در این مطلب که برگرفته از مجله زیبایی خانومی است، با ما همراه باشید تا گام به گام برای درمان جوش و آکنه برنامه‌ریزی کنیم.
از آنجایی که متاسفانه افراد زیادی جوش را یک نوع بیماری پوستی نمی دانند، دست به روش‌های ناصحیحی برای درمان آکنه می‌زنند که گاهی عواقب جبران ناپذیری دارد. قبل از هر اقدامی برای درمان، باید آگاه باشیم که جوش چیست؟ سپس انواع جوش را بشناسیم. تازه آن زمان، میتوان به سراغ بهترین روش درمان رفت. اینکه بدانیم چرا جوش میزنیم و چگونه از ایجاد جوش پیشگیری کنیم، در بهبود جوش بسیار موثر است.
انواع جوش
جوش در سنین مختلف اتفاق می‌افتد. حتی گاهی از اوقات افراد در سنین بزرگسالی، زمانی که انتظار آن را ندارند، جوش می‌زنند. جوش انواع مختلفی دارد. بطور کلی جوش‌ها دو نوع هستند:
۱- جوش التهابی
جوش‌های التهابی یا همان جوش‌های کیستیک، جوش‌هایی چرکی هستند که ظاهر ناخوشایندی دارند. این نوع جوش‌ها معمولا بصورت برجسته، قرمز و متورم هستند. خوشبختانه جوش‌های التهابی درمان پیچیده‌ای ندارند. اما موضوعی که اهمیت دارد این است که این جوش‌ها بسیار مستعد به جا گذاشتن جای جوش هستند. بنابراین در درمان آکنه التهابی باید صبور بود و دچار وسوسه‌های فشار دادن جوش به روش غیرصحیح نشد.
برای درمان آکنه التهابی از داروهای موضعی و داروهای آنتی بیوتیکی و گاهی راکوتان استفاده می‌شود.
۲- جوش غیرالتهابی
جوش سرسیاه، جوش سرسفید و جوش‌های زیرپوستی از جمله انواع جوش‌های غیرالتهابی است که روش درمان کاملا متفاوتی با جوش‌های التهابی دارد. در درمان جوش‌های غیرالتهابی معمولااز داروهای خوراکی آنتی بیوتیکی و راکوتان استفاده نمی شود. در این نوع جوش‌ها، نقش محصولات موضعی درمان جوش پررنگ می‌شود و میتوان به یک برنامه صحیح استفاده از محصولات مناسب، به درمان جوش غیرالتهابی دست یافت.
دلایل ایجاد جوش
شاید بارها به این فکر کرده اید که چرا جوش میزنیم؟ چه چیزی باعث می‌شود این معضل ناخوشایند برای ما اتفاق می‌افتد؟ اگر بتوانیم جلوی عوامل ایجاد جوش را بگیریم، قطعا دیگر جوش نمی‌زنیم. در بسیاری از انواع جوش، می‌توانیم با آگاهی از دلایل ایجاد جوش، جلوی ایجاد جوش را گرفت و براحتی از شر جوش خلاص شد. اما متاسفانه همیشه نمی‌توان جلوی ایجاد جوش را گرفت چراکه دلایل ایجاد جوش همیشه قابل کنترل نیست.
جوش زمانی اتفاق می‌افتد که چربی ترشح شده، نتواند براحتی از منافذ طبیعی پوست بیرون بیاد و در کنار فولیکول مو حبس شود. در این صورت چربی تجمع پیدا میکند و بصورت برجستگی بر روی سطح پوست ظاهر می‌شود. اگر سیستم ایمنی بدن نسبت به این تجمع چربی واکنش نشان دهد، التهاب هم ایجاد می‌شود و جوش را تبدیل به جوش التهابی میکند. بنابراین توانایی خروج مناسب چربی پوست، نکته کلیدی است.
بطور کلی دلایل ایجاد جوش و تجمع چربی را میتوان به صورت‌های زیر بیان کرد:
۱- تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی یکی از شایع ترین دلایل ایجاد جوش در افراد است. تغییرات هورمونی در سن بلوغ، در بارداری و در زمان مصرف برخی از داروها، از مهمترین دلایل ایجاد جوش در بسیاری از افراد است.
