همشهری آنلاین _ شقایق عرفی‌نژاد: روز اول دسامبر، برابر ۱۰ آذر، از سال ۱۹۹۸ برای افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها و همین‌طور افزایش بودجه‌ها، روز جهانی مبارزه با ایدز نامگذاری شده است. در این روز که هر سال شعاری نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود، برنامه‌هایی توسط دولت‌ها و نهادهای مختلف انجام می‌شود تا یادآوری شود که ایدز هنوز از بین نرفته است و باید تلاش کرد تا آمار آن را به صفر رساند.
در ایران نیز مراکز مختلفی در زمینه مبارزه با ایدز و خدمات‌رسانی به مبتلایان به این ویروس فعالیت می‌کنند. یکی از این مؤسسات انجمن مردم‌نهاد احیای ارزش‌هاست که در خیابان کارگر دایر است و البته کارش فقط به رسیدگی به این افراد خلاصه نمی‌شود، اما آنچه باعث شد سراغ این مؤسسه برویم، فعالیت‌های زیادی است که از سال ۷۸ در این زمینه انجام داده است.
«خسرو منصوریان» که دانش‌آموخته مددکاری اجتماعی است، نخستین‌بار نیست که چنین نهادی را بنیان می‌گذارد. او پیش از این هم انجمن‌های دیگری پایه‌ریزی کرده و به فعالیت‌های خیرخواهانه پرداخته است. با او درباره اقدامات مؤسسه احیای ارزش‌ها در زمینه مبارزه با ایدز صحبت کردیم.
انجمن حمایت از ارزش‌ها از چه سالی و با چه ایده و هدفی شروع به کار کرده است؟
نام این مؤسسه برگرفته از اول کلمات انجمن، حمایت، یاری و آسیب است. این انجمن ۲۱ سال پیش تأسیس شده است و در آن روی آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه ایدز کار می‌کنیم. در محل انجمن، مرکز وی. سی. تی را برای افراد دارای رفتارهای پرخطر داریم که ممکن است به ویروس اچ. آی. وی آلوده شده باشند. این افراد می‌توانند به مرکز ما مراجعه کنند و تست اچ. آی. وی رایگان از آنها گرفته می‌شود. همچنین موبایل‌کلینیک یا پایگاه اطلاع‌رسانی سیار داریم که نماینده ما به شهرک‌های حاشیه‌ای تهران مراجعه می‌کند، مشاوره می‌دهد و تست اچ. آی. وی می‌گیرد. ضمن اینکه به دانشگاه‌ها، وزارتخانه‌ها، کارخانه‌ها و... می‌رویم و کسانی را که مبتلا به این بیماری هستند، تحت پوشش درمی‌آوریم. هدفمان این است که جامعه مطلع شود که هر فرد در هر زمانی که نگرانی از ابتلا به ایدز داشته باشد، می‌تواند تست بدهد و دارو مصرف کند.
هزینه‌های مؤسسه چطور تأمین می‌شود؟
کمک افراد نیکوکار هزینه‌های مؤسسه را تأمین می‌کند و این خدمات را صددرصد رایگان انجام می‌دهیم. بسیاری از آنها مثل خدمات توانبخشی حتی توسط دولت رایگان انجام نمی‌گیرد، اما مؤسسه احیا آنها را رایگان ارائه می‌دهد.
چرا به افراد اچ. آی. وی مثبت کمک می‌کنید و تمرکزتان در مؤسسه بر این افراد است؟
۲۰ سال پیش یک خط مشاوره در انجمن تأسیس کردیم و بعد از یک سال آمار گرفتیم تا تنوع مراجعان خط احیا را بسنجیم. فکر می‌کردیم اعتیاد یا طلاق بیشترین مراجعان را دارند، اما به این پدیده برخوردیم که تعداد افرادی که به ما مراجعه و در خصوص ایدز سؤال کرده‌اند، بیشترین رقم بوده است. به همین دلیل به این نتیجه رسیدیم که این بیماری یک آسیب فراگیر در جامعه است و باید به آن پاسخ داد.
