کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای وسیع‌ترین شبکه کتابخانه‌های کودک و نوجوان و از مهم‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان و ناشران کتاب‌های این دو گروه سنی در ایران و تهیه‌کننده مهم فیلم‌ها و سایر فرآورده‌های فرهنگی برای کودکان و نوجوانان است.
این کانون در دی‌ماه ۱۳۴۴ به‌عنوان مؤسسه‌ای فرهنگی، هنری، و غیرانتفاعی تأسیس شد و پس از انقلاب اسلامی، همچنان به‌عنوان شرکتی دولتی وابسته به وزارت آموزش و پرورش به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
وظایف کانون طبق اساسنامه عبارت‌است از:
کانون زیرنظر هیئت مدیره و مدیرعامل اداره می‌شود که توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شوند. این مجمع هر ۴ سال یک‌بار تشکیل جلسه می‌دهد و اعضای آن شامل وزیران آموزش و پرورش، آموزش عالی، اقتصاد و دارایی و نیز رئیس سازمان صداوسیماست.
بخش‌های مختلف کانون ذیل ۴ معاونت تولید، فرهنگی و استان‌ها، پژوهش و مالی و اداری سازماندهی شده‌اند.
- تأسیس مراکز عرضه کتاب و آموزش‌های فرهنگی و هنری مخصوص کودکان و نوجوانان در نقاط مختلف کشور؛
- توسعه و تکمیل کتابخانه‌های عمومی ثابت و سیار؛
- همکاری با مؤسسه‌ها برای ایجاد بخش‌های ویژه کودکان و نوجوانان؛
- تهیه و انتشار محصولات سمعی و بصری؛
- تدارک وسایل و کلاس‌های آموزشی؛
- تولید، خرید، توزیع، نمایش و فروش فیلم‌های سینمایی و تئاتر مخصوص کودکان و نوجوانان؛
- ایجاد کتابخانه‌های سیار و پستی برای عرضه کتاب مناسب به کودکان و نوجوانان در روستاها و مناطق محروم و همکاری با سازمان‌هایی که خدمات مشابهی ارائه می‌کنند؛
- کمک به توسعه و ترویج ادبیات و هنر کودکان و نوجوانان از طریق تشویق نویسندگان و طراحان، هنرمندان، ناشران و همکاری با آنها؛
همکاری با کلیه مؤسسه‌های ایرانی و غیرایرانی که هدف‌های آنها با اهداف کانون مشابه است.
کانون پرورش فکری استانداردهای جدیدی برای ادبیات کودکان و نوجوانان به جامعه ایرانی معرفی کرد که توسط بسیاری از ناشران دیگر دنبال شد.
همچنین از طریق بیش از ۵۰۰ مرکز فرهنگی ثابت، سیار شهری، سیار روستائی و پستی در سراسر ایران و با ارایه فعالیت‌های فرهنگی، هنری با مخاطبین کودک و نوجوان خود ارتباطی چهره به چهره و نزدیک برقرار می‌کند.
انتشار ۱۴۰ عنوان کتاب با شمارگانی بیش از ۳ میلیون در سال، تولید هزاران دقیقه فیلم‌های کوتاه، بلند، زنده، مستند و پویانمایی، تولید ده‌ها عنوان نوار موسیقی، نمایش عروسکی، سرگرمی‌های سازنده و اسباب بازی و نرم‌افزارهای آموزشی رایانه‌ای از آن جمله به شمار می‌روند.
همچنین برگزاری جشنواره‌های یک هفته با کانون، قصه گویی، نمایش عروسکی، کتاب کودک و نوجوان، مطبوعات کودک و نوجوان و جشنواره بین‌المللی پویانمایی از دیگر فعالیت‌های کانون در طول سال است.
کانون زبان ایران نیز که از زیرمجموعه‌های کانون است با دارا بودن ۴۲ شعبه در سراسر کشور کار آموزش زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و عربی را بر عهده دارد.
فعالیت‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تنها به داخل ایران محدود نمی‌شود بلکه همکاری‌های وسیع کانون با نهادهای بین‌المللی و حضور گسترده آثار اعضا و تولیدات فرهنگی و هنری در رقابت‌های هنری جهان از فعالیت‌های بین‌المللی کانون به شمار می‌رود.
- کانون زبان ایران.
- دفتر مناطق محروم.
- طرح‌های عمرانی.
- روابط عمومی.
- فروش و اشتراک.