همشهری آنلاین_مرضیه موسوی : حادثه در این منطقه کوهستانی تابستان‌ها پرتعدادتر از زمستان‌هاست. اما حوادث زمستانی عمق بیشتری دارند. از ابتدای امسال تا نیمه آبان ماه ۱۷۱ حادثه کوهستان در شمیران رخ داده است. شرایط سخت زمستانه در شمیران از آذر ماه آغاز می‌شود و تا اواخر اسفند ماه ادامه دارد.
«کوهنورد حرفه‌ای حادثه حرفه‌ای می‌آفریند.» این را «جمال شریفی» سرپرست هلال‌احمر شعبه شمیرانات می‌گوید. سرد شدن هوا و بارش نخستین برف‌ها در منطقه کوهستانی شمیران تردد آخر هفته‌ای شهروندان را در این منطقه کمتر کرده است.
با این حال هم کوهنوردان حرفه‌ای و هم آماتورها همچنان در این منطقه تردد دارند و به کوه می‌زنند. شریفی می‌گوید: «اغلب افراد حرفه‌ای در این روزها به صعودهای زمستانه می‌روند. این افراد هم معمولاً در ارتفاعات بالاتر دچار حادثه یا گرفتار بهمن می‌شوند یا در مسیرهای دشوار و دیواره‌های بلند به مشکل می‌خورند.
به همین دلیل امدادرسانی به این افراد هم شرایط دشوارتری دارد. ما در زمستان با عملیات‌های فنی روبه‌رو هستیم و از طرف دیگر زمان طلایی برای رسیدن به محل حادثه هم محدودتر است. در تابستان اگر فرد شب را در منطقه کوهستانی بماند هم دچار سرمازدگی نمی‌شود. امدادگران فرصت بیشتری برای رسیدن به این فرد دارند. اما در زمستان اگر چند ساعت از وقوع حادثه بگذرد ممکن است فرد دچار سرمازدگی شود و جان خود را از دست بدهد.»
- تجهیزات به روز
۴ پایگاه امدادی در شمیرانات حوادث کوهستانی این منطقه را پوشش می‌دهند؛ دربند، شیرپلا، کلکچال و گردنه قوچک پایگاه‌های امداد و نجات شمیرانات هستند. پایگاه جاده‌ای گردنه قوچک حوادث کوهستان لواسان و فشم را هم پوشش می‌دهد و ۳ پایگاه دیگر همگی پایگاه‌های کوهستانی هستند.
شریفی می‌گوید: «پایگاه گردنه قوچک در تمام ایام هفته فعال است. ۳ پایگاه دیگر روزهای پنجشنبه و جمعه فعال هستند و پایگاه دربند علاوه بر روزهای پایانی هفته، شنبه و چهارشنبه‌ها هم فعال است. منظور از فعال بودن حضور فیزیکی امدادگران در پایگاه است و در روزهای دیگر امدادگران داوطلب و کادر ما آماده‌باش هستند و اگر حادثه‌ای گزارش شود به کمک ما می‌آیند. اتفاقی که در سال‌های گذشته باعث شده تا بتوانیم عملیات‌های امدادی را با موفقیت بیشتری به سرانجام برسانیم؛ از هیأت کوهنوردی تا مسئولان تل اسکی توچال و شهردار کوهستان و نهادهای دیگر.»
او از تجهیزات پایگاه‌های امداد و نجات می‌گوید که به روزترین تجهیزات کوهستان است و با این حال به دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، تهیه و جایگزین کردن آن با مشکلاتی روبه‌رو است: «تجهیزات امداد و نجات کوهستان که در پایگاه‌های شمیرانات در اختیار داریم به روزترین تجهیزات دنیا هستند. با این حال بسیار گران قیمت هستند و به راحتی نمی‌توان تجهیزات فرسوده را با تجهیزات جدید جایگزین کرد.»
- اگر در کوه گرفتار شدیم چه کنیم؟ /فوت‌وفن فرار از یخ‌زدگی
اغلب حوادث کوهستان شمیران در زمستان که منجر به از دست رفتن جان کوهنوردان می‌شود با رعایت نکات جزئی قابل پیشگیری است یا می‌توان از شدت آن کم کرد.