چه تعداد از این افراد را خانم‌ها تشکیل می‌دادند؟
وقتی آنالیز کردیم به این موضوع رسیدیم که خانم‌ها بیشتر با خط احیا تماس گرفته‌اند و کسانی بودند که از همسرانشان این بیماری را گرفته بودند. از آنجا که نمی‌دانستند چنین مشکلی دارند، فرزندشان هم با همین ویروس به دنیا آمده بود. شوهر هم در اثر ایدز فوت شده بود. ما کودکانی را هم که به دلیل ایدز پدرشان یتیم شده بودند، تحت حمایت مالی درآوردیم و در ماه به آنها کمک مالی می‌رسانیم. کم‌کم اصلاً به سمت کمک به زنانی که اچ. آی. وی مثبت هستند، کشیده شدیم. الان هم گروه مادران حامی سلامت را در مؤسسه داریم که خانم‌هایی با اچ. آی. وی مثبت هستند و خدمات حمایتی و بهداشتی دریافت می‌کنند. شرط اصلی کمک‌های ما به فرزندان اچ. آی. وی مثبت این زنان این بود که کودکان حتماً درس بخوانند و در مدرسه حتماً به اطلاع مدیر برسانند که فرزند ما با اچ. آی. وی زندگی می‌کند. طبیعتاً برخی از مدیران و کادر آموزش و پرورش این شرایط را قبول نمی‌کردند و مانع تحصیل بچه‌ها بودند که البته با مذاکرات مددکاران وضعیت بهتر شد.
بزرگ‌ترین و بیشترین مشکل این بیماران چیست؟
بزرگ‌ترین گرفتاری آنها انگ و تبعیض است. یک فرد اچ. آی. وی مثبت از ایدز نمی‌میرد. مرگش از انگی است که به او زده می‌شود. اگر بتوانیم انگ این بیماری را از بین ببریم، کمک بزرگی به کسانی کرده‌ایم که با این ویروس زندگی می‌کنند. آنها باید در درجه اول در محیط خانه و بعد در محیط کار پذیرفته شوند. یک تجربه ملموس در این زمینه ده چنارمحمود بود که یک انگ، وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن جامعه را به هم ریخت. همه‌جا اگر درست اطلاع‌رسانی شود و مردم بدانند با این ویروس چطور باید کنار بیایند، هزینه‌های سنگین آن به کمترین مقدار تقلیل پیدا می‌کند.
وضعیت دارویی بیماران اچ. آی. وی مثبت چطور است؟
وزارت بهداشت با کمک دانشگاه‌های علوم پزشکی دارو را به رایگان در اختیار افراد مبتلایی که تست داده باشند، قرار می‌دهد. از این نظر وضعیت خوب است.
با خانواده‌های افراد اچ. آی. وی مثبت در ارتباط هستید؟
طبیعتاً رابطه دوطرفه‌ای بین خانواده‌های بیماران و مؤسسه برقرار است. اگر نتوانیم این رابطه را با خانواده‌ها برقرار کنیم، مسئله انگ و تبعیض، باعث می‌شود افرادگاه از سوی خانواده طرد شوند. این کار احتیاج به آموزش دارد تا بدانند با یک فرد اچ. آی. وی مثبت چگونه باید رفتار کنند. ضمن اینکه از کمک‌های جانبی و نقدی و بسته‌های غذایی هم بهره‌می‌برند. برای یک فرد مبتلا ۴ عامل بسیار مهم است. یکی مصرف دارو، نداشتن رفتار پرخطر، نداشتن استرس و تغذیه مناسب. بسیاری از این افراد از خانواده‌های کم‌بضاعت هستند و برای تغذیه دچار مشکلند که ما به آنها کمک می‌کنیم.
