همشهری آنلاین_مرضیه موسوی: زنی که در ۱۰ دهه از عمرش، قدم‌های تأثیرگذاری در حفاظت از محیط‌زیست و آموزش برداشته است. هفته‌ای که گذشت، روی دیوار کوچه‌ای در منطقه یک پلاک «کوچه مه‌لقا ملاح» روی پیشانی دیوار نشست؛ درست در کوچه‌ای که دختران دانش‌آموز محله در آن به تحصیل مشغولند. همان گروه هدفی که ملاح بیش از هر قشر دیگری در جامعه بر آموزش آنها تأکید دارد. پلاک‌کوبی ۲ معبر از منطقه یک به نام فعالان محیط‌زیست بهانه‌ای است برای مرور قصه این افراد و پرس وجو از راهی که در آن گام برمی‌دارند.
۲۶ سال پیش بود که مه لقا ملاح انجمن زنان حمایت از محیط‌زیست را در خانه‌اش در قیطریه راه‌اندازی کرد. هدفش از راه‌اندازی این انجمن، پیگیری مطالبات زیست‌محیطی در گوشه و کنار کشور بود. مطالبه‌هایی که اغلب شهروندان از آن غافل بودند و نیاز به آموزش داشتند. جلوگیری از آلودگی آب سد لتیان، انتخاب روز ملی هوای پاک و دعوت از دانش‌آموزان برای راهپیمایی در این روز، جلوگیری از واگذاری اراضی ملی توسط دولت برای جبران بدهی‌ها و... تنها گوشه‌ای از فعالیت‌هایی است که ملاح به کمک همراهانش در انجمن به سرانجام رساند.
«مه‌لقا کاشفی» عضو هیئت‌مدیره این انجمن که از سال نخست با او همراهی می‌کند می‌گوید: «خانم ملاح معتقد است که زنان عامل اصلی ایجاد زندگی در هر محیطی هستند. به همین دلیل می‌توانند اثرگذار باشند. مدیریت خانه‌ها در جامعه ما برعهده زنان است. آنها اگر آموزش لازم را دیده و آگاهی داشته باشند می‌توانند مواردی مثل تفکیک زباله از مبدأ و تلاش برای کاهش آلودگی را به اعضای خانواده خودآموزش دهند. ما شعاری داریم که می‌گوید آموزش یک زن، آموزش یک ملت است. زنان هستند که فرزندان را پرورش می‌دهند و به همین دلیل توجه به زنان می‌تواند در تربیت نسلی مسئولیت‌پذیر در برابر طبیعت و محیط‌زیست مؤثر باشد.»
- الگویی برای اهالی منطقه
پلاک کوچه مه‌لقا ملاح درست در کوچه‌ای روی دیوار می‌نشیند که دبیرستان دخترانه بالاتر از پارک وی کوچه کامران در آن قرار دارد؛ قشری از جامعه که به عقیده ملاح با آموزش و فرهنگسازی برای آنها می‌توان گام‌های بزرگی در حوزه نگهداری از محیط‌زیست برداشت.
«سید آرش حسینی میلانی» عضو هیئت‌رئیسه شورای‌شهر تهران که در مراسم پلاک‌کوبی کوچه ملاح حضور دارد می‌گوید: «عشق و تلاش خانم ملاح برای حفظ محیط‌زیست مثال‌زدنی است. امیدوارم این نامگذاری در جوار دبیرستانی دخترانه موجب ارتباط ذهنی و پیوند بیشتر دختران و زنان ایران با محیط‌زیست شود. مه‌لقا ملاح نه فقط برای حفاظت از محیط‌زیست ایران، بلکه حفاظت از محیط‌زیست تهران هم تلاش‌های زیادی انجام داده است. هنگامی که بحث بنزین‌های پتروشیمی مطرح و آلودگی زیادی برای تهران ایجاد کرده بود، ایشان فعالانه برای حمایت‌طلبی از هوای پاک کوشیدند که موجب امیدواری بسیاری از فعالان محیط‌زیست شد.»
- آغاز راه
پیشنهاد برای نامگذاری تعدادی از خیابان‌های تهران به نام فعالان حوزه محیط‌زیست، با همفکری و همراهی شورای‌شهر و شهرداری انجام شد و چه بهانه‌ای مهم‌تر و بهتر از فعالیت مه لقا ملاح در منطقه. «سید حمید موسوی» شهردار منطقه یک نامگذاری کوچه‌ای به نام این فعال محیط‌زیست را قدردانی از زحمات او می‌داند و می‌گوید: «برای توسعه پایدار به حفظ محیط‌زیست نیاز داریم. نقش‌آفرینی و ورود زنان در این عرصه اتفاق خوبی است که می‌تواند کمک زیادی به فرهنگسازی کند. این روزها نقش و تأثیر زنان در فرهنگسازی و آموزش کودکان و ساختن نسلی مسئول و دغدغه‌مند غیرقابل انکار است.
خانم ملاح سال‌ها پیش با تمرکز بر این موضوع فعالیت خود را ادامه داد و توانست زنان زیادی را در این راه با خود همراه کند.»او راه‌اندازی خانه محیط‌زیست در مناطق شهر تهران را به فال نیک می‌گیرد که آغازی برای آموزش و مطالبه‌گری مستقیم شهروندان در حوزه محیط‌زیست است: «آموزش و مطالبه‌گری و ارائه راهکار و پیشنهاد در این حوزه تنها به مبحثی مثل تفکیک زباله محدود نمی‌شود.
مسائل‌ریز و درشتی در حوزه محیط‌زیست هر محله و کوچه وجود دارد که با مشارکت و تعامل شهروندان قابل شناسایی و رفع است.» «محمدجوادحق‌شناس» عضو کمیسیون فرهنگی شورای‌شهر تهران در آیین پلاک‌کوبی کوچه ملاح حضور داشت و از دغدغه‌های مدیریت شهری برای حفظ محیط‌زیست گفت؛ دغدغه‌هایی که تکمیل‌کننده تلاش و فعالیت‌های انجمن‌های محیط‌زیستی است و اگر جدی گرفته نشود، تلاش این فعالان و مطالبه‌گری‌هایشان بی‌پاسخ خواهد ماند.
نام ناجی خرس سیاه بر دیوار دارآباد
«هادی فهیمی» دانشجوی دکترای رشته محیط‌زیست گرایش تنوع زیستی، متخصص حیات وحش، خزنده شناس، عضو هیئت مؤسس و نایب رئیس هیئت‌مدیره مؤسسه خزنده‌شناسان پارس بود. محقق و کارشناسی که نزدیک به ۲ دهه برای حفاظت از حیات وحش به‌خصوص خزندگان ایران تلاش کرد.
فهیمی در بسیاری از طرح‌های حفاظتی خزندگان ودوزیستان در معرض خطر انقراض کشور فعالیت مؤثر داشت و آثار و تألیفات زیادی در حوزه محیط‌زیست و حیات وحش از خود به جا گذاشت. او متولد سال ۱۳۵۹ بود و پیشینه فعالیت‌هایش در حوزه حیات وحش، او را به ناجی خرس سیاه شهرت داده بود. فهیمی که پژوهشگر محیط‌زیست و حیات وحش ساکن منطقه یک بود سال ۱۳۹۶، وقتی برای مأموریتی‌کاری به یاسوج سفر می‌کرد، در حادثه سقوط هواپیمای تهران‌ـ یاسوج شرکت آسمان جان خود را از دست داد. خیابان دارآباد در مراسمی به نام این فعال محیط‌زیست پلاک‌کوبی شد.