ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حاشیه شهرها بدون رعایت اصول ساخت‌وساز ازجمله حفر چاه جذبی فاضلاب و پیشروی به حریم کشاورزی تبعات زیادی دارد که آلودگی محیط‌زیست و محصولات کشاورزی و خسارات ناشی از آن نمونه‌هایی از این موارد هستند.
- گلایه‌های یک کشاورز
یکی از کشاورزان هشتگرد با گلایه از وضع موجود می‌گوید: فاضلاب وارد نهر آب قدیمی هشتگرد شده و ناخواسته به زمین‌های کشاورزی راه پیدا کرده است. «ایمان خسروی» می‌افزاید: بارها به شهرداری، آبفا و جهاد کشاورزی مراجعه کرده‌ایم تا برای این معضل راه چاره‌ای پیدا کنند، اما تاکنون هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. وی می‌گوید: سال گذشته ۷ میلیون تومان پول بذر ذرت دادم، اما از بین رفت و نه‌تنها برداشتی نداشتم، بلکه خسارت و زیان هم دیدم.
وی با اشاره به آلودگی، بوی نامطبوع و حشرات ناشی از فاضلاب می‌گوید: پشه و مگس وارد گلخانه‌ها می‌شود و با هیچ سمی نمی‌توان آنها را کنترل کرد. همه این موارد باعث خسارت به زمین‌های ما و غیرقابل کشت شدن آنها شده است. خسروی می‌افزاید: اندک کشاورزانی نیز از ناچاری و با توجه به این‌که کار آنها کشاورزی است و برای تامین معاش خانواده باید کشت کنند، با همین آب، صیفی‌جات، کلم، کاهو و... می‌کارند که مطمئنا محصولات بی‌کیفیت و ناسالمی است. این کشاورز می‌گوید: معضل فاضلاب در این منطقه به گره کوری تبدیل شده که به‌راحتی باز نمی‌شود.
- غفلت در ساخت‌وسازهای غیرمجاز
مدیر شرکت آب و فاضلاب هشتگرد با اشاره به ساخت‌وسازهای غیرمجازی که در بیشتر مناطق البرز انجام شده است می‌گوید: هشتگرد قدیم نیز از این امر مستثنا نبوده و در غفلت، ساخت‌وسازها بدون رعایت قوانین و استانداردهای لازم انجام شده است. «مهدی امیری» می‌افزاید: شهرداری و آبفا وظایف تعریف‌شده‌ای بر عهده دارند، اما شهرداری با سهل‌انگاری در نظارت بر ساخت‌وسازهای غیرمجاز باعث بروز این مشکل شده است.
وی می‌گوید: این ساخت‌وسازها که بدون هیچ ضابطه و اصولی انجام شده، تبعات زیادی از آلودگی محیط‌زیست گرفته تا احتمال خسارات مالی و جانی بالا در زمان وقوع زلزله و بلایای دیگر دارد. امیری با بیان این‌که در ساخت‌وسازهای غیرمجاز فرد به‌جای حفر چاه جذبی، فاضلاب خود را در خیابان رها می‌کند می‌گوید: در نهایت این فاضلاب سر از زمین‌های کشاورزی در می‌آورد.
مدیر آبفای هشتگرد با بیان این‌که در شهر جدید مشکلی در این زمینه نداریم، می‌افزاید: هرجا از سنوات قبل هم فاضلاب رها بوده به شبکه فاضلاب وصل شده و تصفیه‌خانه هم داریم، اما در شهر قدیم هشتگرد تصفیه‌خانه فاضلاب نداریم. امیری اظهار می‌کند: حدود ۱۰ سال پیش شبکه فاضلاب در شهر قدیم هشتگرد اجرا شد، اما تصفیه‌خانه ساخته نشده است. برای ساخت تصفیه‌خانه حدود ۸۰ میلیارد تومان اعتبار و بودجه نیاز داریم که تامین این هزینه از عهده آبفا خارج است و باید از اعتبار ملی پرداخت شود، برای همین به‌راحتی نمی‌توان در این شهر تصفیه‌خانه ساخت.
