همشهری آنلاین_سحر جعفریان: حالا شهروندان می‌توانند تابلوهای جدید و نصب شده را در ورودی و خروجی بزرگراه فتح و همچنین در معبر کاشانی مشاهده کنند. اما سهم آنها در این نامگذاری‌های جدید و تغییر اسامی معابر و اماکن عمومی تا چه میزان مشخص شده است؟ آیا نظرسنجی ویژه‌ای در این زمینه از ساکنان محله و معابر مورد نظر صورت می‌گیرد؟ به بهانه همین تغییر نام‌های جدید در محدوده پهنه غرب و برای یافتن پاسخ به گفت‌وگو با مسئولان شهری و کارشناسان اجتماعی پرداخته‌ایم که در زیر با هم می‌خوانیم.
- محمدجواد حق‌شناس/رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران/از نظرسنجی اینترنتی تا بررسی‌های شفاهی و کتبی پیشنهادها
بخشی از هویت شهر و محله‌ها به نام‌ها و اسامی آنها باز می‌گردد. «محمدجواد حق‌شناس» رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهری تهران با اشاره با این مطلب، می‌گوید: «۴۰درصد معابر پایتخت را با نام شهدای دفاع‌مقدس و مدافع حرم در این دوره از شورای اسلامی شهر نامگذاری کرده‌ایم تا نام و یادشان در تاریخ ماندگار باقی ماند. ۲۰درصد از تغییر نام معابر نیز با هدف تکریم مشاهیر و مفاخر ملی و شخصیت‌های حقوقی صورت گرفته شده است.
این اقدامات در راستای نامگذاری‌های جدید در واقع هویت شهر را بازآفرینی می‌کند. البته در این دوره به دنبال ایجاد مکانیزم نظرسنجی اینترنتی با کمک سازمان فناوری اطلاعات بودیم تا در محدوده زمانی ۱۰ روزه نظرات شهروندان را نیز در تغییر نام معابر دخیل کنیم. اما امکان اینترنتی آن فراهم نشد و بررسی شفاهی و کتبی پیشنهادهای شخصیت‌های حقیقی، حقوقی، خانواده‌ها، معتمدان محلی، تشکل‌ها و انجمن‌ها در دستور کار قرار گرفت.»
حق‌شناس ادامه می‌دهد: «نمونه این تغییر نام‌ها با توجه به در نظر گرفتن خواست و نظر اکثریت اهالی محدوده، در روزهای پایانی فعالیت پنجمین دوره از شورای‌شهر تهران در مناطق ۹ و ۲۲ از پهنه غربی شهر اتفاق افتاده است. یک بزرگراه را با نام شهیدی جاوید نشان و یک بلوار را با نام جنگلبان و به یاد همه حامیان محیط‌زیست و جنگلبانان جانفشان، زینت بخشیدیم تا دینمان را به نوعی ادا کرده باشیم.
- عباس عبدی/روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی/ «نام» باید در ذهن و دل شهروندان نفوذ کرده باشد
وقتی نام یک معبر یا مکان شهری تغییر پیدا می‌کند، پذیرش و تکرار آن نام توسط شهروندان به ماندگاریش کمک می‌کند. «عباس عبدی»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی با تأکید بر این اصل مهم در ماندگاری نام معابر می‌گوید: «باید در تغییر نام معابر شهری از مشارکت و نظرسنجی عمومی بهره‌گرفت و ملاحظات همه شهروندان را به‌عنوان مصرف‌کنندگان آن نام و یاد، در نظر بگیریم. نام‌های سیاسی و ایدئولوژیک معمولاً با مقاومت همراه است که اگر برای آن نام، توضیح قابل قبولی ارائه دهیم به‌طور حتم می‌توان پذیرش حداکثری شهروندان را جذب کنیم.
