همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: ویژگی دیگرسراهای محله این است که گستره فعالیت و خدمات آنها به قشر، جنسیت و سن خاصی محدود نمی‌شود و همه شهروندان را با هر سن و سلیقه‌ای شامل می‌شود. در فصل تابستان، برنامه‌ها و کلاس‌های تفریحی و آموزشی‌سراهای محله، بخشی از اوقات فراغت شهروندان به‌ویژه کودکان و نوجوانان فارغ شده از درس و تحصیل را پر می‌کرد، اما با شیوع ویروس «کرونا» در سال گذشته، این مراکز و پاتوق‌های محلی به حالت تعطیل و نیمه تعطیل درآمدند. اکنون در تابستان ۱۴۰۰ که شرایط تا حدودی بهتر شده و محدودیت‌های کرونایی کمتر شده است، سراهای محله دوباره فعال شده‌اند و کلاس‌های مختلفی را برگزار می‌کنند. با توجه به این موضوع یعنی آغاز فصل تابستان و دایر شدن برخی کلاس‌های ورزشی، تفریحی و آموزشی درسراهای محله، وضع و برنامه‌های این مراکز را بررسی کرده‌ایم و با برخی از این خدمات و کلاس‌ها آشنا می‌شویم.
- برگزاری کلاس‌های حضوری حداکثر با ۵ نفر
«محسن حیدری»، مسئول ستاد «راهبری مدیریت محله»، در منطقه ۲۱ درباره شیوه فعالیت‌سراهای محله در فصل تابستان تأکید می‌کند تا زمانی که وضعیت شهر تهران زرد است و نارنجی یا قرمز نشده، سراهای محله می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌صورت مجازی و حضوری فعالیت داشته باشند: «فعالیت‌سراهای محله تابع دستورالعمل‌های ستاد «مقابله با کرونا» است. زمانی که در پیک شیوع ویروس کرونا قرار داریم، سراهای محله فقط در قالب خانه‌های «سلامت» و خانه «دوام و ایمنی» فعالیت می‌کنند و کارهایی از قبیل غربالگری، توزیع ماسک، ضد عفونی کردن و شست‌وشوی محیط و راهنمایی و پاسخگویی به سؤالات شهروندان را انجام می‌دهند. زمانی که شهر تهران در وضعیت زرد قرار بگیرد و شرایط بهتر شود، فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی‌سراهای محله با رعایت همه پروتکل‌های بهداشتی از سر گرفته می‌شود.
از جمله اینکه کلاس‌ها و برنامه‌های حضوری باید به‌صورت خصوصی و نیمه خصوصی برگزار شود. به این شکل که تعداد افراد حاضر در کلاس باید زیر ۵ نفر باشد و همه افراد با فاصله مناسب از یکدیگر بنشینند و ماسک بزنند و در و پنجره نیز باز باشد. با توجه به این موضوع، کلاس‌ها و برنامه‌های آموزشی، تفریحی و فرهنگی سراهای محله اکنون با رعایت این موارد به‌صورت مجازی و حضوری دایر هستند و تا زمانی که ستاد مقابله با کرونا دستورالعمل دیگری صادر نکند و وضعیت شهر تهران نارنجی و قرمز نشود، به فعالیت خودشان ادامه می‌دهند.»
- استقبال خوب شهروندان از برنامه‌های تابستانی
سرای محله «وردآورد» از فعال‌ترین و شلوغ‌ترین‌سراهای محله منطقه ۲۱ در این روزهای گرم تابستانی است. «روح‌الله عظیمی»، دبیر محله وردآورد، درباره شرایط این روزهای سرای محله می‌گوید: «کلاس‌های تابستانی‌سرا از جمله «خطاطی»، «نقاشی»، «چرتکه» و این قبیل برنامه‌ها با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی دایر شده است. خانه «کودک» نیز برنامه‌های متنوعی برای بچه‌ها دارد. ۲ باشگاه ورزشی نیز برای بانوان داریم و کتابخانه‌سرا هم این روزها با استقبال خوب شهروندان روبه‌رو شده است. در مجموع، برای پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان، بسته تفریحی ـ آموزشی مناسبی در سرای محله تدارک دیده شده است. با توجه به اینکه وضعیت شیوع ویروس کرونا در شهر تهران بهتر شده، میزان استقبال و مشارکت اهالی محله نیز افزایش پیدا کرده است و به شرایط پیش از کرونا نزدیک شده‌ایم.
