همشهری آنلاین: بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی که نهادی غیرانتفاعی است با هدف تدوین و نشر دانشنامه جهان اسلام در سال 1362 در تهران تاسیس شد.

این بنیاد در حوزه مطالعات جهان اسلام و ایران فعالیت خود را آغاز کرد و به یکی از کانون‌های اصلی و معتبر دانشنامه‌نگاری در قلمرو جهان اسلام تبدیل شد.

از همان سال‌های آغازین به کوشش جمعی از زبده‌ترین استادان و پژوهشگران، آئین نامه‌ها و ضوابط تالیف، ترجمه، ویرایش، کتابشناسی و آماده‌سازی مقالات تدوین شد تا زمینه دستیابی به دائرة‌المعارفی مرجع و معیار فراهم آید. بنیاد در کارنامه فعالیت‌های خود علاوه بر انتشار 10 جلد از دانشنامه جهان اسلام، آثار دیگری هم دارد.

دانشنامه جهان اسلام، دایرة‌المعارفی است درباره آموزه‌های دین اسلام و تمدن و فرهنگ ملل مسلمان از آغاز پیدایش اسلام تا زمان حاضر. مقالات این دانشنامه که به ترتیب الفبائی تنظیم و از حرف "ب" شروع شده است، حوزه وسیعی از علوم و معارف اسلامی را دربر می‌گیرد و طی آن کوشش می‌شود اطلاعات دست‌اول در ابعاد گوناگون به شکل نظام‌مند در اختیار خواننده قرارگیرد.

تاریخ، جغرافیا، اصطلاحات علوم قرآنی و حدیث، فقه، کلام، عرفان و فلسفه اسلامی، ادبیات و هنر، سیره انبیا و اولیا و ائمه (ع)، شرح حال و آرای بسیاری از مفسران، فقها، متکلمان، فیلسوفان، عارفان، مورخان و هنرمندان عالم اسلام از جمله مطالبی است که در این دانشنامه قابل دسترسی است.

آغاز تدوین دانشنامه جهان اسلام به نخستین سال‌های پس از پیروزی انقلاب‌اسلامی ایران بازمی‌گردد. در قرن اخیر موسسات دانشگاهی و خاورشناسان کوشش‌های مستمر و گسترده‌ای برای تاًلیف دایرة‌المعارف‌هایی درباره اسلام صورت داده‌اند، اما نگارش دایرة‌المعارف‌هایی به سبک جدید، که از آغاز به خواست و ابتکار مسلمانان و هدایت و درایت خود آنها و به زبان‌های رایج جهان اسلام تدوین و تالیف شده باشد، اقدامی ضروری و ارزشمند است.

در ایران از سال 1327 برای ترجمه دایرة‌المعارف اسلام چاپ انتشارات بریل به زبان فارسی کوشش‌هایی شد، اما به ثمر نرسید. در سال 1348 یکی از موسسات انتشاراتی به ترجمه این دایرة‌المعارف پرداخت که نخستین دفتر آن با نام دانشنامه ایران و اسلام در سال 1354 شمسی منتشر شد و سپس به تدریج تا سال 1360، 9 دفتر دیگر آن منتشر شد. در دایرة‌المعارف فارسی(به سرپرستی غلامحسین مصاحب) نیز شماری از مقالات دایرة‌المعارف اسلام عینا" ترجمه و چاپ شده است.

بر اساس برنامه ریزی‌های انجام شده قرار است دانشنامه جهان اسلام تا سال 1400 شمسی در 40 جلد به پایان برسد.

منبع مورد استفاده برای این مدخل

برچسب‌ها