همشهری آنلاین_حسن حسن‌زاده: پنجره‌های شکسته جای خود را به پنجره‌های نونوار داده‌اند و دری که از فرط خستگی به روی چهارچوب آوار شده بود، پس از سال‌ها دوباره به روی مهمانان کافه باز شده است. هفته گذشته چراغ‌های کافه پاچنار پس از یک دهه روشن شد و یکبار دیگر اهالی محله فرحزاد می‌توانند برای مرور خاطراتشان در محوطه دلباز و پردار و درخت کافه خاطره‌انگیز محله دور هم جمع شوند.
پاتوق خاطره‌انگیز کافه پاچنار با قدمتی حدود ۹ دهه یکی از نمادهای هویتی فرحزاد بود که سال‌ها به حال خود رها شده بود و گاهی به محلی برای برخی آسیب‌های اجتماعی تبدیل می‌شد. طی ۲ سال اخیر، دفتر توسعه محله فرحزاد با همکاری شورایاران و مشارکت جالب توجه اهالی فرحزاد این نماد هویتی را بازسازی و زمینه کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار محله را در کافه پاچنار مهیا کرد. در ادامه، گزارش ما را از بازگشایی این نماد هویتی فرحزاد و ارائه خدمات به بانوان سرپرست خانوار محله می‌خوانید.
سال ۱۳۹۸ زمان آغاز پروژه بازسازی و احیای این نماد هویتی فرحزاد بود که هفته گذشته با مشارکت دفتر توسعه محله، شورایاران و اهالی فرحزاد افتتاح شد.
«مژگان احمدیه» مدیر دفتر توسعه محله فرحزاد از مشارکت اهالی فرحزاد در بازسازی کافه پاچنار و مراحل بازسازی و احیای این نماد هویتی فرحزاد می‌گوید: «پروژه بازسازی و احیای کافه پاچنار فرحزاد از سال ۱۳۹۸ در قالب پروژه تام فرحزاد یا به عبارت دیگر پروژه توسعه اقتصادی اجتماعی فرحزاد کلید خورد. پس از بررسی‌های اولیه این پروژه، مذاکرات با صندوق کارآفرینی امید ریاست جمهوری شروع شد. پس از راه‌اندازی صندوق امید فرحزاد، عضویت بانوان کارآفرین محله در این صندوق و ارائه طرح بوم کسب و کار صندوق کارآفرینی، از صندوق کارآفرینی امید ریاست جمهوری مبلغ صد میلیون تومان دریافت کردیم. بخشی از این وام برای احیا و افتتاح کافه پاچنار، هزینه و نیمی از هزینه‌های بازسازی و احیای کافه با مشارکت مردمی اهالی فرحزاد جمع‌آوری شد.»
- اینجا کدورت‌ها برطرف می‌شد
دلیل مشارکت جالب توجه اهالی فرحزاد و کمک‌های مالی آنها برای احیای کافه پاچنار را باید درگذشته‌های دور جست‌وجو کرد؛ در روزگاری که‌آبادی خوش آب و هوای فرحزاد روستایی بود در مسیر آستان مقدس امامزاده داود(ع) و خنکای سایه چنارهای کافه هم یکی از توقفگاه‌های زائران به شمار می‌رفت. اگرچه نمادهای هویتی‌آبادی کهن فرحزاد کم نبود و تهرانی‌ها فرحزاد را با باغ‌های انبوه میوه و آب و هوای دلپذیرش به یاد می‌آورند اما کافه پاچنار هم یکی از نمادهای هویتی فرحزاد بود. کافه‌ای در ورودی فرحزاد که با آن ۲ چنار کهنسالش مثل یک میزبان تمام‌عیار در ورودی‌آبادی به زائران امامزاده داود(ع) خوشآمد می‌گفت.
«عباس بهشتی» یکی از اهالی قدیمی فرحزاد درباره تاریخچه این کافه قدیمی می‌گوید: «اگرچه کافه پاچنار بیش از یک دهه به بنایی مخروبه، تبدیل و به حال خود رها شده بود اما روزگاری برای خود برو بیایی داشت. نه تنها اهالی فرحزاد بلکه حتی زائران و مسافران این‌آبادی هم از کافه پاچنار خاطره داشتند. وقتی جاده قدیمی امامزاده داود(ع) تنها مسیر دسترسی تهرانی‌ها به آستان امامزاده بود، بسیاری از زائران پس از رسیدن به فرحزاد در این کافه استراحت کوتاهی می‌کردند و سپس رهسپار ادامه مسیر می‌شدند.
