همشهری آنلاین _ فاطمه عسگری‌نیا: این روزها در محله شیخ هادی گروهی از بانوان محله دور هم جمع شده‌اند و با تشکیل گروه «پیدایش» می‌کوشند تا حال خود، همسایه‌ها و محله‌شان را خوب‌تر کنند. این گروه که فعالیت‌هایشان را از کلاس «راز شاد زیستن» آغاز کرده‌اند، حالا در دورهمی‌هایشان به بررسی مسائل و مشکلات می‌پردازند؛ از چالش تفکیک زباله گرفته تا ساماندهی موتورسیکلت‌هایی که امان محله را بریده‌اند. آنها حتی برای فضای سبز محله و در و دیوار رنگ و رورفته محله‌شان هم برنامه‌ریزی می‌کنند. آلاچیق بزرگ کنار دریاچه پارک‌شهر محل قرار هفتگی‌شان است. ما هم این هفته مهمانشان شدیم تا در گپ‌وگفتی دوستانه از فعالیت‌هایشان بشویم.
صبح روز سه‌شنبه هر هفته برنامه‌شان مشخص است: دورهمی در پارک شهر. محل قرارشان هم بزرگ‌ترین آلاچیق بوستان است. همه‌شان زیر سقف چوبی این آلاچیق قدیمی جمع می‌شوند؛ تمامی اعضای گروه پیدایش. زنان شاد و مادرانی سرزنده که البته این لبخند و سرزندگی را مدیون جمع گرم و صمیمی‌شان هستند.
در رأس این گروه «پریسا طباطبایی» قرار دارد. بانویی که با لبخند همیشگی و سرزندگی مثال‌زدنی‌اش می‌کوشد مادران محله شیخ هادی را برای داشتن زندگی بهتر راهنمایی کند. قصه ورودش به سرای محله شیخ هادی هم شنیدنی است: «درست ۱۰ سال پیش بود. آن زمان خبری از سرای محله به این شکل و شمایل نبود؛ در اتاقی کوچک، در زیرزمین مسجد، مجموعه‌ای از فعالیت‌های فرهنگی و هنری محله دنبال می‌شد. به پیشنهاد یکی از مسئولان وقت سرا، برای ثبت‌نام در دوره‌های آموزشی این مجموعه مراجعه کردم. درست است که تعداد کلاس‌های هنری بر دیگر کلاس‌ها غلبه می‌کرد، اما از آنجا که دوست داشتم حال دلم خوب شود در کلاس «دفع انرژی‌های منفی» ثبت‌نام کردم.»
بی‌اعتمادی بانوان محله به هم و پرهیز از تقویت پیوندهای دوستی و برقرار نکردن ارتباط کلامی آنها با هم پریسا را به فکر فرو می‌برد که چرا زنان محله نباید از این فرصت برای ارتقای کیفیت زندگی خود استفاده کنند. عزمش را جزم می‌کند برای بهره‌مندی بیشتر از این کلاس به‌طوری‌که تمام دل‌خوشی هفته‌اش خلاصه می‌شود در کلاس‌های سه‌شنبه و این انگیزه کم‌کم او را در فعالیت‌های سرای محله پابند می‌کند: «حضور مستمرم در سرای محله باعث شد تا به پیشنهاد مدیر سرای محله، دبیر «خانه پاچ» در سرای محله شدم (خانه پیشگیری از چاقی). این مسئولیت پایم را به همایش‌های علمی حوزه سلامت باز کرد و کم‌کم اطلاعاتم در این حوزه بیشتر شد.
یک روز سرای محله در بوستان دانشجو غرفه مشاوره برپا کرد. مسئولیت این غرفه هم با ما بود و قرار بود دکتر روان‌شناسی که در سرای محله دوره‌های آموزشی را برگزار می‌کرد هم این غرفه را همراهی کند. آن روز مشاور دیر آمد. مردم مراجعه می‌کردند و ما با توجه به تجارب شخصی خود در زندگی، مراجعان را راهنمایی می‌کردیم. این فعالیت ما پنهان از چشم روان‌شناس نماند و ضمن تقدیر از ما گفت کار را خوب پیش برده‌ایم و تأکید کرد ادامه دهیم. او حتی پیشنهاد داد مسئول برگزاری کلاس‌های دفع انرژی منفی شوم. خب، در شروع کار، صحبت کردن در برابر جمعی از بانوان محله سخت بود، اما کم‌کم با این فضا آشنا شدم و پیش رفتم.»
دلش می‌خواست این کلاس بهانه‌ای شود برای خوب شدن حال بانوان محله. برای همین از همان ابتدا تصمیم گرفت با تغییر نام کلاس به «راز شاد زیستن» نخستین قدم را برای اهدافش بردارد: «زنان برای شاد زیستن نیاز به افزایش آگاهی‌های فرهنگی، هنری، مذهبی و اجتماعی داشتند و این مهم محقق نمی‌شد مگر در سایه افزایش سطح آگاهی آنها. بنابراین در گام نخست به ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین زنان پرداختم و این کار را از خودم شروع کردم. هر هفته یک کتاب از کتابخانه مسجد امانت می‌گرفتم و بعد از مطالعه، خلاصه اثر را روز سه‌شنبه در کلاس راز شاد زیستن برای بانوان محله روایت می‌کردم. درس‌ها و نکته‌های کتاب را برجسته می‌کردم. علاوه بر این، مسابقه ضرب‌المثل‌های قدیمی را برگزار می‌کردیم.
