همشهری آنلاین_شهره کیانوش راد: مشاهدات از آب ذخیره شده پشت این سد نشان‌دهنده کاهش میزان ذخیره آب است. به گفته مسئولان محلی کاهش ۸ متری ارتفاع آب در پشت این سد، کاهش بارش‌های فصلی و در مجموع کمبود ذخایر آبی کشور می‌تواند در صورت بهینه مصرف نکردن به قطعی و جیره‌بندی آب در فصل تابستان منجر شود. افزایش ساخت‌وساز ویلا، حفر چاه‌های غیرمجاز و انشعابات غیرمجاز آب در لواسانات از مشکلاتی است که نیازمند مدیریت صحیح برای کنترل میزان مصرف آب است. در این گزارش با چند تن از مسئولان محلی لواسانات گفت‌وگو کرده‌ایم.
در شرایطی که کشور با کمبود ذخایر آبی روبه‌روست تأمین آب پایدار می‌تواند تا حدودی به مدیریت بحران کم‌آبی کمک کند.
«رضا طاهرخانی» بخشدار لواسانات درباره ضرورت تأمین آب پایدار می‌گوید: «حجم زیادی از آب آشامیدنی روستاها به وسیله انشعابات غیرمجاز در بخش‌های باغداری و کشاورزی به‌خصوص توسط ویلانشینان مصرف می‌شود. به همین دلیل شناسایی و قطع انشعابات غیرمجاز از اولویت‌های برنامه‌کاری مدیریت آب و فاضلاب منطقه است.
لواسانات از جمله مناطقی است که باغ‌های بسیاری دارد و باغداری یکی از شغل‌های اصلی افراد بومی به شمار می‌آید. به همین دلیل صرفه‌جویی در مصرف منابع آب به‌ویژه در مصارف کشاورزی یکی از راهکارهای اصلی برای جلوگیری از بروز بحران در سال آبی پیش روست. شناسایی انشعابات غیرمجاز موضوعی است که با همکاری اداره آب و فاضلاب شهری در دستور کار قرار گرفته است. این انشعابات تخلف به شمار می‌رود و پس از شناسایی با دستور مراجع قضایی نسبت به قطع آنها و اعمال جریمه اقدام می‌شود.»
- چاه‌های غیرمجاز پر می‌شود
چاه‌های غیرمجاز موضوعی است که «غلامعلی محمدی بیدختی» مدیر امور منابع آب شمیرانات به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ساخت‌وساز ویلا طی سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. برخی از سازندگان غیرقانونی چاه حفر می‌کنند. به‌طوری که در سال گذشته حدود ۷۲ چاه غیرمجاز، شناسایی و نسبت به پر کردن آنها و جرائم سازنده و مالکان اقدام شد.
این کار پس از شناسایی و با حکم قضایی انجام می‌شود.»
او در پاسخ به این سؤال که حفر چه نوع چاه‌هایی قانونی به شمار می‌آید می‌گوید: «در مواردی مشخص است که حفر چاه فقط برای آبیاری فضای سبز و نه برای مصرف آشامیدنی صورت می‌گیرد. باغداران عموماً این چاه‌ها را برای آبیاری درختان حفر می‌کنند. اما گاهی این چاه‌ها به‌صورت غیرقانونی حفر می‌شود که در این صورت با حکم قضایی چاه پر خواهد شد.»
- برخورد قاطع با عاملان انشعابات غیرمجاز آب
یکی از اصلی‌ترین معضلات و چالش‌های جدی شرکت‌های آب و فاضلاب، استفاده‌کنندگان غیرمجاز از تأسیسات شبکه توزیع و خطوط انتقال آب با توجه به محدودیت‌های تأمین آب آشامیدنی است. مهدی واعظی مدیر آب و فاضلاب لواسان می‌گوید: «متأسفانه بیشتر در حاشیه و خارج شهرها و روستاها در مناطق و بافت باغ ویلا شاهد بهره‌برداری غیرمجاز از شبکه‌های شهری هستیم که این موضوع، مشکلات و تبعات زیادی از قبیل استفاده بی‌رویه و نامحدود با توجه به نداشتن کنتور به‌ویژه در فصل گرما به وجود می‌آورد.