وی با اشاره به این‌که فاضلاب رهاشده، فاضلاب انسانی نیست می‌گوید: آب‌های سطحی از حیاط خانه‌ها و شست‌وشو و... وارد معابر و در نهایت وارد زمین‌های کشاورزی می‌شود. اما لازم است جهاد کشاورزی نیز در این زمینه نظارت داشته باشد و با کشاورزانی را که از این فرصت سوءاستفاده می‌کنند و با این آب کاهو و کلم و... می‌کارند، برخورد و آنها را به مراجع قانونی معرفی کند. امیری با بیان این‌که بیشتر ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حواشی شهر است می‌افزاید: حدود ۹۰ درصد آنها مردمی هستند که بضاعت چندانی ندارند و ملک غیرمجاز می‌سازند، آب و برق غیرمجاز می‌کشند و فاضلاب خود را در معابر و زمین‌های کشاورزی رها می‌کنند.
مدیر آبفای هشتگرد می‌گوید: شهرداری تنها کاری که می‌کند، سازنده‌های غیرمجاز را طبق ماده ۱۰۰ جریمه می‌کند، اما در این مسیر از نظارت و یا گرفتن تعهد مبنی بر حفر چاه جذبی هیچ خبر و اقدامی نیست. امیری تاکید می‌کند: ما آمادگی همکاری داریم و تلاش می‌کنیم، اما حل این معضل به‌تنهایی از عهده شرکت آب و فاضلاب برنمی‌آید و سازمان‌های مرتبط مانند محیط‌زیست، آبفا، شهرداری و مرکز بهداشت باید دست به دست هم دهند تا به این موضوع رسیدگی شود. وی اضافه می‌کند: طرح فاضلاب شهر هشتگرد قدیم را مشاور کار کرده و آماده است، اما برای ساخت تصفیه‌خانه اعتبار ملی نیاز است که دولت تخصیص دهد. امیری با تاکید بر این‌که انشعابات غیرمجاز شناسایی و با آنها برخورد می‌شود اظهار می‌کند: سال گذشته طبق قانون در هشتگرد و گلسار ۳۰۰ اشتراک غیرمجاز را شناسایی و به مجاز تبدیل کردیم، امسال هم حدود ۹۰ مشترک غیرمجاز شناسایی و تبدیل به مجاز شدند.
- اعتبار کافی وجود ندارد
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست البرز می‌گوید: مساله آبیاری مزارع با فاضلاب بارها توسط محیط‌زیست به مراجع قضایی ارجاع داده شده است و پاسخ وزارت نیرو در شرکت‌های فاضلاب شهری و روستایی نبود اعتبار کافی بوده است. «حمیدرضا لشگری» تاکید می‌کند: مساله مذکور مغفول مانده است، اما کنار گذاشته نشده و دستگاه‌ها برنامه‌های زمان‌بندی‌شده مبنی بر این‌که استانداردسازی فاضلاب‌های کل استان البرز در چه نقطه، سال و با چه اعتباری انجام می‌شود دارند.
