همشهری آنلاین_فاطمه عسگری‌نیا: مسجدی که به گفته اهالی، قدمتش به یک قرن پیش (در دوران قاجار) می‌رسد. این مسجد نبش کوچه قائم‌مقامی قرار دارد و معماری زیبا و منحصربه‌فردش در نگاه نخست نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
قدمت و نام و آوازه قدیمی‌اش از یک‌سو و جامعیت برنامه‌های دینی و فرهنگی و اجتماعی‌اش همه و همه دست‌به‌دست هم داده تا این مسجد، هم از سوی اهالی محله و هم از سوی دیگر عابرانی که گذرشان به این مسجد قدیمی می‌افتد، همواره مورد توجه و اقبال قرار بگیرد. درست است که رمضان امسال به خاطر کرونا برنامه‌های همه مساجد از جمله این مسجد تحت تأثیر قرار گرفته است، اما قبل از شیوع کرونا، رمضان که می‌شد این مسجد تمام سی روز ماه مبارک را در وعده افطار میزبان روزه‌داران هم‌محله‌ای بود.
نمایش از بیرون خیره‌کننده است. بنای چندوجهی این مسجد برگرفته از طرح‌ها و معماری‌های قدیمی اسلامی است. وارد حیاطش که می‌شویم بعد از آن حوض چندضلعی زیبا که هنگام اذان نمازگزاران گرداگردش به گرفتن وضو مشغول می‌شوند، دیوارهای مزین به آجرهای قطور و نمای سنگی آن چشمنوازی می‌کند. مسجدی که دارای ۲ گنبد است و گلدسته‌های سر به فلک کشیده‌اش آدم را یاد مساجد تاریخی در یزد می‌اندازد. برای رفتن به درون مسجد باید از زیر تابلو کاشیکاری‌شده‌ای که بر آن نوشته شده: «ادخلوها بسلام امنین» رد شوی.
چرا مسجد سنگی؟
قبل از اینکه بنای جدید مسجد احداث شود و تابلو مسجد خاتم‌الانبیا(ص) بر پیشانی آن نصب شود به مسجد سنگی شهرت داشت، البته هنوز هم بیشتر اهالی به همین نام آن را می‌خوانند. «شکرالله محمدی»، یکی از اهالی قدیمی محله، وقتی تاریخچه مسجد را برایمان ورق می‌زند، می‌گوید: «این مسجد بیش از ۴۰ سال قبل از انقلاب قدمت داشته است که به همت اهالی محله و خیرینی که دست‌به‌دست هم می‌دهند بنایش گذاشته می‌شود. او درباره اینکه چرا به این مسجد، مسجد سنگی گفته می‌شود هم می‌گوید: «به کار بردن قلوه‌سنگ‌های بزرگ در قسمت پایین دیوارهای مسجد باعث شد تا این مسجد به نام مسجد سنگی شهرت یابد.»
به گفته او، البته همان‌طور که در قدیم مرسوم بود و کنار هر مسجد حمامی هم وجود داشت آن حمام هم به نام حمام سنگی شهرت می‌گیرد تا اینکه چند سال پیش (سال ۷۴) وقتی پروژه بزرگراه قرار بود اجرا شود، شهرداری حمام و مسجد را یکی می‌کند و این بنای جدید را می‌سازد؛ کاری که با کسب اجازه از علمای بزرگ انجام می‌شود و می‌تواند رضایت اهالی را جلب کند.
- مسجد را برای حضور جوانان آماده کردیم
حدود ۱۰ سال می‌شود که سکان اداره مسجد خاتم‌الانبیا(ص) یا همان مسجد سنگی در دست «سید محمد خلیلی طهرانی» است؛
روحانی‌ای که همسایه مسجد بود و بعد از حاج آقا تابع، اداره امور مسجد را به دست می‌گیرد: «بعد از رفتن حاج آقا تابع، اهالی محله مرا به‌عنوان امام جماعت درخواستی به اداره امور مساجد معرفی کردند. به لحاظ حضور کمرنگ من در محله و تمرکز فعالیت‌هایم در دبیرستان علوم و معارف اسلامی مطهری، شناخت چندانی در مورد من وجود نداشت و با نظر اهالی برای قبول این درخواست موافقت نشد تا اینکه حاج آقا امیری که خودشان هم در دبیرستان علوم و معارف اسلامی مطهری فعالیت داشتند و در آنجا مرا به نام روحانی خوشنویس می‌شناختند با من آشنا شدند و اجازه دادند اداره امور مسجد را به دست بگیرم.
از آن زمان دیگر کل برنامه‌های شخصی را تعطیل کردم و بر امور مسجد متمرکز شدم. اولویت نخست برای من در مسجد تلاش برای جذب جوانان به مسجد بود؛ کاری که مستلزم ایجاد زیرساخت‌های لازم بود. لذا تلاش کردیم در گام نخست سالن ورزشی مسجد که در اختیار تولیدکنندگان پوشاک بود، باز پس گرفته و با تبدیل دوباره‌اش به سالن ورزشی و برداشتن دیوارهایش، زمینه حضور جوانان در مسجد را فراهم کنیم. امروز در این سالن جوانان زیادی به ورزش مشغول می‌شوند و برای خانم‌ها نیز شرایطی را فراهم کرده‌ایم که هر روز صبح در ایستگاه سلامتی مسجد ورزش کنند و این کار محدودیت‌های ورزش برای خانم‌های محله در ایستگاه‌های ورزش صبحگاهی پارک‌ها از میان برداشته است.»
- تقدیر از کاسبان مسجدی محله
یکی از کارهای خوبی که به سرپرستی امام جماعت و هیأت امنای مسجد سنگی دنبال می‌شود تشویق کاسبان شرکت‌کننده در نمازجماعت مسجد است. «سید محمد خلیلی تهرانی»، عضو شورایاری محله آبشار و مسئول هیأت امنای مسجد سنگی، در این‌باره می‌گوید که این طرح به پیشنهاد امام جماعت و با هدف تشویق کاسبان برای حضور در نماز اول وقت صورت می‌گیرد.
به این صورت که علاوه بر تقدیر از این کاسبان در صف نماز جماعت، هیأت امنا و امام جماعت با تهیه هدایایی به‌صورت دسته‌جمعی به محل کسب این افراد رفته و در حضور اهالی محله از آنها تقدیر می‌شود. این کار چند بازخورد دارد. گذشته از تشویق کاسبان برای حضور در نماز اول وقت، موجب می‌شود آنها از این پس به‌عنوان الگویی در محله مطرح شوند. همین مسئله موجب رفتارهای حسنه از سوی کاسبان در کسب و کارشان نیز خواهد بود.
به گفته خلیلی، اجرای برنامه‌های فرهنگی و تقویت این حوزه از مهم‌ترین اولویت‌های‌کاری مسجد است، چراکه هیأت امنا معتقد هستند بنیان اصلاح جامعه ریشه در توجه به امور فرهنگی دارد: «در این مسجد، مثل همه مساجد دیگر، کلاس قرآن و دوره‌های آموزشی دینی برگزار می‌شود، اما همراه با مشوق‌هایی است، چراکه همه خوب می‌دانیم برای جذب بچه‌ها به مسجد باید آنها را تشویق کنیم. گذشته از بچه‌ها، سایر اقشار جامعه هم نیازمند این نگاه و تشویق هستند و باید با الگوسازی در جامعه‌کاری کرد که هرکدام از اهالی خود به یک مبلغ دینی برای خانواده و جامعه تبدیل شوند»