از نظر روحی و روانی چطور؟ خدماتی به مبتلایان ارائه می‌شود؟
کارشناسان ارشد روان‌شناسی در خط مشاوره احیا فعالند و مشاوره تلفنی می‌دهند. در موبایل‌کلینیک هم قبل و بعد از تست مشاوره انجام می‌شود. اگر فرد متوجه شود که مبتلا شده است، ممکن است روحیه‌اش را از دست بدهد و در این موارد احتیاج به مشاوره روان‌شناسی است که ما این کار را انجام می‌دهیم.
کار فرهنگی هم در این حوزه انجام می‌دهید؟
بله. به‌عنوان مثال، فیلم‌هایی درباره این افراد نمایش می‌دهیم. یک فیلم سینمایی بلند با عنوان پشت دیوار سکوت در انجمن ساخته شده که در سینماهای تهران و شهرهای مختلف هم به نمایش درآمد. علاوه بر این، پوسترها و تراکت‌های مختلف طراحی و توزیع می‌کنیم. همچنین مقاله‌هایی در نشریات مختلف به چاپ می‌رسد و سمینارها و نشست‌های آموزشی هم داریم.
سال‌های گذشته ذهنیت بدی در مورد این بیماری و این بیماران وجود داشت. الان وضعیت از این نظر چقدر تغییر کرده است؟
هنوز نمی‌توانیم ادعا کنیم وضعیت تغییر چندانی کرده است. به این دلیل که رسانه‌های عمومی‌خود را ملزم نمی‌بینند راجع به این مسئله صحبت کنند. به‌طور کلی در مجله‌ها و روزنامه‌ها در این مورد کوتاهی وجود دارد. در محیط‌های آموزشی و در دانشگاه‌ها هنوز که هنوز است، فضا بسته است و تا فضای باز اطلاع‌رسانی فاصله زیادی داریم که امیدوارم در این زمینه وضع بهتر شود. ظاهراً مسئولان رسانه‌های عمومی و آموزش و پرورش برای پرداختن به این موضوع محدودیت دارند.
از سوی شهرداری یا نهادهای دولتی کمکی به مؤسسه شما می‌شود؟
ما تا امروز از هیچ سازمانی کمک مالی دریافت نکرده‌ایم و اعتقاد هم به این کار نداریم. ما به اتکای کمک‌های مردم هزینه‌هایمان را تأمین می‌کنیم، ولی شهرداری‌ها از راه خانه‌های سلامت وسراهای محله افراد مبتلا را به ما معرفی می‌کنند و ما می‌توانیم در این مراکز اطلاع‌رسانی کنیم. همین‌طور دانشگاه‌ها این فرصت را به ما داده‌اند که برای دانشجویان اطلاع‌رسانی کنیم.
در طول این سال‌ها پهنه‌بندی در تهران داشته‌اید که بدانید از کدام مناطق افراد بیشتری برای تست مراجعه می‌کنند؟
ما از کسانی که به مراجعه می‌کنند هیچ اطلاعاتی نمی‌گیریم. حتی اسمشان را هم نمی‌پرسیم. چون یکی از نخستین اصول آزمایش اچ. آی. وی حفظ محرمانگی و داوطلبانه بودن آن است. از آنجایی که ممکن است پرسیدن محل زندگی یا حتی محدوده زندگی باعث شود فردی که برای تست مراجعه کرده، نخواهد این کار را انجام دهد، بنابراین هیچ اطلاعاتی نمی‌گیریم. ولی خودشان‌گاه اطلاعاتی می‌دهند که بر اساس آن متوجه محدوده محل زندگی‌شان می‌شویم. بیشترین مراجعان ما از جنوب تهران یا اطراف تهران هستند.
از منطقه شش چطور؟ مراجع دارید؟
از منطقه شش که خودمان هستیم، مراجعه کننده نداریم. بیشتر از نواحی هستند که از نظر اقتصادی وضعیت خوبی ندارند و به همین دلیل به ما مراجعه می‌کنند تا تحت پوشش قرار بگیرند.