همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: این همجواری جدا از مشکلات زیست‌محیطی که سبب بروز انواع آلودگی‌ها، آسیب‌ها و مزاحمت‌های آب و هوایی و صوتی شده است، یک خطر بزرگ و بالقوه برای بافت مسکونی و مردم نیز محسوب می‌شود. نگرانی مردم از حوادثی مانند آتش‌سوزی که در ماه‌های اخیر شاهد بروز آن در چند نقطه منطقه بوده‌ایم. به هر حال ممکن است دامنه این حوادث، محله‌ها و شهرک‌های محصور شده بین صنایع را هم فرا بگیرد. یا در صورت زلزله بحران جدی برای ساکنان این محله‌ها به وجود بیاید. در این گزارش به نگرانی شهروندان از حوادث آتش‌سوزی‌های اخیر پرداخته‌ایم و خطرات احتمالی را بررسی کرده‌ایم.
عصر روز دوشنبه، چهاردهم تیرماه بود که خبر آتش‌سوزی گسترده در انبار سازمان «اموال تملیکی» واقع در بزرگراه «فتح» نرسیده به خیابان «سپاه اسلام» مخابره شد و آتش‌نشانان و عوامل شهرداری منطقه ۲۱ برای مهار حریق و لکه‌گیری ضایعات آتش‌سوزی وارد عمل شدند. در این حادثه، ۶ سوله بزرگ که محل نگهداری انواع کالاو لوازم خانگی به وسعت ۶۰۰مترمربع بود، در آتش سوخت و تقریباً به‌طور کامل تخریب شد.
برای مهار این آتش‌سوزی گسترده، ۶ ایستگاه آتش‌نشانی با تجهیزات کامل وارد صحنه شدند. با توجه به همجواری این انبارها با انبارهای تجهیزات نظامی پادگان، اگر حضور به موقع عوامل آتش‌نشانی نبود، ابعاد حادثه می‌توانست بسیار زیادتر و گسترده‌تر باشد. پیش از آن هم شاهد موارد دیگری مانند حریق در شرکت «بهنوش» در محدوده بزرگراه «شهید لشکری» بودیم. به این موارد، آتش‌سوزی گسترده علف‌های هرز شهرک «آسمان» و آتش‌سوزی چند واحد تجاری از جمله یک مغازه فروش «روغن خودرو» را نیز باید اضافه کرد. مجموع این عوامل سبب نگرانی شهروندان و اهالی منطقه ۲۱ به‌ویژه ساکنان نواحی ۲ و ۳ شده است که اغلب کارخانه‌ها، صنایع و زمین‌های بایر در این محدوده واقع شده‌اند.
- درهم تنیدگی بافت مسکونی و صنعتی
«یوسف غیاثوند» از ساکنان قدیمی و معتمدان محله شهرک «استقلال» با اشاره به حوادث و حریق‌های چند ماه اخیر از نگرانی مردم خبر می‌دهد: «متأسفانه در منطقه ۲۱، صنایع و محله‌های مسکونی درهم تنیده شده‌اند و به قول معروف همجواری صنعت و سکونت را داریم. در محلهای مانند شهرک استقلال هم که تعداد کارخانه‌ها، صنایع و مراکز نظامی بیشتر است، این نگرانی‌ها تشدید می‌شود. صنایع و پادگان‌های نظامی باید فاصله مناسب و استانداردی از محلهای مسکونی داشته باشند که متأسفانه این موضوع در بافت شهری منطقه ۲۱ رعایت نشده است. جدا از همه مزاحمت‌ها و آسیب‌هایی که وجود صنایع برای مردم دارند، این نگرانی را هم برای آنها ایجاد کرده‌اند که در صورت بروز حوادثی مانند زلزله و آتش‌سوزی ممکن است محله‌های مسکونی و مردم آسیب ببینند. به هرحال این کارخانه‌ها، شرکت‌ها، انبارها و پادگان‌ها مملو از مواد قابل اشتعال و انفجار است که جای آنها در بافت شهری نزدیک به بافت مسکونی نیست.»
- مشکلات همجواری با صنایع
«روح‌الله‌عظیمی»، دبیر محله وردآورد، هم می‌گوید که حوادث و حریق‌هایی که در ماه‌های اخیر رخ داده موجب نگرانی مردم شده است: «موضوع خطرات و مشکلات همجواری بافت مسکونی با بافت صنعتی و نظامی در منطقه ۲۱ سال‌ها است که مطرح می‌شود و هربار که حادثه‌ای رخ می‌دهد یا زمین لرزه‌ایی می‌شود، این موضوع بر سر زبان‌ها می‌افتد و پس از مدتی دوباره به فراموشی سپرده می‌شود.