۲- ژنتیک
ژنتیک یکی از آن دسته از عوامل ایجاد جوش است که متاسفانه قابل کنترل نیست. اگر پدر و مادر شما جزو گروهی از افراد بودند که در دوران جوانی جوش می‌زدند، متاسفانه شما نیز ممکن است این ارثیه ناخوشایند را دریافت کنید. درست است که عوامل ژنتیکی را در ایجاد جوش نمی‌توان از بین برد اما میتوان با مراقبت‌های پوستی، آن را کنترل کرد.
عوامل ژنتیکی زمانی که با عوامل دیگر ایجاد جوش همزمان شود، میتواند منجر به ایجاد جوش های بسیار وخیم شود.
۳- استفاده از محصولات پوستی و آرایشی نامناسب
اگر شما از محصولاتی استفاده کنید که کاملا منافذ پوست را بپوشاند و به چربی های تولید شده طبیعی پوست اجازه بیرون آمدن را ندهد، بدون شک شاهد ایجاد جوش‌های ناخوشایند در صورت‌تان خواهید بود.
بنابراین در انتخاب محصول آرایشی و بهداشتی، دقت کافی داشته باشید. افرادی که پوست چرب دارند باید بیشتر از افرادی که پوست نرمال و خشک دارند، در انتخاب لوازم آرایش و محصولات پوستی دقت کنند.
۵- تغذیه نامناسب
با وجود اینکه مقالات اثبات شده‌ای در علم پزشکی درباره رابطه مستقیم بین تغذیه و جوش منتشر نشده است، اما تجربه افرادی که جوش می‌زنند، پزشکان را برآن داشته که افراد مستعد جوش را از غذاهای حاوی روغن‌های اشباع نشده و تحریک کننده مانند شکلات‌ها، فست فودها و حتی لبنیات پرچرب برحذر دارند.
۶- استرس و عوامل محیطی
استرس به تنهایی باعث ایجاد جوش جدید نمی‌شود. اما اگر در کنار عوامل دیگر ایجاد جوش قرار گیرد، میتواند باعث بدتر شدن ایجاد جوش شود.
درمان جوش
درمان جوش می‌بایست به روش صحیح انجام شود. بسته به نوع جوش متفاوت است. بطور کلی درمانهای مختلفی برای جوش وجود دارد که در زیر به آن‌ها می پردازیم:
۱- درمان موضعی جوش
یکی از پرکاربردترین روش‌های درمان جوش، استفاده از داروهای موضعی جوش است. برخی از محصولات موضعی جوش در قالب دارو در داروخانه‌ها وجود دارد که از مواد دارویی قوی استفاده شده است. اما قسمت عمده‌ای از محصولات موضعی، آن‌هایی هستند که در قالب محصولات مراقبت از پوست وجود دارند و بدون تجویز پزشک از داروخانه‌ها می توان تهیه کرد. در این نوع محصولات از مواد ایمن و قابل استفاده برای عموم مردم استفاده شده است. برای درمان قطعی، می‌بایست گروهی از محصولات موضعی مرتبط در کنار هم و بطور منظم استفاده شوند. این محصولات شامل موارد زیر است:
- لایه بردارها:
لایه برداری از پوست یکی از پرکاربردترین روش در رژیم درمان جوش است. لایه برداری عموما برای درمان جوش‌های غیرالتهابی مانند جوش‌های زیرپوستی و جوش‌های سرسیاه استفاده می شود. بهترین لایه بردارهای موثر در درمان جوش را بشناسید و آگاهانه از آن‌ها استفاده کنید.
استفاده صحیح از لایه بردارها در زمان مناسب و به مقدار کافی در نتیجه کار بسیار اهمیت دارد. بنابراین لایه برداری از پوست را بدون کسب آگاهی کامل از روش‌های صحیح لایه برداری شروع نکنید.
