همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: همین رنگ است که جان و روح به شهر می‌دهد. در این میان بافت فرسوده منطقه ۱۵ با اجرای طرح «استفاده از رنگ در شهر» به تازگی جان تازه‌ای گرفته است. در این طرح اساس کار با شهروندان است یعنی این بار شهروندان خودشان نقش رنگ بر در و دیوار محله‌شان زده‌اند و فصل جدیدی را در محله آغاز کرده‌اند.
با انجام این کار در هفته‌های اخیر حال و هوای محله‌ها عوض شده است. اهالی کوچه‌های شهید اقبالیان و شیری در محله‌های شوش و مظاهری از فعال‌ترین شهروندان در زمینه تفکیک پسماند بودند و با شهرداری همکاری خوبی داشتند و شهرداری ناحیه هم برای تشویق اهالی طرح رنگ‌آمیزی کوچه توسط خود شهروندان را آغاز کرد و در نهایت امور کار را به دست شهروندان سپرد.
- اینجا شهروندان پای کار هستند
یکی از نکاتی که در مدیریت شهری فعلی پایتخت در نظر گرفته شده، اجرای طرح‌های مشارکتی با شهروندان است. طرحی‌هایی که توسط شهرداری تدوین و برنامه‌ریزی می‌شوند اما در اجرای آن شهروندان مشارکت دارند.
«مژده صابری» یکی از شهروندان کوچه اقبالیان در این خصوص می‌گوید: «از قدیم‌الایام هر حرکتی که برای محله می‌خواستیم انجام بدهیم منتظر بودیم شهرداری ابتدا پیشقدم شود وکاری انجام بدهد اما حالا دیگر محله‌ها شهروند محور اداره می‌شوند و شهروندان در امور محله مشارکت دارند که مزایای بسیاری دارد؛ اول اینکه شهروند در تصمیم‌گیری در مورد بهبود وضعیت ظاهری محله خود دخالت داده می‌شود و دوم اینکه خود شهروند پای کار می‌آید و مسئولیتی به عهده می‌گیرد. من به همراه چند نفر از همسایه‌ها، خودمان کارهای نقاشی کوچه را انجام دادیم.»
او می‌افزاید: «شاید در نگاه اول رنگ‌آمیزی یک کوچه آن هم توسط خود اهالی که هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارند، دشوار باشد اما ما هر جا به مشکل برخورد کردیم، شهرداری در کنارمان بود و همکاری لازم را با ما داشت. نقاشی کوچه تجربه بسیار خوب و لذت‌بخشی در ایام کرونا بود که حال و هوایمان را عوض کرد.»
- بهبود شرایط در بافت فرسوده
بخشی از محله‌های شوش و مظاهری در بافت فرسوده منطقه قرار گرفته و این درحالی است که تعیین تکلیف بافت فرسوده موضوعی نیست که یک‌شبه بتوان در مورد آن تصمیم‌گیری کرد. بنابراین، بهبود وضعیت ظاهری آن به‌عنوان یک راه‌حل موقتی پیشنهادی بود که از سوی شهرداری مطرح شد.
«حجت محترم» یکی از اهالی محله مظاهری در خصوص رنگ‌آمیزی کوچه‌ها توسط شهروندان می‌گوید: «وضعیت بافت فرسوده در این سال‌ها کمی بغرنج شده است. با توجه به اینکه بیشتر املاک در محله مظاهری ریزدانه و کلنگی هستند باید با تجمیع نوسازی شوند. به گفته وی، با افزایش قیمت‌ها و شرایط اقتصادی فعلی اهالی تمایلی برای تجمیع ندارند، در این شرایط تنها راه‌حل بهبود وضعیت ظاهری بافت فرسوده، رنگ‌آمیزی دیوارهای کوچه و نمای خانه‌های کلنگی و قدیمی است که از آن حالت کسالت بار و خاکستری رنگ خارج شود. هر چند شاید رنگ‌آمیزی کوچه‌ها به اندازه تجمیع و نوسازی چند خانه نتیجه نداشته باشد اما به‌عنوان راه‌حل موقتی از سوی شهرداری پیشنهاد شده و شهروندان هم از این طرح استقبال کردند.