علاوه بر این آبیاری درختان، فضای سبز و استخرهای داخلی و ایجاد مصارف نامتعارف غیرمجاز منجر به افت فشار شبکه و کاهش عمر مفید آن می‌شود که نتیجه آن کاهش فشار آب برای مشترکان مجاز و قانونی است. موضوع دیگر که باید مورد توجه قرارگیرد احتمال بروز آلودگی‌های کیفی نقطه‌ای است که برکیفیت آب تأثیر می‌گذارد و تهدیدی برای سلامت شهروندان است. در زمینه مبارزه با این موضوع مهم‌ترین اولویت‌کاری فرهنگسازی عمومی است.
تا ابعاد ناپسند این کار از نظر شرعی و قانونی مشخص و تبیین شود. مرحله بعدی استفاده از ظرفیت‌های قانونی است.» او اضافه می‌کند: «به همین منظور با تشکیل گروه‌های شناسایی و پایش خانه به خانه در نقاط مشکوک، با استفاده از ظرفیت‌های بومی محلی و گزارش‌های مردمی، دهیاران، شوراهای اسلامی شهری و روستایی تلاش می‌شود تا تخلفات شناسایی شود. در جلسات با دستگاه قضایی به‌ویژه دادستان، هماهنگی با بخشدار و نیروی انتظامی، افراد خاطی غیرمجاز که موجب تضییع حقوق عامه می‌شوند در انتظار برخورد جدی و قانونی باشند. شهروندان نیز می‌توانند هرگونه گزارش استفاده و دستکاری غیرمجاز تأسیسات آب را به شماره ۱۲۲با عنوان نشانی اعلام کنند.»
- فاضلاب شهری، مشکلی که سال‌هاست حل نشده
«کمال‌الدین محمدیان» رئیس شورای شهرستان شمیرانات با بیان اینکه مشکل کم‌آب طی سال‌های بعد درصورت کاهش بارش‌ها بیشتر خواهد شد می‌گوید: «آلودگی آب یکی ازمشکلات جدی به‌ویژه در بخش لواسانات است. دلیل عمده این آلودگی نداشتن برنامه برای حل مشکل فاضلاب شهری است. اگر بخواهیم آب سد لتیان آلوده نشود راه اصلی و علمی آن رفع مشکل فاضلاب است. جمع‌آوری فاضلاب در روستاها و شهرهای شمیرانات موضوعی بسیار ضروری است. وقتی آب آلوده وارد سد شود، سلامت شهروندان به خطر می‌افتد.
بنابراین عقل سلیم می‌گوید که اول سرچشمه را پاکسازی کنیم تا آب آلوده وارد سد نشود. بارها گفته‌ایم که طرح فاضلاب به دلایل مختلف باید در شمیرانات اجرا شود. اول اینکه اگر طرح جمع‌آوری فاضلاب اجرا شود ما می‌توانیم آب سالم چشمه و گوارایی را که بدون تصفیه و افزودنی‌ها در این منطقه وجود دارد برای مصرف آشامیدنی استفاده کنیم. آب چاه، قنوات و چشمه‌سارهای شمیرانات قابل نوشیدن است. این آب برای آشامیدن و آبیاری باغ‌ها استفاده می‌شود.
در حالی که اگر برای جمع‌آوری فاضلاب شهر در لواسانات هزینه شود هم از آلودگی آب جلوگیری می‌شود و هم می‌توان پس از تصفیه از آن برای آبیاری استفاده کرد. مصوبه شورای امنیت ملی برای حفظ و صیانت از سد لتیان منبع تأمین‌کننده آب آشامیدنی تهران وظایفی را برای دولت و مردم مشخص کرده است. قرار بود برای جلوگیری از آلودگی آب رودخانه جاجرود بهسازی شود اما این اتفاق نیفتاد. دستورالعمل‌های سلبی چاره کار نیست و حل این مشکل باید در اولویت کار مسئولان قرار گیرد.»