هر هفته یک ضرب‌المثل را انتخاب می‌کردیم و قرارمان این بود که اعضای کلاس باید درباره آن به تحقیق و پژوهش بپردازند و در جلسه بعد درباره یافته‌هایشان بحث و گفت‌وگو کنند. این کار باعث شد تا بانوان شرکت‌کننده در کلاس جذب مطالعه کردن شوند.»
در کلاس راز شاد زیستن خاله پریسا (طباطبایی) هم دختران جوان و نوجوان شرکت دارند، هم مادران جوان، هم مادربزرگ‌های ۵۰ـ ۶۰ ساله؛ زنانی که می‌کوشند زندگی شیرین‌تری را برای خود و همسایه‌ها بسازند: «۴ سال فعالیت‌هایمان را در کلاس راز شاد زیستن ادامه دادیم تا اینکه با ورود ویروس کرونا فعالیت‌های ما نیز کمی تحت تأثیر قرار گرفت اما تعطیل نشد. ما هنوز هر هفته دورهمی‌های سه‌شنبه خود را داریم و در کنار تلاش برای مقابله با استرس‌های زندگی شخصی، برای بهبود کیفیت زندگی در محله‌مان هم تلاش می‌کنیم. برای همین نام گروه را پیدایش گذاشتیم. گروه پیدایش در واقع مخفف عبارت پیشگامان یاری، دوستی، امید و یکرنگی شیخ هادی است.»
بانوان عضو این گروه در دورهمی‌های دوستانه‌شان مسائل و مشکلات محله را به بحث می‌گذارند و بررسی می‌کنند. از اقدامات خوب این گروه می‌توان به اجرای طرح «موتورسوار خوب» در محله اشاره کرد؛ طرحی که با پیگیری‌های گروه‌شان منجر به کاهش تردد موتورسواران از خط ویژه اتوبوس شد. از دیگر اقدامات این گروه، ترویج فرهنگ همسایه‌مداری و احیای این سنت ایرانی در محله شیخ هادی بوده است: «در گروه ما مشکل یک خانواده مشکل همه اعضای گروه است. مشارکت و همبستگی بانوان محله در گروه باعث شده تا ازدواج جوانان نیازمند در سایه کمک همسایه‌ها با دغدغه کمتری دنبال شود و مناسبت‌های سال را همسایه‌ها در کنار هم جشن بگیرند. خیلی از بانوان از افسردگی رنج می‌بردند و ما تلاش کردیم تا دوباره به زندگی عادی خود برگردند و امروز در گروه همان بانوان به همنوعان خود کمک می‌کنند.»
- نگاه دقیق‌تر به محله
حرف‌های خاله پریسا که به اینجا می‌رسد، مامان گروه با چای آویشن و یک ظرف کیک خانگی خوشمزه از دوستان پذیرایی می‌کند. نامش «زهرا صادق‌زاده» است؛ مادر ۴ فرزند و این روزها مادر همه مادران محله: «حدود ۶ سال است در گروه پیدایش هستم. همین دورهمی‌ها و فعالیت‌های اجتماعی‌مان در محله باعث شده تا از افسردگی رها شوم و علاوه بر زندگی شخصی، برای بهبودکیفیت زندگی در محله‌ام نیز تلاش کنم.»
زهرا خانم امروز نگاه دقیق‌تری به محله قدیمی‌اش دارد: «شاید در گذشته مسائل و مشکلات محله برای ما بی‌اهمیت بود. فقط گلایه داشتیم و خودمان دست به کار نمی‌شدیم، اما امروز این‌طور نیست. ما بانوان محله شیخ هادی برای بهتر شدن حال محله‌مان آستین بالا زده‌ایم و با مطالبه حق شهروندی خود و سایر همسایه‌ها می‌کوشیم طعم خوب زندگی در محله را تجربه کنیم.»