- زیباسازی محله با شهروندان فعال
در حال حاضر طرح کاپ، کاهش پسماند در تمام محله‌های منطقه ۱۵ در حال اجراست اما در این میان برخی شهروندان همکاری خوبی در این زمینه با شهرداری دارند. همین موضوع باعث شده شهرداری اداره برخی امور محله را به این شهروندان واگذار کند و از حضور آنها به‌صورت مشارکتی بهره‌مند شود. «مهدی استرابی» شهردار ناحیه یک منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «با توجه به اینکه شهروندان در کوچه اقبالیان مشارکت خوبی در تفکیک پسماند داشتند، برای تشویق اهالی تصمیم گرفتیم با رویکرد پروژه‌های کوچک مقیاس زیباسازی محله را به خودشان واگذار کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «طرح زیباسازی دیوارهای این محله را به سازمان زیباسازی ارائه کردیم و بعد از تأیید نهایی شهرداری به هزینه خودش مقادیری رنگ تهیه کرد و در اختیار شهروندان گذاشت تا خودشان دیوارهای کوچه‌شان را رنگ کنند.» استرابی می‌افزاید: «تمام ملزومات نقاشی در اختیار شهروندان قرار داده شد و در نهایت نقاطی را که شهروندان می‌توانستند نقاشی کنند مانند در یا دیوارها را خودشان انجام دادند و نقاطی را که دسترسی به آن سخت بود با استفاده از کارگران شهرداری این کار انجام شد.»
- ایجاد باغ پسماند
یکی از طرح‌های دیگری که قرار است برای هویت‌بخشی بافت فرسوده اجرا شود، ایجاد باغ پسماند در محله طیب است که این باغ هم قرار شده با مشارکت اهالی محله اداره شود و صفر تا صد اداره آن برعهده شهروندان باشد. استرابی در این خصوص می‌گوید: «بخشی از زمین‌های رها شده در طرح شوش با ایجاد «باغ پسماند» ساماندهی می‌شود.
ما در این طرح در نظر داریم باغی با مواد دورریختنی و پسماند ایجاد کنیم که شهروندان محور اصلی آن هستند. برای تشویق شهروندان به تفکیک زباله، کانکس بازیافت در این زمین قرار داده می‌شود و شهروندان می‌توانند با تحویل پسماندهای خود سبد کالا دریافت کنند و آن را به نیازمندان بدهند. این درحالی است با این کار شهروندان به تفکیک پسماند و کمک مؤمنانه تشویق می‌شوند.» او می‌افزاید: «قرار است برای پر کردن اوقات فراغت شهروندان کانکس‌های دوچرخه در این زمین قرار داده شود تا شهروندان از امکان دوچرخه‌سواری بهره‌مند شوند. این طرح هنوز به‌صورت کامل اجرایی نشده است اما به‌زودی با مشارکت شهروندان کلید می‌خورد.»
طرح «رنگ در شهر» چرا اجرا شد؟
پروژه‌های توسعه محله با عنوان استفاده از «رنگ در شهر» با رویکرد نگاه انسان محور به شهر، بهبود سیما و منظر شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در بافت فرسوده منطقه ۱۵ اجرایی می‌شود. «وحیدرضا محمدی» شهردار منطقه ۱۵ با اشاره به اینکه رنگ، بخش جدانشدنی از همه محیط‌ها، مکان‌ها و فضاهای شهری است، می‌گوید: «رنگ مؤلفه بصری و بیانی بسیار مهم از زندگی معاصر شهری است که به علت بی‌توجهی به قابلیت‌های تعاملی آن در محیط و نبود شناخت زمینه‌های شهری و هویتی مورد غفلت قرار گرفته است.»
او ادامه می‌دهد: «از دو سال گذشته تلاش کرده‌ایم با استفاده از «رنگ در شهر» و ایجاد طرح‌های متنوع و رنگ‌های شاد که عاملی محرک در ایجاد نشاط اجتماعی است، روح را به فضای شهری جنوب‌شرق بازگردانیم.» محمدی در ادامه به تشریح این طرح می‌پردازد و می‌گوید: «تمامی دیوارهای دو کوچه شهید اقبالیان و شهید شیری به مساحت ۳ هزارمترمربع در محله‌های شوش و مظاهری با مشارکت اهالی محله با رنگ‌های شاد رنگ‌آمیزی شد.» شهردار منطقه با اشاره به اینکه این معابر طبق نظر کارشناسان سازمان نوسازی و درخواست شورایاری محله‌ها انتخاب شده است،
می‌افزاید: «رنگ‌آمیزی بخشی از دیوارهای دو کوچه شهید صادقی و شهید نورعلی شاهی در محله مینابی، اجرای نقاشی دیواری به مساحت ۸۵۰مترمربع در بوستان شهید خداکرم در محله شوش و اجرای نقاشی دیواری در مرکز محله شیرین دخت هم از دیگر «طرح‌های رنگ در شهر» است.» محمدی در پایان به اجرای عملیات نورپردازی ۳ باب مسجد در محله هاشم‌آباد هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «فضای ورودی مساجد اصحاب‌الحسین(ع)، علی بن موسی الرضا(ع) و حضرت زینب(س) هم نورپردازی شده است.»