در چند وقت اخیر هم آتش‌سوزی‌های کوچک و بزرگی که در منطقه رخ داده، مردم را دوباره نگران کرده است. نگرانی که کاملاً به جا است و اگر خدایی ناکرده اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای رخ دهد، می‌تواند برای مردم خطرساز باشد. نمی‌دانم بالاخره راه‌حل قطعی برای حل این مشکل وجود دارد و آیا می‌توان بین صنایع و پادگان‌ها با محله‌های مسکونی فاصله استانداردی را ایجاد کرد یا خیر. اگر هم این کار میسر نیست، دست‌کم نظارتی که بر روی آنها وجود دارد تشدید کنند تا شاهد آتش‌سوزی در انبارها و دیگر بخش‌های آنها نباشیم. به هرحال مردم حق دارند که نگران باشند. احتمال حوادثی مانند آتش‌سوزی یا نشت مواد شیمیایی و سمی موضوعی نیست که بتوان به آسانی از کنار گذشت.»
- خطری شهروندان را تهدید نمی‌کند
«هادی اسماعیلی»، مدیر بحران شهرداری منطقه۲۱، بر این باور است حوادث و آتش‌سوزی‌هایی که طی چند ماه اخیر در برخی از شرکت‌ها، کارخانه‌ها یا انبارهای آنها رخ داده آنقدر زیاد و شدید نبوده است که بخواهد سبب ترس و نگرانی شهروندان شود: «این حوادثی که اتفاق می‌افتند، آنقدر مهم نیستند که مردم را نگران کنند. در این منطقه، شرکت‌ها و کارخانه‌ها معمولاً محصور هستند و فاصله مناسبی از بافت مسکونی و خانه‌های مردم دارند. همچنین با توجه به نظارتی که انجام می‌شود اغلب مراکز صنعتی منطقه ۲۱ موارد ایمنی را رعایت می‌کنند و از امکانات و تسهیلات لازم برای مهار آتش‌سوزی برخوردار هستند.»
- درصورت لزوم از ظرفیت صنایع استفاده می‌شود
اسماعیلی به اهالی منطقه ۲۱ اطمینان می‌دهد که در صورت رخ دادن حوادثی از این دست و حتی در هنگام بروز بحران‌هایی مانند زلزله، نیروهای امدادی و آتش‌نشانی از آمادگی لازم و امکانات و نیروی کافی برای مهار و کنترل حریق‌های احتمالی برخوردار هستند: «همچنین در منطقه، ۴ ایستگاه آتش‌نشانی وجود دارد که در صورت فوریت در محل حادثه حاضر می‌شوند و از سرایت آتش‌سوزی به نقاط دیگر جلوگیری و حریق را به سرعت اطفای می‌کنند. در مجموع، نیروهای آتش‌نشانی عملکرد و توانایی خوبی در کنترل حوادثی از این دست دارند. در این زمینه با چند کارخانه بزرگ منطقه مانند «ایران‌خودرو» و «سایپا» که جنبه ملی دارند و از امکانات و نیروهای آتش‌نشانی خوبی برخوردار هستند، تفاهمنامه‌هایی را منعقد کرده‌ایم که بر اساس آنها در شرایط بحران به کمک می‌آیند و این‌گونه نیست که آتش‌نشانی در مقابل حوادث و بحران‌ها دست تنها باشد.»
- گرمای زیاد هوا دلیل اصلی آتش‌سوزی‌ها
رئیس ستاد بحران منطقه، دلیل اصلی بروز چنین حوادثی را گرم شدن زیاد هوا در این مقطع از سال می‌داند که در سال‌های گذشته هم مسبوق به سابقه بوده است و موضوع جدیدی نیست. همچنین او با توجه به تعداد بالای شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در منطقه ۲۱ وجود دارد، این تعداد حادثه و حریق پیش آمده را بسیار اندک و ناچیز می‌داند: «تعداد کارخانه‌ها و صنایع در منطقه ۲۱ زیاد است و تقریباً هر سال با گرم شدن هوا حوادثی از این دست اتفاق می‌افتد و حوادث چندماه اخیر موضوع تازه و جدیدی نیست. اغلب صنایع امکانات خوبی دارند و می‌توانند به مشکلاتی از این دست فائق آیند و نگرانی خاصی در این زمینه وجود ندارد.»