وی با اشاره به مصوبات بین‌دستگاهی درباره آبیاری مزارع با فاضلاب خام می‌گوید: متاسفانه در این حوزه شفاف‌سازی نشده است. وی می‌افزاید: تا زمانی که زیرساخت‌های لازم فراهم شود، باید یک دستگاه پاسخگوی مردم و قانون باشد، نه این‌که از چند دستگاه نام برده شود و هیچ‌کدام هم پاسخگو نباشند و اقدامی انجام ندهند. لشگری می‌گوید: از سازمان حفاظت محیط‌زیست در ۲ مصوبه‌ای که به این موضوع مرتبط است، اسمی برده نشده است، زیرا پدیده آبیاری مزارع با فاضلاب ارتباطی به محیط‌زیست ندارد.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست البرز اظهار می‌کند: اگر محصولات کشاورزی با فاضلاب تولید شده و آلاینده باشد، قاعدتا متولی وجود محصول آلوده در سفره‌های مردم وزارت بهداشت و درمان است، زیرا این دستگاه نظارت بر غذا را بر عهده دارد. لشگری می‌افزاید: وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی کشاورزان و امور کشاورزی کشور وظایفی دارد و سازمان محیط‌زیست نیز در نظارت بالادست باید بر آلودگی منابع ناشی از فاضلاب خام پیگیر موضوع عدم تصفیه فاضلاب‌ها باشد. زمین رایگان برای ساخت تصفیه‌خانه
شهردار هشتگرد با بیان این‌که تنها راه‌حل معضل فاضلاب‌ها، ساخت تصفیه‌خانه است می‌گوید: متولی این کار شرکت آب و فاضلاب است تا برای جمع‌آوری فاضلاب اقدام شود. «امیر بهمنی» می‌افزاید: برای ساخت تصفیه‌خانه زمین مورد نیاز را به صورت رایگان در اختیار آبفا می‌گذاریم. وی اظهار می‌کند: سال‌های گذشته بخش بزرگی از لوله‌گذاری شهری انجام شده، اما به دلیل نبود تصفیه‌خانه سیستم جمع‌آوری فاضلاب اجرا نشده و باعث انتقال فاضلاب به مزارع شده است.
- جلوگیری از تخریب خاک کشاورزی
معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی ساوجبلاغ با بیان این‌که معضل جاری شدن فاضلاب خام نه‌فقط در هشتگرد و البرز، بلکه در همه استان‌های کشور وجود دارد می‌گوید: به دلیل ساخت‌وسازهای بی‌رویه در سال‌های اخیر و عدم حفر چاه جذبی، آب آشپزخانه، حیاط و همچنین آب‌های سطحی در کوچه و خیابان‌ها رها می‌شود. به گزارش همشهری «داود بدرزاده» در مورد ورود فاضلاب به اراضی کشاورزی جنوب هشتگرد می‌گوید: فاضلاب خانه‌های این منطقه از کوچه و خیابان وارد انهار باغ‌های انگور شده که در این مورد جلسات متعددی در فرمانداری برگزار شد و با توجه به این‌که در هشتگرد تصفیه‌خانه فاضلاب برای راه‌اندازی شبکه جمع‌آوری وجود ندارد و ساخت تصفیه‌خانه به دلیل هزینه بالا فعلا مقدور نیست، مقرر و شهرداری مکلف شد ساختمانی‌هایی را که از قدیم ساخته شده و یا تازه ساخته می‌شوند موظف به حفر چاه جذبی کند.
وی می‌افزاید: به دلیل افزایش جمعیت و تولید فاضلاب بیشتر نسبت به قبل و نبود نظارت بر ساخت‌وسازها در بعضی مناطق، فاضلاب وارد زمین‌های کشاورزی می‌شود. وی با رد اظهارات مربوط به کشت کاهو و کلم در این منطقه از هشتگرد می‌گوید: در این محدوده انگور کشت می‌شود که آب زیادی هم مصرف نمی‌کند، چراکه آبدهی زیاد کیفیت انگور را خراب می‌کند. اما آنچه اهمیت دارد این است که فاضلاب نباید وارد زمین‌های کشاورزی شود.
معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی ساوجبلاغ می‌افزاید: این فاضلاب در نهر و زمین‌های کشاورزی مانده که موجب تخریب زمین‌های کشاورزی برای همیشه و از بین رفتن قابلیت کشت آن می‌شود و علاوه بر آن معضلات بهداشتی و زیست‌محیطی زیادی به دنبال دارد. بدرزاده بیان می‌کند: زمین‌های کشاورزی به‌راحتی به دست نیامده‌اند که با سهل‌انگاری و اجازه ورود فاضلاب آنها را از بین ببریم. این زمین‌ها متعلق به نسل‌های آینده است و برای جلوگیری از تخریب آنها باید نهادهای متولی با انجام وظایف خود و در کنار هم برای حل این معضل همکاری کنند.
نظر شما