همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: این طرح در قالب افتتاح «خانه‌های امداد» در مناطق ۱۴ و ۱۵ در جنوب‌شرق پایتخت کلید خورده است. البته طرح‌هایی از این قبیل با عناوین مختلف در مناطق دیگر توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) اجرا شده و مسئولان این نهاد حمایتی می‌گویند خوشبختانه نتیجه‌بخش بوده است.
«خانه امداد» سومین طرح توانمندسازی محله‌های محروم پایتخت است که با حضور جمعی از مسئولان این خانه‌ها در مناطق ۱۴ و ۱۵ افتتاح شد. در محدوده منطقه ۱۴، خانه امداد در محله‌های شیوا و جوادیه و در منطقه ۱۵ در محله اتابک با حضور افرادی از مجمع تشخیص مصلحت نظام، مدیرکل کمیته امداد استان تهران، شهردار منطقه ۱۵ و جمعی از اهالی محله‌های یاد شده افتتاح شد. به محله اتابک در خیابان خاوران رفتیم تا از جزئیات خدمات خانه‌های امداد بیشتر مطلع شویم.
برای افتتاح خانه امداد در محله اتابک از ظرفیت سرای محله در این بخش از شهر استفاده شده است. در مراسم افتتاح این مرکز حمایتی که در یکی از محله‌های پرتراکم منطقه ۱۵ واقع شده جمعی از مسئولان حضور داشتند.
در این مراسم، مدیرکل کمیته امدادامام خمینی(ره) استان تهران برای حاضران صحبت کرد و و در خصوص افتتاح خانه امداد در محله اتابک گفت: «امروز چهارمین خانه امداد در محله اتابک راه‌اندازی می‌شود و ما امیدواریم راه‌اندازی این مرکز در گره‌گشایی از مشکلات افراد نیازمند محله مؤثر باشد.» «سید ابوالفضل پرپنچی افزود: «کمک به اشتغال جوانان، رفع معضل مسکن خانواده‌های نیازمند و فرهنگسازی با مشارکت مردم محله از محورهای اصلی فعالیت‌های خانه امداد است.» وی ادامه داد: «طرح توانمندسازی محله‌های محروم شهرتهران با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، بسیج، امور مساجد، شهرداری تهران، شورایاران، سازمان بهزیستی، صندوق کارآفرینی امید، پست بانک، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هلال‌احمر و سایر ارگان‌ها با هدف شناسایی نیازمندان و رفع مشکلات آنها اجرایی می‌شود.»
- ورود به خدمات جزیی‌تر
در بحث افتتاح خانه‌های امداد وضعیت اجتماعی و فرهنگی محله‌های مناطق بررسی شده و در مناطق منتخب، محله‌ای که دارای آسیب بیشتر و کم برخوردارتر بوده انتخاب شده است. بر این اساس، در منطقه ۱۵ هم‌محله اتابک با توجه به وجود بافت فرسوده، تردد افراد معتاد و کارتن‌خواب و حضور و سکونت شهروندان افاغنه برای افتتاح خانه امداد انتخاب شده است. در این میان، با توجه به ارائه خدمات حمایتی توسط کمیته امداد مناطق به شهروندان این تصور پیش می‌آید که ارائه خدمات توسط خانه‌های امداد و کمیته امداد چه تفاوتی با یکدیگر دارند.
در این‌باره مسئولان کمیته امداد یادآوری می‌کنند که این نهاد به‌صورت کلی به شهروندان خدمات ارائه می‌دهد و اطلاعات خانوارها را به‌صورت کلی در اختیار دارد اما با افتتاح خانه‌های امداد به مشکلات شهروندان به‌صورت جزیی‌تر هم پرداخته می‌شود و خود شهروندان برای رفع مشکلات یکدیگر پای کار می‌آیند.
پرپنچی با یادآوری این موضوع، می‌افزاید: «مدیریت گروهی خانه‌های امداد توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) در مناطق انجام می‌شود. اقداماتی از جمله شناسایی نیازمندان، استعدادسنجی شغلی و مهارت‌آموزی و اجرای طرح‌های راهبردی شغلی، بازسازی و تعمیرات مسکن، خدمات درمانی و بهداشتی، کمک‌های معیشتی از جمله خدمات کمیته امداد امام خمینی(ره) استان تهران در محله اتابک است که به وسیله خانه‌های امداد ارائه می‌شود.»
- با هم و در کنار هم بودن
برای شناخت محله‌های آسیب‌پذیر در جنوب‌شرق تهران دقت و شناخت ویژه‌ای انجام شده تا مشکلات شهروندان به شکل اصولی رفع شود. «علی آقامحمدی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری این موضوع در مراسم افتتاح خانه امداد محله اتابک، درخصوص محله‌های آسیب‌خیز گفت: «در حال حاضر ۲۲۰۰ محله دارای آسیب در کشور وجود دارد که مسئولان برای رفع آسیب‌ها در این محله‌ها دست به کار شده‌اند.»
