «امامزاده چهل تن» آخرین بنایی است که تیموری به آن اشاره می‌کند. از قرار معلوم توسعه و بهسازی این مکان زیارتی از سوی اهالی صورت گرفته اما شهرداری هم برای انجام فعالیت‌های عمرانی آن از هیچ کمکی مضایقه نکرده است.