- شوینده‌های پوست
شستن صورت مهمترین و کاربردی ترین گام مراقبت از صورت در برابر ایجاد جوش است. انتخاب یک شوینده مناسب می‌بایست با آگاهی کامل انجام شود. شوینده‌ها در دو نوع شوینده‌های نیاز به آبکشی و شوینده‌های بدون نیاز به آبکشی هستند. یک روتین صحیح شستن پوست شامل استفاده از یک پاک کننده اولیه و سپس استفاده از پاک‌کننده تکمیلی مانند تونر می‌باشد. با یک انتخاب صحیح از شوینده مناسب پوست و استمرار در تمیز کردن روزانه پوست، مهمترین گام مراقبت از پوست و پیشگیری از جوش و حتی درمان جوش را برداشته ید.
شوینده‌ها در انواع پن، ژل شستشو، فوم، تونر، میسلار واتر و شیر پاک کن وجود دارند که لازم است برای یک انتخاب صحیح، انواع شوینده‌های صورت را بشناسید.
- ضدجوش‌ها
در بسیاری از برندهای آرایشی و بهداشتی و مراقبت از پوست، محصولاتی تحت عنوان ضدجوش وجود دارد. این محصولات، معمولا از ترکیباتی مانند اسیدسالیسیلیک، تی تری اویل، عصاره بابونه، سبومین، اولئونولیک اسید، عصاره باباآدم، نیاسینامید و دیگر ترکیبات ضدالتهاب و آنتی باکتریال استفاده کرده‌اند.
- محصولات دارویی موضعی درمان جوش
برخی از ترکیبات ضدجوش که در گروه داروها قرار دارند. مانند بنزوئیل پروکساید، تتراسایکلین، کلیندامایسین، آداپالن و اریترومایسین. این نوع داروهای موضعی اثربخش هستند و در درمان سریع جوش استفاده می‌شوند.
۲- درمان خوراکی دارویی جوش
گاهی اوقات پزشکان از درمانهای خوراکی دارویی برای درمان جوش استفاده می‌کنند. این داروها یا داروهای آنتی بیوتیکی هستند، یا داروهای هورمونی و یا راکوتان. راکوتان زمانی استفاده می‌شود که روش‌های دیگر با شکست مواجه شده باشد. در واقع راکوتان یک داروی بسیار قوی و اثربخش با عوارض جانبی بالا و موارد احتیاط زیاد می‌باشد که بعنوان آخرین تیر ترکش استفاده می‌شود.
توصیه اکید می‌شود که مصرف داروهای خوراکی درمان جوش حتما به تجویز پزشک صورت گیرد و از مصرف خودسرانه داروهای خوراکی درمان جوش اجتناب شود. داروهای خوراکی و حتی آنتی بیوتیک‌هایی که در درمان جوش استفاده می‌شوند، هر کدام بر نوع خاصی از جوش اثر دارند و نمی‌توان هر دارویی را برای هر نوع جوشی مصرف کرد.
۳- درمانهای گیاهی و خانگی جوش
درمانهای گیاهی جوش یکی از روش‌های ایمن و کم هزینه در درمان جوش محسوب می‌شود. البته باید در نظر داشت که اثربخشی این نوع درمان هم به مراتب کمتر از داروهای قوی می‌باشد.
امروزه استفاده از درمانهای گیاهی به منظور درمان مشکلات پوستی یا حتی برای تقویت پوست و داشتن پوستی زیبا و سالم بسیار رایج شده است و طرفداران زیادی دارد. در مصرف ماسکهای خانگی و درمانهای گیاهی جوش باید این نکته را در نظر داشت که برای گرفتن نتیجه مناسب باید در استفاده از یک نوع ماسک تداوم حداقل دو ماهه داشت. مصرف یک یا دوبار از ماسک شما را به نتیجه مطلوب نمی‌رساند. در نتیجه در استفاده از ماسکهای خانگی و درمانهای گیاهی جوش، باید صبور باشید.
از جمله ماسکهای گیاهی مناسب برای این کار، ماسک روغن درخت چای و چای سبز، ماسک آبلیمو و سفیده تخم مرغ و ماسک سیر و عسل می‌باشد.
برای بهره گیری کامل از ماسکهای گیاهی، باید ابتدا پوست را کاملا تمیز کرد، سپس از ماسک استفاده کرد. گلاب میتواند یکی از تمیز کننده‌های پوست، قبل از استفاده از ماسکهای گیاهی درمان جوش باشد.