همشهری آنلاین_راحله‌عبدالحسینی: اما با از سرگیری فعالیت‌های روزمره با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی باز سر و کله زباله‌های روی زمین پیدا شد. پاکسازی طبیعت از زباله همواره از سوی انجمن‌های مردم‌نهاد انجام می‌شود تا در درازمدت، فرهنگ زباله نریختن در طبیعت را شاهد باشیم. شهریور ماه امسال بود که در کمیپن «نه به ته سیگار» در محدوده ۲۰۰ متری از خیابان ولی‌عصر(عج)، ۲۰ کیلوگرم ته‌سیگار جمع‌آوری‌شد.
این آمار و ارقام سبب شد تا اهالی محله آسمان‌ها صبح جمعه در بوستان محله جمع شوند و با جمع‌آوری پلاستیک و ته‌سیگار و قرار دادن آن در بطری‌های پلاستیکی، هم زمین را از آلودگی پاک‌کنند و هم اکوبریک (آجر پلاستیکی) تهیه کنند. این فعالیت داوطلبانه با همکاری مؤسسه «محله زیبای من» انجام شد که در بندرعباس فعالیت می‌کند.
داوطلبان پاکسازی محله از زباله دور هم جمع شده‌اند تا بار دیگر رها نکردن زباله در طبیعت را گوشزد کنند. هریک بطری خالی در دست دارند و قرار است با جمع‌آوری ته سیگار و پلاستیک‌های رها شده روی زمین، بوستان محله آسمان‌ها را پاک‌کنند. با اینکه همواره از سوی رسانه‌های عمومی به اهمیت محیط‌زیست فرا خوانده‌شده‌ایم و سال‌های سال است که شعار «شهر ما خانه ما» را شنیده‌ایم اما باز هم در مدت کمتر از یک ساعت، بطری‌های خالی پر از زباله می‌شود و این نشان می‌دهد که هنوز چنان که باید و شاید برای محیط‌زیست ارزش قائل نیستیم و به قول حامیان محیط‌زیست حواسمان نیست که ما همین یک زمین را داریم.
- مشارکت شهروندان در اجرای برنامه‌های محیط‌زیستی
«عبدالله محترم‌پناه» مدیر مؤسسه مردم‌نهاد محله زیبای من با همکاری گروه‌های حامی محیط‌زیست در پایتخت سعی دارد داوطلبان بیشتری را با فعالیت‌های محیط‌زیستی آشنا کند. این بار شهروندان محله آسمان‌ها با او همراه شدند. محترم‌پناه می‌گوید: «یکی از اهداف اصلی مؤسسه محله زیبای من اجرای برنامه‌های محیط‌زیستی است. شورایاری محله آسمان‌ها هم با اجرای این برنامه موافقت کرد تا ضمن جمع‌آوری پسماندهای غیرقابل بازیافتی مثل پلاستیک‌ها و ته‌سیگار از بوستان محله، هم بوستان از زباله‌های غیرقابل بازیافتی پاک شود و هم بتوانیم با کمک داوطلبان اکوبریک تهیه کنیم.»
او یکی از مضرترین زباله‌های رها شده در طبیعت را ته‌سیگار می‌داند و ادامه می‌دهد: «کاغذ فیلتر سیگار از مرغوب‌ترین کاغذها به دست می‌آید و برای تهیه آن تعداد بی‌شماری درخت از بین می‌رود. آلودگی هوا، از بین بردن جنگل‌ها، آتش‌سوزی و مرگ موجودات دریایی و پرندگان از جمله آثار مخرب رهاسازی ته سیگارها در طبیعت است.» محترم‌پناه معتقد است که فرهنگسازی برای رها نکردن زباله در طبیعت را باید از سنین کودکی آغاز کرد: «والدینی که به این موضوع دقت نظر داشته‌باشند قطعاً تأثیر بهتری روی فرزندان خود دارند.» نتیجه داوطلبانه شهروندان محله آسمان‌ها و این مؤسسه برپایی کمپین جمع‌آوری زباله از محله در روز جمعه آخر هر ماه شده‌است.