وی افزود: «با توجه به اینکه در گذشته محله‌ای مانند دروازه غار دارای آسیب‌های مختلفی بود، با همکاری مسئولان و شهروندان بسیاری از معضلات این محله در حال حاضر رفع شده است. من معتقدم نباید ماهی دست کسی بدهیم بلکه باید ماهیگیری را به افراد آسیب دیده آموزش دهیم.» او به انتخاب شهرداران کوچه در انعکاس مشکلات شهروندان هم اشاره کرد و افزود: «در محله هرندی ۵۶ کوچه وجود داشت که برای رفع مشکلات شهروندان ۵۶ شهردار کوچه انتخاب شد.
این رابطان مشکلات شهروندان را به دستگاه‌های مربوطه انعکاس می‌دهند و از این طریق ارگان‌های اجرایی راحت‌تر می‌توانند به شهروندان کمک کنند.» این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: «با هم و در کنار هم بودن کلیدی‌ترین بحث در این اقدام محسوب می‌شود تا با این هدف بتوانیم توان افراد محروم را ارتقا بدهیم.»
- رفع حاشیه‌نشینی و بافت فرسوده
یکی از دلایل و مشکلات اساسی که در به وجود آمدن انواع آسیب‌های اجتماعی در محله‌ها نقش بسزایی دارد، معضل بافت‌های فرسوده است. در محله اتابک هم این معضل دیده می‌شود. در این محله با فضاهای بسیاری به‌عنوان بافت فرسوده مواجه هستیم که زمینه را برای وقوع هرگونه جرم و آسیب فراهم کرده است. وجود ساختمان‌های تخریب شده که به‌صورت ناتمام رهاشده، کوچه‌های باریک، ساختمان‌های متروکه و تملک نیمه‌کاره برخی ساختمان‌ها باعث شده این محله در لیست محله‌های آسیب‌خیز قرار بگیرد.
آقا محمدی با یادآوری این موضوع گفت: «ما در رابطه با رسیدگی به محله‌های آسیب‌خیز ۲ فاکتور حاشیه‌نشینی و بافت فرسوده را با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه رفع خواهیم کرد.» او با اشاره به نامگذاری متفاوت خانه‌های خدمات‌رسان در هر محله می‌افزاید: «اکنون یک خانه هلال در دروازه غارتوسط هلال‌احمر، خانه احسان در محله شوش توسط ستاد فرمان اجرایی امام خمینی(ره)، خانه بهزیست در باغ آذری توسط بهزیستی، خانه وقف در امامزاده یحیی و خانه امداد در محله اتابک راه‌اندازی شده است.»
- سازمان‌ها همسو با خانه‌های امداد
در ارائه خدمات توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) در اکثر اوقات خیّران شخصی پا به میدان می‌گذاشتند اما در ارائه خدمات توسط خانه‌های امداد ارگان‌های و سازمان‌های مختلف بر اساس تخصص و امکانات موجود خود همکاری خواهند کرد. «حمید آرونی» مدیر کمیته امداد امام خمینی(ره) منطقه ۱۵ با یادآوری این موضوع درباره فعالیت‌های خانه‌های امداد گفت: «خانه امداد از لحاظ محرومیت‌زدایی و توانمندسازی محله‌های آسیب‌پذیر یک مرکز فرامنطقه‌ای است که لزوماً سایر سازمان‌ها و نهادها هم با استفاده از ظرفیت‌های خود در این زمینه ورود پیدا می‌کنند.»
او با اشاره به جامعه هدف برای خدمت‌رسانی خانه‌های امداد هم افزود: «جامعه هدف خانه‌های امداد صرفاً افراد آسیب دیده و آسیب‌پذیر هستند و برای این منظور در منطقه ۱۵ محله اتابک برای شروع کار در نظر گرفته شده است.» مدیر کمیته امداد امام خمینی(ره) منطقه ۱۵ یادآوری کرد: «در منطقه ۱۵ محله‌های کم برخوردار دیگری هم وجود دارد اما براساس بررسی‌های صورت گرفته، در استان تهران محله اتابک رتبه اول و در کشور رتبه هفتم از حیث آسیب‌پذیری را به خود اختصاص داده است.»
- همکاری شهرداران کوچه
یکی از سیاست‌های خانه امداد برگزیدن افرادی با عنوان «شهردار کوچه» است. این اشخاص به‌عنوان افراد مطلع از وضعیت معیشتی اهالی هر کوچه با مسئولان خانه‌های امداد همکاری می‌کنند. مدیر کمیته امداد امام خمینی(ره) منطقه ۱۵ در این زمینه توضیح بیشتری داد و گفت: «افرادی با نام شهرداران کوچه توسط اهالی هر محله و نظارت مسئولان خانه‌های امداد انتخاب می‌شوند که این افراد وظیفه شناسایی خانواده‌های نیازمند، آسیب‌دیده کوچه را برعهده دارند و با انتقال مشکلات اهالی به مسئولان در جهت رفع آنها تلاش می‌کنند. این رویکرد به این معنی است که شهرداران در هر کوچه آمار زنان سرپرست خانوار، زنان خودسرپرست، افراد معلول و بیمار، سالمندان ناتوان و افراد کم برخوردار از لحاظ مالی را دارند و این آمار را به ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف ارائه می‌دهند و در رفع مشکلات پیشقدم می‌شوند.»
