همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: لابه‌لای نشریات، نسخ خطی، تصاویر و ویدئوهایی که در اتاق کوچک طبقه پنجم سرای محله دولت‌آباد چیده شده، می‌توان بخشی از تاریخ معاصر ری کهن و زندگی افراد تأثیرگذار این شهر باستانی را تماشا کرد. این اسناد را «اسماعیل شاه محمدی» از فعالان رسانه‌ای شهرری جمع‌آوری و موزه «مشاهیر و مفاخر معاصر شهر ری» را راه‌اندازی کرده است. این موزه برای افراد انگشت‌شماری آشنا و شناخته شده است، ولی بازدید از آن عظمت تاریخ شهرری را به خوبی بازگو می‌کند. گزارش زیر درباره این موزه غریب ومتفاوت است.
در تابلوی ورودی سرای محله دولت‌آباد از نام موزه «مشاهیر و مفاخر معاصر شهر ری» خبری نیست و اگر کسی از وجود این مکان در ساختمان‌سرا اطلاع نداشته باشد، حتماً بدون بازدید از این مکان از مقابل سرای محله خواهد گذشت. موزه در طبقه پنجم‌سرا قرار گرفته است. فضای داخل موزه از سالنی نه چندان وسیع و دفتر کار «اسماعیل شاه محمدی» مؤسس موزه تشکیل شده است.
در سالن تصاویر چهره‌های مختلف هنری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهرری در دهه‌های اخیر را به نمایش گذاشته‌اند و در زیر تصاویر توضیح مختصری نوشته شده است: «پویا امینی» از نوادگان زکریای رازی و اهل ری، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، «دکتر احمد خاتمی» متولد ۱۳۳۵ درشهر ری، استاد دانشگاه و دکترای ادبیات فارسی و پژوهشگر برتر کشور، «عرفان آیینی» قهرمان کشتی آزاد نوجوانان جهان، «آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادی» نماینده ۴ دوره مجلس شورای ملی، خیر نیکوکار و مؤسس بیمارستان فیروزآبادی... تصاویر چهره‌های شاخصی هم که نکته‌ای حائز اهمیت درباره گذشته یا ویژگی‌های شهرری عنوان کرده‌اند در کنار این افراد به چشم می‌خورد.
- دستخط شاهان عهد باستان
در قسمتی از سالن کتاب‌های مختلفی که تاریخ شهرری را بازگو می‌کنند، به نمایش درآمده‌اند. دریکی از این کتاب‌ها نامه‌های خطی و دستنویس پادشاهان مختلف ایران که برای موقوفه‌ها، دارایی‌ها و بناهای شهرری و آستان حضرت عبدالعظیم(ع) فرمانی صادر کرده‌اند با دستخط اصلی نگارنده و رسم الخط امروزی چاپ شده که ورق زدن و مطالعه آن لذت‌بخش است. ازتاریخ انتشار بسیاری از روزنامه‌ها و مجلاتی که جمع‌آوری کرده‌اند، لااقل یک یا ۲ دهه می‌گذرد. دفتر شاه محمدی به یک دفتر کار معمولی شباهتی ندارد و وسایلی را که در سالن موزه نتوانسته‌اند جای دهند در این دفتر چیده‌اند. او مؤسس موزه مشاهیر و مفاخر معاصر شهرری است.
روی دیوار دفتر شاه محمدی تصاویر افراد شاخص شهرری که در قید حیات هستند نصب شده است. شاه محمدی حتی آهنگ‌هایی را که به عشق اصالت‌های این شهر کهن سروده شده در موزه ثبت و ضبط کرده است. آهنگ شهرری با اجرای «حامد آزاده خاطر» از جمله این گنجینه‌های موسیقیایی است.
- پیشینه وقایع ری موجود است
شاه محمدی برای جمع‌آوری این آثار بیش از ۳۰ سال زحمت کشیده و وقت صرف کرده است. او می‌گوید: «از جوانی به فرهنگ و تاریخ شهرری علاقه داشتم و هر جا کتاب، تصویر یا نشانه‌ای از گذشته شهرری به دستم می‌رسید، آن را حفظ و نگهداری می‌کردم. بعد از مدتی تصمیم گرفتم موزه و نمایشگاهی از این آثار برگزار کنم، اما مسئولانی که برای راه‌اندازی موزه از آنها کمک خواستم تصمیم من را جدی نگرفتند و تصور می‌کردند از عهده انجام آن برنمی آیم، اما من با صرف هزینه و انرژی زیادی به جمع‌آوری این آثار ادامه دادم و آنها را در منزل اجاره‌ای خود نگهداری می‌کردم. در طول ۳ دهه بسیاری از اسناد به دست آمده در جابه‌جایی‌ها و اثاث‌کشی‌های منزلم آسیب دیدند تا ۳ سال پیش که با حمایت «محمد سالاری» عضو شورای اسلامی شهر تهران، این بخش از فضای سرای محله دولت‌آباد در اختیارم قرار گرفت و موزه را راه‌اندازی کردم.»
