همشهری آنلاین _ حسن حسن‌زاده: گردشگرانی که روزهای آخر هفته به هوای گذراندن یک روز تعطیل به یادماندنی مسیر کوتاه تهران تا لواسان را در پیش می‌گیرند، زمینه‌ساز افزایش بار ترافیک خیابان‌های لواسان می‌شوند. این میان، طرح ساماندهی حاشیه رودخانه جاجرود که حدود ۶ سال پیش در دوره گذشته مدیریت شهری، اجرا و به فهرست تفرجگاه‌های لواسان اضافه شد به عاملی دیگر برای جذب گردشگر و البته افزایش ترافیک و راهبندان معابر اطراف تبدیل شد. سری به خیابان‌های پرترافیک لواسان در یکی از روزهای شلوغ آخر هفته زدیم و در گفت‌وگو با اهالی به مشکلات ترافیک لواسان در محدوده حاشیه رودخانه جاجرود و معابر اطراف آن پرداختیم.
میان گرم شدن هوا، روزهای آخر هفته و ترافیک ورودی لواسان رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. روزهای آخر هفته تابستان که دیگر از ترافیک ورودی لواسان می‌توان حدس زد در خیابان‌های اصلی و کوچه‌های فرعی لواسان چه خبر است. اگر رد خودرو گردشگرانی را بگیریم که آخر هفته لواسان را برای دل زدن به دامن طبیعت انتخاب کرده‌اند، به کمربندی لواسان و محدوده حریم رودخانه جاجرود می‌رسیم. جایی که از چند سال پیش با اجرای طرح ساماندهی حاشیه رودخانه جاجرود به یکی از نقاط گردشگرپذیر لواسان تبدیل شد. شیب تند یک خیابان فرعی، کمربندی لواسان را به محدوده این طرح وصل می‌کند. گردشگران برای استفاده از امکانات تفریحی و رفاهی حاشیه رودخانه ۱۵ هزارتومان ورودی می‌پردازند و با خودرو مسیر محدوده ساماندهی شده را در پیش می‌گیرند.
حدود ۶ سال پیش و در دوره گذشته مدیریت شهری بود که این طرح اجرا شد و اگرچه در نگاه نخست برخی مشکلات را حل کرد اما پیامدهایی مانند ترافیک بیشتر و برخی مشکلات زیست‌محیطی برای این محدوده به همراه آورد. «سید علی‌اکبر متین گو» یکی از اهالی مطلع لواسان در این‌باره می‌گوید: «پیش از اجرای این طرح هم شماری از گردشگران برای تفریح و استفاده از خنکای حاشیه رودخانه به این محدوده می‌آمدند. حاشیه رودخانه همیشه از زباله پر بود و وضعیت مناسبی نداشت. حدود ۶ سال پیش اما با اجرای طرح ساماندهی حاشیه رودخانه جاجرود و نصب آلاچیق، ساخت مسیر دوچرخه‌سواری و امکاناتی مثل رستوران و... مشکلات، کمتر و زیبایی حاشیه رودخانه هم دوچندان شد. اما اجرای ناصحیح این طرح بدون در نظر گرفتن بحث ازدحام و ظرفیت خیابان‌ها و معابر اطراف آن، باعث بروز برخی مشکلات ترافیکی، زیست‌محیطی و نارضایتی اهالی شد.»
- زیستگاه ماهی‌ها در خطر است
یکی از پیامدهای اجرای این طرح، بروز مشکلات زیست‌محیطی و از بین رفتن شرایط تولید مثل برخی ازگونه‌های ماهی رودخانه جاجرود و سد لتیان بود. رودخانه جاجرود که از ارتفاعات البرز به سد لتیان می‌ریزد، زیستگاه و محل تولید مثل انواع گوناگون آبزیان و ماهی‌هاست. متین‌گو به گوشه‌ای از این مشکلات اشاره می‌کند: «در زمان اجرای طرح و برای زیباسازی محدوده ۳ سد روی رودخانه جاجرود ساخته شد.
هرکدام از سدها باعث ایجاد اختلاف سطح در مسیر رودخانه شد، غافل از اینکه همین مسئله تولید مثل برخی از ماهی‌های سد لتیان را در معرض خطر قرار می‌دهد. برخی ازگونه‌های ماهی سد لتیان در فصل تخم‌ریزی مسیر رودخانه را برعکس، شنا و در بالادست رودخانه تخم‌ریزی می‌کردند. پس از ساخت سد و ایجاد اختلاف سطح در رودخانه، این امکان برای چندگونه از ماهی‌ها از بین رفته و به عقیده کارشناسان محیط‌زیست حیات این‌گونه‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته‌اند.» متین‌گو از راهکار پیشنهادی کارشناسان محیط‌زیست به مسئولان وقت شهرداری می‌گوید؛ راهکاری که اجرایی نشده است: «پس از ساخت سدها کارشناسان به مسئولان شهرداری پیشنهاد دادند برای حل این مشکل دیواره هرکدام از سدها را به‌صورت پلکانی تغییر شکل دهند تا ماهی‌ها بتوانند برای تخم‌ریزی به بالادست رودخانه بروند. پیشنهادی که البته هرگز به آن عمل نشد.»