آرونی به مهم‌ترین برنامه خانه‌های امداد و اهمیت آن هم اشاره کرد و افزود: «مهم‌ترین موضوعی که در مرحله اول برای آن برنامه‌ریزی صورت گرفته، ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای خانواده‌هایی است که جوان بیکار دارند یا به هر دلیلی شغلی در خانواده تعریف نشده که امرار معاش صورت بگیرد. در این زمینه به‌صورت جدی مسئولان پای کارآمده‌اند.»
- ۲ محله آسیب‌خیز در منطقه ۱۴
راه‌اندازی خانه امداد در منطقه ۱۴ هم همزمان با افتتاح خانه امداد در منطقه ۱۵ انجام شد. در این منطقه محله‌های شیوا و جوادیه میزبان خانه امداد هستند. مدیر کمیته امداد امام خمینی(ره) منطقه ۱۴ در این‌باره گفت: «با توجه به اینکه افتتاح خانه‌های امداد طبق فرمان مقام معظم رهبری صورت گرفته قطعاً شاهد نتایح مطلوبی در این زمینه خواهیم بود.
همان‌گونه که در حوادث غیرمترقبه مثل سیل و زلزله با ورود سپاه پاسداران و ارتش شاهد نتایج خوبی بودیم.» شهرام رنجبر ادامه داد: «در این طرح شهروندان هم پای کار هستند و نیازهای یکدیگر را رفع می‌کنند و در مواردی که شهروندان نیازهای خاصی مانند نیازهای درمانی داشته باشند به مراجع مربوطه از جمله هلال‌احمر ارجاع داده می‌شوند.» وی افزود: «در هر منطقه آسیب خیزترین محله برای ارائه خدمات انتخاب می‌شود و در منطقه ۱۴ هم دو محله شیوا و جوادیه به‌عنوان محله‌های آسیب‌خیز انتخاب شده‌اند.»
- راه‌حلی به نام خانه‌های امداد
اجرای طرح‌های حمایتی برای رفع نیازهای شهروندان آسیب‌پذیر، از رویکردهای مهم نهادها و سازمان‌های مسئول در رفع محرومیت از مناطق و محله‌های کم برخوردار است که با اجرای طرح خانه‌های امداد در جنوب‌شرق تهران و منطقه ۱۴ و ۱۵ کلید خورده است. طرحی که فعالیت‌های مشابه آن در سایر مناطق نتیجه‌بخش بوده و مسئولان کمیته امداد معتقدند، این طرح در مناطق ۱۴ و ۱۵ با همکاری سازمان‌ها و شهروندان اثر مطلوبی خواهد داشت. «سید ابوالفضل پرپنچی» مدیرکل کمیته امداد استان تهران با یادآوری این موضوع، درباره جزئیات طرح توضیح می‌دهد و می‌گوید: «افتتاح خانه‌های امداد با هدف رسیدگی بیشتر به محله‌های آسیب‌پذیر و توانمندسازی خانواده‌های محروم این مناطق در دستور کار قرار گرفته و این طرح با مشارکت اهالی محله‌ها و شهروندان مناطق به سرانجام رسیده است.» او می‌افزاید: «ما معتقدیم مشکلات محله‌های آسیب‌پذیر را با مشارکت مردم برای مردم از میان برمی‌داریم.
به همین دلیل تلاش کردیم شورایی در محله‌ها تشکیل شود تا با شناخت ظرفیت‌ها و استعدادهای موجود، به تقویت این مناطق و رفع محرومیت کمک کنیم.» او به تجربه اجرای این طرح در محله هرندی اشاره می‌کند و می‌گوید: «طرح خانه امداد در محله هرندی در قالب ۵ پهنه انجام و مقرر شده از طریق رابطان هریک از دستگاه‌ها برای رفع مشکلات و معضلات در این محله گام برداریم.» به گفته وی، محله هرندی به‌عنوان الگویی برای اجرای این طرح در سایر محله‌ها محروم تهران است و همراهی گروه‌های جهادی و مردم محله‌های در جهت رفع نیازمندی‌ها و مشکلات نیازمندان این مناطق، موضوعی محوری در اجرای مطلوب و هرچه بهتر این طرح‌ها است.
پرپنچی به برنامه جمع‌آوری کمک‌های مردمی در آستانه نوروز هم تأکید می‌کند و می‌گوید: «برنامه‌های پایان سال در قالب جمع‌آوری کمک‌های مردمی است که هر سال در قالب جشن نیکوکاری انجام می‌شود. در حال حاضر این طرح آغاز شده و تلاش کرده‌ایم در طول این یک‌سال به دلیل شیوع بیماری کرونا، دریافت کمک‌ها و پرداخت‌های آنلاین را افزایش دهیم.»
۳۵۰۰ خانواده در منطقه ۱۵ تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) هستند.
۲۲۹ سرفصل حمایتی و خدماتی برای افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) تعریف شده است.