شاه محمدی ویژگی‌ها و دستاوردهای ۴۵۰ فرد شاخص شهرری در دوران معاصر را که درحوزه‌های کارآفرینی، ورزشی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی تأثیرگذار بوده‌اند، گردآوری کرده است. او می‌گوید: «به دلیل کمبود فضا فقط تصاویر ۱۰۰ شخصیت را به نمایش گذاشته‌ایم. اطلاعاتی که در این موزه در قالب اسناد آماری، کتاب، مجلات، تصاویر و... جمع‌آوری شده منبع کاملی از تاریخ دوران معاصر شهرری است. مثلاً نمایندگان دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی، خبرگان رهبری، شورای‌شهر و... با مراجعه به این آمار و منابع به تعداد آرای خود در هریک از صندوق‌ها و حوزه‌های اخذ رأی دوره‌های مختلف رأی‌گیری در دهه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی پی می‌برند. بسیاری از پدیدآورندگان و ناشران مجلات، ویژه‌نامه‌ها یا کتاب‌های موجود در موزه به دلایل مختلف به آرشیو آثار خود دسترسی ندارند و برای استفاده از این منابع به موزه مراجعه می‌کنند.»
- با افتخار می‌گویم بچه ری هستم
در طول مدتی که از راه‌اندازی موزه مشاهیر می‌گذرد، افراد محدودی از آن بازدید کرده‌اند که اغلب آنها مسئولان نهادهای مختلف بوده‌اند. شاه محمدی می‌گوید: «در این فضای محدود امکان بازدید عمومی از موزه وجود ندارد، در حالی که این مکان محل مناسبی برای شناساندن فرهنگ معاصر شهرری به نسل جوان است.»او تعریف می‌کند: «گاهی که تعدادی از دانش‌آموزان برای برنامه‌های مختلف به سرای محله می‌آیند، امکان بازدید آنها از موزه را فراهم می‌کنیم. یکی از نوجوانانی که به همراه معلم و دوستانش به موزه آمده بود موقع خداحافظی گفت من همیشه از اینکه ساکن شهرری هستم احساس شرمندگی می‌کردم و در جمع دوستان و آشنایان تازه‌ام خود را ساکن یکی از محله‌های شمال تهران معرفی می‌کردم، اما با دیدن آثار و مفاخر ری که در این موزه به نمایش گذاشته شده، به اصالت و تاریخ زادگاه و محل سکونتم پی بردم و پس از این با افتخار به همه می‌گویم که بچه شهرری هستم.»
شاه محمدی عشق و تعصب خود به فرهنگ و تاریخ شهرری را در فرزند جوانش «علیرضا» پرورش داده است. او می‌گوید: «من به دهه ششم عمرم نزدیک شده‌ام و به دلیل شرایط جسمی‌ام در آینده‌ای نزدیک اداره موزه را به پسرم علیرضا می‌سپارم. علیرضا از دانشجویان برتر دانشگاه شهید بهشتی است و حفظ میراث معنوی ۸ هزار ساله شهرری را از وظایف نسل جوان این شهر می‌داند.»
- دلمشغولی‌های فرهنگی
شاه محمدی عمری را در فعالیت‌های اجتماعی گذرانده، اما خوش‌ذوقی‌های طنازانه‌ای دارد که باید ریشه آن را در همنشینی و رفاقت با هنرمندان اهل دل هم‌محله‌ای او جست‌وجو کرد. شاه محمدی در جوانی در کنار مرحوم «کریم اکبری مبارکه» و تعدادی از بازیگران جوان شهرری به بازیگری تئاتر مشغول بوده و در همان دوران به دلیل فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مؤثر در مدارس شهر ری، عنوان مربی پرورشی برتر استان تهران را دریافت کرده است. شاه محمدی در تقویمی تاریخ تولد ۶ هزار نفر از آشنایان، بستگان و دوستانش را ثبت کرده و یکی از مشغله‌های مورد علاقه او این است که هر روز صبح نام کسانی را که سالگرد تولدشان فرارسیده از تقویم پیدا و با ارسال پیام به آنها تبریک بگوید. او دفترچه‌ای دارد که در آن ۳۰۰ مطلب پندآمیزگردآوری شده و بحث درباره مفاهیم این پیام‌ها از سرگرمی‌های جمع‌های خانوادگی و دوستانه‌ای است که شاه محمدی حضور دارد.