- یک اصل ساده
«محمد مطلق» مدیر محله آسمان‌ها این برنامه را فعالیتی ادامه‌دار ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «شهروندان محله از تمیزی و پاکیزی محله‌شان لذت می‌برند و به همین دلیل خودشان دست به کار شده‌اند تا در فعالیت‌های محیط‌زیستی حضور داشته‌باشند. در این ایام که کانون‌های محیط‌زیست‌سراهای محله به دلیل شیوع کرونا تعطیل شده، برنامه‌های مشارکتی در فضای باز می‌تواند ادامه همان آموزش‌ها و برنامه‌ها باشد. با حضور بزرگ‌ترها در این کمپین، بچه‌ها هم به پاکسازی محله و در کل محیط‌زیست علاقه‌مند می‌شوند و اصل ساده رها نکردن زباله در طبیعت را رعایت می‌کنند.» مطلق یادآور می‌شود که شهروندان محله آسمان‌ها در فعالیت‌های مشارکتی به‌ویژه درباره محیط‌زیست تعامل خوبی دارند و از این برنامه‌ها استقبال می‌کنند.
- فرهنگسازی حرف اول را می‌زند
«فاطمه حسین‌علیزاده» عضو شورایاری و از اهالی محله آسمان‌هاست که امروز برای پاکسازی بوستان محله آمده‌است.
می‌گوید: «محله پاکیزه یعنی شهر پاکیزه‌ای خواهیم داشت وهمه از تمیزی آن بهره‌می‌بریم. این برنامه علاوه براینکه بین شرکت‌کنندگان همدلی ایجاد می‌کند باعث می‌شود تا با معضلاتی که رها کردن زباله برای طبیعت ایجاد می‌کند آشنا شویم. وقتی جوانان می‌بینند که امثال من مشغول پاکسازی زمین هستند، دیگر آشغال نمی‌ریزند و این فرهنگسازی است. امیدواریم با ادامه این کمپین محله پاکیزه و عاری از زباله رها شده روی زمین داشته‌باشیم و در واقع خانواده بزرگ محله آسمان‌ها را بسازیم.»
- ۲۶ کانون محیط‌زیست در منطقه یک
کانون محیط‌زیست درسراهای محله فعالیت می‌کند. با شیوع کرونا فعالیت‌ها کاسته و به فضای مجازی منتقل شد. «هادی وطنی» دبیردبیران کانون‌های محیط‌زیست منطقه یک می‌گوید: «کانون‌ها با داوطلبانی که از اعضای هر محله هستند به فعالیت خود ادامه می‌دهد. امسال به دلیل شیوع کرونا فعالیت چندانی نداریم و عضو تازه هم نگرفتیم.
کانون‌های محیط‌زیست از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کرد و هر محله بین ۱۰ تا ۳۰ عضو دارد.» برنامه‌هایی را که پیش از این در کانون‌های ۲۶ گانه محیط‌زیست برگزار می‌شد این‌طور برمی‌شمرد: «پاکسازی مسیرهای کوهنوردی از جمله درکه، آموزش در مهدهای کودک، میادین تره‌بار و آموزشگاه‌ها، آموزش استفاده از کیسه پارچه‌ای به جای کیسه پلاستیکی، برپایی نمایشگاه در کانون‌های محیط‌زیست هر محله، جمع‌آوری زباله از بوستان‌ها با حضور داوطلبان، تشویق شهروندان به استفاده از دوچرخه و خودروهای عمومی. در یکی از دیوارهای شهرک گلها نیز با همیاری شهروندان فضای سبز عمودی درست کردیم و با کاشت گیاهان عشقه و هدایت آن به دیوار، در فصل بهار و تابستان یک دیوار سبز داریم.»
وطنی شهروندان را به فعالیت در صفحه‌های مجازی کانون‌های محیط‌زیست فرامی‌خواند تا در جریان اخبار و فعالیت‌های داوطلبانه باشند.
- مختصر و مفید درباره اکوبریک
برپایی این برنامه داوطلبانه علاوه بر پاکسازی بوستان از زباله‌های غیربازیافتی و پلاستیک یک هدف دیگر هم داشت و آن تهیه اکوبریک بود. شاید بپرسید اکوبریک چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که اکوبریک(ECOBRICK) یا همان آجر پلاستیکی بهترین روش برای مهار پسماندهای غیرقابل بازیافتی است. با فشرده‌سازی زباله‌های غیربازیافتی در بطری‌های آب معدنی می‌توان اکوبریک درست کرد. به‌طور متوسط در هر بطری نیم لیتری آب معدنی بیش از ۱۰۰ گرم پسماند خشک غیربازیافتی را می‌توان جا داد. با تهیه اکوبریک دیگر زباله‌های غیربازفتی که معمولاً برخی از انواع پلاستیک یا ته‌سیگار هستند، در طبیعت رها نمی‌شوند و مهار می‌شوند. ضمن اینکه برخی از افراد خلاق در این حوزه با اکوبریک کالاهایی مانند انواع پاف، تخت، صندوق و حتی میز درست می‌کنند.