در واقع یک نام، اول باید در ذهن و دل شهروندان نفوذ کرده باشد، آن هم به دلایلی مانند فرهنگ، سنت و خاطره جمعی و بعد نماد بیرونی آن را بر تابلوی معابر ببینیم. اگر برعکس این باشد متأسفانه پذیرش افکار عمومی را نخواهد داشت و همچنان بر نام قدیمی آن معبر از سوی شهروندان اصرار ورزیده می‌شود.» عبدی می‌افزاید: «به پشتوانه پذیرش و تکرار طیف گسترده شهروندان می‌توان امید داشت که نام آن معبر یا مکان، محفوظ و پایدار باقی بماند. به بیانی دیگر باید در سیاستگذاری اصول نامگذاری معابر به اجماع نسبی، نه اجماع مطلق، توجه داشت.
این بدین معناست که به هر حال در انتخاب و برگزیدن یک نام، درصد محدودی هم مخالف وجود دارد که آن‌درصد محدود باید به زندگی جمعی و نظر اکثریت احترام‌گذارند. البته در انتخاب نام و اسامی باید به موارد ثانوی از جمله تک سیلاب بودن، کوتاه بودن و خوش آهنگ بودن هم توجه شود.»
- ناصر البرزی/شورایار محله فتح/نام برگزیده باید محلی‌تر باشد
شورایاران محله‌ها می‌توانند به‌عنوان نمایندگان شهروندان، نظرات تأثیرگذاری در انتخاب نام معابر محلی داشته باشند. «ناصر البرزی»، یکی از اعضای شورایاری محله فتح که به تازگی نام یکی از مهم‌ترین بزرگراه‌های فرامنطقه‌ای در آن به نام جاویدنشان «احمد متوسلیان» تغییر یافته است، ضمن بیان این مطلب می‌گوید: «تاکنون هیچ نظرسنجی از ما و یا شهروندان محله برای تغییر نام معابر محله‌مان صورت نگرفته است.
به‌ویژه در مورد بزرگراه فتح که چند دهه با همین نام بین اهالی شناخته شده است. البته اینها بدان معنا نیست که ما مخالف نامگذاری این بزرگراه با نام یکی از بزرگ‌ترین سردارهای کشورمان باشیم. بلکه خوشحال هم هستیم اما به دنبال نظرسنجی محلی و نامگذاری براساس مفاخر ملی و مذهبی در محدوده محله خود هستیم. چراکه منطقه ۹ یکی از مناطق شهیدپرور هم در زمان ۸ سال جنگ تحمیلی و هم در عرصه دفاع از حرم است. بنابراین بهتر است که از نام مفاخر در همان محدوده محل سکونت یا تولدشان استفاده شود.» بزرگراه فتح یکی از قدیمی‌ترین مسیرهای ورودی و خروجی تهران در ضلع غربی است که تا اواسط دهه ۶۰ با نام جاده قدیم کرج شناخته می‌شد. این بزرگراه شرقی _ غربی، با طول بیش از ۲۱ کیلومتر و عرض ۶۵ متر، بین مناطق ۹، ۲۱ و ۱۸ مشترک است.
- اصغر قدیمی/شورایار محله دریاچه/هماهنگی بین نام و پیشینه جغرافیایی و اجتماعی محله
نامگذاری هر معبر یا مکان شهری باید براساس پیشینه جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی آن محدوده صورت گیرد. «اصغر قدیمی» یکی از اعضای شورایاری محله دریاچه در منطقه ۲۲ با اشاره به این مطلب می‌گوید: «بلوار کاشان یکی از معابر پر تردد در منطقه ۲۲ است که از همان ابتدای عرصه‌گشایی با همین نام، شناخته شده است. اینکه به احترام جنگلبانان و محیط‌بانان به نام «جنگلبان» تغییر نام داده، قابل تقدیر است.
چراکه از دلسوزی‌های جنگلبانان و محیط‌بانان در حفاظت از منابع طبیعی که در محدوده شهر از ارزش و بهایی مضاعف برخوردار هستند، نمی‌توان غافل بود. مدیران شهری از وجود توازن و هماهنگی نسبی بین برگزیدن این نام با پیشینه جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی محله یاد می‌کنند. پیشینه‌ای که با طبیعت و حریم سبز منطقه گره خورده است. امیدوارم این نام از سوی شهروندان مورد استفاده قرار گیرد.»