- امان از ترافیک و راهبندان آخر هفته‌ها
یکی دیگر از پیامدهای طرح ساماندهی حاشیه رودخانه جاجرود از ۶ سال پیش تاکنون افزایش بار ترافیک خیابان‌های لواسان به‌ویژه در روزهای آخر هفته بوده است. اگرچه در این طرح فضای مناسبی برای پارک خودرو گردشگران در نظر گرفته شده اما به گفته اهالی این محدوده، بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند به جای پرداخت ورودی ۱۵ هزارتومانی، خودرو خود را در خیابان‌های اطراف و بیرون از محدوده طرح پارک کنند. متین‌گو می‌گوید: «لواسان با مشکلات ترافیکی بسیار روبه روست. خیابان‌ها برای این حجم از گردشگر طراحی و تعریض نشده‌اند. بعد از اجرای این طرح ترافیک و ازدحام به‌ویژه در محدوده کمربندی لواسان و خیابان‌ها و معابر اطراف از قبل هم بیشتر شد.
از طرفی برخی گردشگران برای اینکه زیر بار پرداخت ورودی نروند، در خیابان اصلی و معابر اطراف پارک می‌کنند یا به دنبال راه دیگری برای ورود به محدوده می‌گردند. نتیجه همین رفتار هم می‌شود بساط گردشگرانی که در بلوارها، پیاده‌روها، کوچه‌های فرعی و حتی در باغ‌های شخصی پهن می‌شود.» گذر این گردشگران به باغ‌های شخصی لواسانی‌ها و حتی روستاهای اطراف هم می‌افتد. «مهدی لاری» عضو شورای افجه و از باغداران قدیمی لواسان می‌گوید: «برخی از گردشگران که به دلایل مختلف از محدوده‌های ساماندهی شده استفاده نمی‌کنند با ورود به باغ‌های مجاور و باغ‌های روستاهای اطراف برای باغداران مشکل‌ساز می‌شوند. از آنجایی که شهرداری و اداره جهاد کشاورزی به باغداران اجازه فنس‌کشی باغ‌ها را نمی‌دهند، برخی از گردشگران آگاهانه یا ناآگاهانه وارد باغ می‌شوند و با شکستن شاخ و برگ درختان و... مشکلاتی را هم برای باغداران ایجاد می‌کنند؛ مشکلاتی که گاهی به دعوا و درگیری هم ختم می‌شود.»
- بررسی یک پیشنهاد
اگرچه استقبال گردشگران از امکانات تفریحی حاشیه رودخانه جاجرود، ترافیک و ازدحام خیابان‌های شهر را برای لواسانی‌ها به همراه دارد اما گردشگران هم برای گذراندن اوقات فراغت در این محدوده حقی دارند. به نظر می‌رسد تنها راهکار عملی برای کاهش ترافیک و از طرفی بهره‌مندی گردشگران از حقوق خود، ساخت و اختصاص مسیر دیگر برای دسترسی گردشگران به حاشیه رودخانه باشد. لاری می‌گوید: «نمی‌شود جلو ورود گردشگر را به لواسان گرفت. به هر حال به دلیل نزدیکی لواسان به تهران، بسیاری از گردشگران می‌خواهند آخر هفته از طبیعت لواسان استفاده کنند. اگرساز و کار فراهم شود تا گردشگران در روزهای آخر هفته فقط از جاده تلو به رودخانه دسترسی داشته باشند بخشی از مشکلات ترافیکی حل می‌شود.»
متین‌گو هم در این‌باره می‌گوید: «اگر ورودی‌های حاشیه رودخانه از سمت شهر لواسان، بسته و یک مسیر کمربندی جنوبی در ضلع جنوب سد همراه با پارکینگ اختصاصی ساخته شود، می‌توان مسیر گردشگرانی را که به هوای استفاده از امکانات حاشیه رودخانه به لواسان آمده‌اند به خارج از خیابان‌های شهر هدایت کرد. همچنین می‌توان با ساخت یک پل پیاده‌روی سد امکان دسترسی گردشگران را از ضلع جنوبی به ضلع شمالی سد فراهم کرد. با این پیشنهاد از مزاحمت‌های ترافیکی و راهبندان آخر هفته‌ها در معابر و خیابان‌های اطراف رودخانه، جلوگیری و حق گردشگران برای استفاده از امکانات حاشیه رودخانه رعایت می‌شود.»
- ارائه چند پیشنهاد برای حل معضل ترافیک
گلایه اهالی از ترافیک و راهبندان خیابان‌های شهر را با «رضا طاهرخانی» بخشدار لواسان در میان می‌گذاریم. طاهرخانی از ارائه چند پیشنهاد در جلسه شورای ترافیک برای حل این مشکل می‌گوید: «علاوه گره‌های ترافیکی و راهبندان‌هایی که به دلیل پارک دوبل مقابل رستوران‌ها ایجاد می‌شود در گردنه قوچک هم به‌ویژه در روزهای آخر هفته شاهد ترافیک و حجم بالای تردد خودروها هستیم. برای کاهش مشکل ترافیک خیابان‌های لواسان چند پیشنهاد کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را در جلسه شورای ترافیک مطرح کرده‌ایم. این پیشنهادات اکنون در مرحله بررسی و کارشناسی است و اگر در شورای استانی به تصویب برسد شاهد اجرای پیشنهادات خواهیم بود.»