«امیرحسین خسروی» معاون امداد و نجات هلال‌احمر شمیرانات می‌گوید: «اغلب حوادث زمستانی منجر به فوت منطقه کوهستانی شمیران مربوط به افرادی است که به تنهایی به کوه رفته‌اند. این افراد در نقطه‌ای از کوه دچار آسیب شده‌اند و به دلایل مختلف نتوانسته‌اند تا رسیدن نیروهای امدادی از خودشان مراقبت کنند. یا حتی نتوانسته‌اند به موقع با نیروهای امداد تماس بگیرند و درخواست کمک کنند. زمان طلایی ما برای رسیدن به حوادث زمستانه کوهستان ۲ تا ۳ ساعت است. هرچه از این زمان می‌گذرد احتمال سرمازدگی و یخ‌زدگی فرد مصدوم بیشتر می‌شود.»
مسیر کوهپیمایی در زمستان و تابستان با هم تفاوت دارد. کوهنوردان قبل از حرکت بهتر است مسیرهای مناسب فصل را انتخاب کنند و در زمستان از مسیرهای تابستانه عبور نکنند: «ممکن است کوهنوردی مسیری را بارها در تابستان طی کرده باشد و راحت از آن عبور کند. اما همان مسیر در زمستان مسیر خطرناکی به حساب بیاید.
دلیلش هم بهمن‌خیز بودن آن مسیر یا شرایط دیگر است. هر قله از کوه‌های شمیران چند مسیر زمستانه و تابستانه دارد و این مسیرها در نقشه‌های کوهنوردی به خوبی مشخص شده. بهتر است کوهنوردان قبل از حرکت، این نقشه‌ها را مرور و مسیر خود را انتخاب کنند.» مسیر کوهنوردی، زمان‌بندی برنامه کوهنوردی، مقصد و اطلاعات مربوط به صعود را به دوستان و خانواده خود اطلاع دهید. این اطلاعات در دقایق اولیه بعد از حادثه به امدادگران کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری فرد حادثه‌دیده را پیدا کنند.
خسروی می‌گوید: «سال گذشته حادثه‌ای در شمیران داشتیم که خانواده فرد حادثه‌دیده یک روز بعد از وقوع حادثه به نیروهای امدادی اطلاع داده بود. وقتی درباره مقصد و مسیر کوهنوردی فردی که مفقود شده بودیم خانواده اطلاعی درباره آن نداشت. حتی نمی‌دانستند که فرد حادثه‌دیده قرار است شب‌مانی در کوهستان یا صعود یک روزه داشته باشد. به همین دلیل بعد از یک روز بی‌خبری به ما اطلاع دادند و متأسفانه این فرد به دلیل سرمازدگی جان خود را از دست داده بود.»
صعود زمستانه به کوه‌های شمیران قاعده‌ای کلی دارد : «در فصل زمستان کوهنوردان تا ساعت ۱۳ یا ۱۴ به هر نقطه‌ای رسیدند، بعد از آن باید به سمت پایین حرکت کنند. حتی اگر به تصور خودشان نیم ساعت بیشتر با قله فاصله نداشته باشند. در صورت وقوع هر حادثه‌ای فوراً با ۱۱۲ تماس بگیرند و درخواست کمک کنند. بعد از تماس با امداد تا جای ممکن از جای خود حرکت نکنند مگر اینکه نیروهای امدادی از او خواسته باشند جابه‌جا شود. تا رسیدن نیروهای امدادی به هر صورتی که امکان دارد خود را گرم نگه دارند و اجازه ندهند خواب‌آلودگی بر آنها مسلط شود.»
۱۱۲ شماره تماس امداد و نجات است.
۹ مورد از حوادث کوهستان به فوت انجامیده است.
۴ پایگاه امداد و نجات در شمیران فعالیت می‌کند.
۱۷۱ مورد حادثه کوهستان از ابتدای امسال تا ۱۵ آبان ماه توسط هلال‌احمر شمیران امدادرسانی شده است.
۳ پایگاه کوهستان و یک پایگاه امداد جاده‌ای خدمات امدادی را به حادثه‌دیدگان شمیران ارائه می‌کنند.
۶۰ نجاتگر داوطلب در پایگاه‌های امدادی شمیران فعالیت می‌کنند.
۶ نجاتگر کادر و پزشک در پایگاه‌های امدادی شمیران فعالیت می‌کنند.