آمفی‌تئاتر سرای محله هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی دوباره برای استفاده شهروندان فعال شده است. علاوه بر اینها، یکسری ویژه‌نامه‌های مناسبتی نیز برای شهروندان در نظر گرفته‌ایم. مشکل اصلی ما در این روزها، موضوع کاهش درآمدهای سراهای محله به دلیلی تعطیلی‌های طولانی مدت و از آن سو گرانی و بالا رفتن هزینه‌ها است. برای مثال، با توجه به شیوع ویروس کرونا، در جشن‌ها و برنامه‌ها نمی‌توانیم مانند گذشته شربت و شیرینی را روباز پخش کنیم و حتماً باید بسته‌بندی شوند و این کار هزینه بر است. البته خوشبختانه کاسبان وردآورد در این مورد هوای سرای محله را دارند و برای تهیه اقلام و اجناس مورد نیاز، تخفیف‌های خوبی به ما می‌دهند و همکاری و همراهی می‌کنند.»
- هزینه کمتر و محیط مناسب
«زهرا باقری» یکی از مراجعه‌کنندگان سرای محله باشگاه «نفت» تهرانسر، درباره دلیل حضورش و استفاده از کلاس‌ها و برنامه‌های این مرکز می‌گوید: «یکی از دلایلی که سبب شده است تا برای پر کردن اوقات فراغت فرزندم سرای محله را انتخاب کنم، جدا از نزدیک بودن به منزل، قیمت‌ها و شهریه مناسب اینجا است. هم تنوع کلاس‌ها زیاد است و هم هزینه‌ای که دریافت می‌کنند، نسبت به آموزشگاه‌های بیرون کمتر است.» «لیلا گل‌محمدی» هم یکی دیگر از مراجعه‌کنندگان است که دلیل انتخاب کردن سرای محله باشگاه نفت را فضای مناسب و محیط سالم آن عنوان می‌کند: «سال‌ها است که به سرای محله رفت‌وآمد دارم و مدیران و مربیان اینجا را می‌شناسم و خیالم آسوده است که محیط خوب و امن و سالمی برای فرزندم دارد. این موضوع برای من و همه والدین بسیار مهم است که فرزندشان را به جای مطمئن و شناخته شده‌ای بفرستند. اغلب بچه‌هایی که به اینجا می‌آیند، والدین آنها از یکدیگر شناخت دارند و با هم آشنا هستند.»
- ۳۰درصد ظرفیت سراهای محله فعال است
محسن حیدری می‌گوید سراهای محله برای انتخاب برنامه و کلاس‌های ویژه تابستان، خودشان تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی می‌کنند و دلیلش این است که شرایط و نیازهای هر محله با محله دیگر متفاوت است و نمی‌توان یک برنامه کلی برای همه ارائه کرد: «سراهای محله در ایام تابستان، ویژه‌برنامه‌ها و جشن‌هایی دارند که «شادستان تابستان» از جمله آنها است، اما همه این برنامه‌ها در فضای آزاد برگزار می‌شود. سراهای محله در منطقه ۲۱ اغلب در کنار بوستان‌ها قرار دارند که از همین فضای باز و آزاد برای برگزاری برنامه‌های مختلف استفاده می‌کنند.
اینکه هر سرای محله برای فصل تابستان چه برنامه‌ها و کلاس‌هایی برگزار می‌کند، در اختیار خودشان است. به هرحال، سلیقه و تفکر و نیازهای هر محله با محله دیگر متفاوت است و کلاس‌ها نیز بر اساس ذائقه شهروندان و میزان استقبال آنها دایر و برگزار می‌شود و نمی‌توان یک نسخه کلی برای همه محله‌ها پیچید.» با وجود فعالیت‌سراها در فصل تابستان، آنها با کمتر ازیک سوم ظرفیت خود کار می‌کنند: «هم اکنون ۳۰درصد و حتی کمتر از آن، ظرفیت‌سراهای محله فعال است. برای مثال، کلاس‌هایی که در شرایط عادی حداقل با ۱۵ نفر برگزار می‌شد، اکنون حداکثر با ۵ نفر برگزار می‌شود. البته به سبب کرونا استقبال شهروندان نیز بسیار کم شده است. هرچند هنوز یکسری از شهروندان خواهان و پیگیر برگزاری این کلاس‌ها هستند. به هرحال، سراهای محله از اواخر اردیبهشت‌ماه و اوایل ماه‌های خرداد تا مهر، بیشترین مراجعه‌کننده را دارند.»