- جوانان در کنار مادران محله
در میان جمع مادرانی که در گروه پیدایش حاضر می‌شوند؛ شیوا جوان‌ترین عضو است؛ دختری ۲۲ ساله که همراه مادرش در این دورهمی‌ها حاضر می‌شود. او یک دختر جوان و هنرمند است. «شعله شکراله» مادر شیوا، سعی می‌کند با نشان دادن تصاویر هنرهای شیوا همسایه‌ها را با این توانایی دخترش آشنا کند: «شرکت در این کلاس‌ها تأثیر زیادی در زندگی من و دخترم داشت. تغییر نگاه من به زندگی و بهبود حال دخترم بهترین دستاورد ما بود. از طرف دیگر وقتی احساس می‌کنیم در محله نقش تأثیرگذاری داریم حال دلمان بهتر می‌شود. ما در این گروه مشکلات محله را بررسی می‌کنیم. پیشنهادهایمان را ارائه می‌کنیم و مشکلات را از زوایای مختلف بررسی و با همفکری هم راه‌هایی را برای رفع مشکلات پیدا می‌کنیم»
- به زندگی برگشتم
«مریم ارجمندی» بانوی ۵۴ ساله عضو این گروه هم از بازگشتش به زندگی زیر سایه فعالیت در گروه پیدایش می‌گوید: «سال‌ها بود به خاطر از دست دادن عزیزانم در خانه منزوی و گوشه‌گیر شده بودم تا اینکه به اصرار یکی از هم‌محلی‌ها در کلاس راز شاد زیستن شرکت کردم. این کلاس نگاهم را به زندگی عوض کرد و باعث شد تا دوباره به زندگی برگردم. نخستین اقدام ما در این گروه تقویت فرهنگ کتابخوانی بود. با مطالعه کتاب‌ها ذهنمان بازتر شد. حالا به جایی رسیده‌ایم که زنان محله در طرح و حل مشکلات محل پیشگام می‌شوند. تلاش‌های زیادی هم برای به ثمر نشستن برنامه‌هایشان می‌کنند، هر چند گاهی موفق نمی‌شوند، اما همین که توانسته‌اند بخشی از محله را در پیشبرد اهدافشان همراه کنند راضی‌کننده است.»
- مبصر گروه
گروه پیدایش، مبصر هم دارد؛ «فرح بهزادپور» ۵۰ ساله. یک سال می‌شود که به گروه پیدایش پیوسته. او از دوشنبه روزشماری می‌کند برای سه‌شنبه‌ها و دورهمی‌های دوستانه‌شان. «هیچ مشکلی در محله از چشم من دور نمی‌ماند. به محض مشاهده کوچک‌ترین مسأله عوامل ۱۳۷ شهرداری را در جریان می‌گذارم و تا رفع آن کوتاه نمی‌آیم. شهروندان باید حق شهروندی خود را مطالبه کنند و اگر ما به‌عنوان شهروند به مسائل محله خود بی‌تفاوت باشیم یک مدیر شهری نمی‌تواند برای رفع آنها برنامه‌ریزی کند.» ذره‌بین مبصر گروه برای دیدن مسائل و مشکلات شهری موجود در محله باعث شده تا اهالی تمامی مسائل را برای انتقال به شهرداری به او انتقال دهند.
تأثیرات مثبت گروه پیدایش در زندگی بانوان محله شیخ هادی رضایت خانواده‌ها را نیز در پی داشته است. «فرح بهزادپور» مادر ۲ فرزند است. او بعد از بزرگ شدن بچه‌هایش گوشه‌گیر شده بود و هرچند در ابتدا همسرش چندان موافق شرکت او در این کلاس‌ها نبود، اما امروز با دیدن نتایج مثبت و تأثیرات فوق‌العاده کلاس‌ها در کیفیت زندگی‌شان، خود مشوقی برای حضور فرح خانم در این دورهمی شده است. بهزادپور با تعریف این تجربه ادامه می‌دهد: «زندگی آپارتمان‌نشینی و محدود شدن روابط همسایه‌ها با هم باعث شده تا اغلب زنان خانه‌دار با افسردگی دست و پنجه نرم کنند در حالی که ما در این گروه یاد گرفته‌ایم که بانوان یک محله می‌توانند تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی داشته باشند. ما امرو به نوعی خود را مسئول محله می‌دانیم و برای همین سعی می‌کنیم به‌عنوان نقش‌آفرینان اصلی در بهبود زندگی شهری گام برداریم. برای نمونه به موضوع تفکیک زباله‌ها از مبدأ اشاره می‌کنم؛ موضوعی که اگر زنان شهر در آن مشارکت نکنند راه به جایی نمی‌برد. ما این کار را شروع کرده‌ایم و امیدواریم به نتایج چشمگیری برسیم.»
- مربی ورزش گروه
گروه پیدایش محله شیخ هادی یک مربی ورزش کاربلد هم برای بانوان محله دارد. «مرجان لبافی مطلق» یکی از بانوان فعال در محله است که علاوه بر فعالیت در حوزه ورزش در پیگیری مسائل شهری و اجتماعی محله هم نقش پررنگی دارد. او می‌گوید: «یکی از مشکلات محله ما تردد موتورسواران از خطوط ویژه اتوبوس، پیاده‌راه‌ها و مسیر مدارس بود. برای رفع این مشکل علاوه بر انتقال درددل اهالی محله، به پلیس راهور و شهرداری در بخش اجتماعی و فرهنگی هم مراجعه کردیم. حتی در مدارس مسابقه نقاشی «موتورسوار برتر» را برگزار کردیم و جوایزی هم به دانش‌آموزان محله دادیم.»