کافه پاچنار برای اهالی فرحزاد هم یک کافه معمولی نبود. اهالی و موسفیدان فرحزاد در این کافه دور هم جمع می‌شدند، چای می‌نوشیدند و تصمیمات محلی هم با حضور آنها در همین کافه گرفته می‌شد. در همین کافه بود که کدورت‌ها، برطرف و دل‌ها به هم نزدیک می‌شد.»
- پروژه محرک توسعه فرحزاد
اگر از اهمیت و جایگاه ویژه کافه پاچنار به‌عنوان یکی از نمادهای هویتی فرحزاد بگذریم، احیای این کافه قدیمی برای محله فرحزاد یک پروژه محرک توسعه به شمار می‌رود. پروژه‌ای که اگرچه چند روزی از افتتاح و آغاز به کار آن آن می‌گذرد اما در همین مدت کم هم اثر خود را در توسعه فرهنگی و اقتصادی فرحزاد نشان داده است.
احمدیه می‌گوید: «کافه پاچنار اگرچه بیش از ۸ دهه قدمت داشت ولی از حدود یک دهه پیش، تعطیل و به حال خود رها شده بود. کافه‌ای که روزگاری محل گردهمایی اهالی فرحزاد بود به محلی برای ریختن زباله و نخاله و حتی تجمع کارتن‌خواب‌ها و معتادان تبدیل شده بود. بازسازی و احیای کافه پاچنار در حکم یک پروژه محرک توسعه در فرحزاد عمل کرد. چند ماه پیش وقتی فقط خبر بازسازی کافه پاچنار در محله پیچید، صاحبان فروشگاه‌ها و مغازه‌های اطراف کافه به یاد روزهای رونق کافه، فضای سبز اطراف محل کسب خود را احیا کردند تا با نمای کافه‌ای که روزگاری به زیبایی فضای سبز خود معروف بود، هماهنگی داشته باشد. به‌زودی محدوده پیرامون کافه پاچنار هم به واسطه رونق دوباره این کافه خاطره‌انگیز تغییرات بیشتری به خود خواهد دید.»
- هر کارآفرین نماینده یکی از اقوام فرحزاد
کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار در کافه پاچنار تنها به اشتغالزایی برای بانوانی که در طبخ انواع غذا و محصولات غذایی تخصص دارند محدود نشده است. در گوشه‌ای از محوطه کافه، کارگاه‌های کوچک خیاطی و صنایع‌دستی راه‌اندازی شده است تا هنر دست این بانوان هنرمند هم در معرض فروش گذاشته شود. مدیر دفتر توسعه محله فرحزاد می‌گوید: «بازسازی کافه پاچنار فقط احیای یکی از خاطره‌انگیزترین نمادهای هویتی فرحزاد نیست؛ یکی از اهداف اصلی بازسازی این کافه، کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار فرحزاد بود. هدفی که با بازگشایی این کافه محقق شده و اکنون ۱۲ بانوی سرپرست خانوار فرحزاد در کافه پاچنار مشغول به کار شده‌اند.»
احمدیه می‌گوید: «پس از آنکه صندوق امید فرحزاد با عضویت کارآفرینان محله فرحزاد تشکیل شد، طرحی را با نام بوم کسب و کار صندوق کارآفرینی فرحزاد ارائه دادیم که ۴ گروه مختلف از کارآفرینان محله را دربرمی‌گرفت. کافه پاچنار را هم مرکز استقرار هر ۴ گروه کارآفرینان در نظر گرفتیم. در واقع اکنون کافه پاچنار هم‌محلی برای طبخ انواع غذاها، فروش محصولات و مواد غذایی است و هم‌محلی برای فعالیت کارآفرینان حوزه خیاطی، دوخت و فروش لباس اقوام مختلف و تولید و فروش صنایع‌دستی. هرکدام از بانوان کارآفرینی که در حوزه تولید و فروش لباس اقوام و صنایع‌دستی مثل پتینه‌دوزی و قالیبافی فعالیت می‌کنند، نماینده اقوام مختلف ساکن در فرحزاد هستند.
همچنین به‌زودی در کافه پاچنار بخش دیگری به نام کافه آی‌تی راه‌اندازی می‌شود تا در این حوزه هم نیروی کار جذب شود.» احمدیه از ظرفیت کافه‌پاچنار برای جذب شمار بیشتری از بانوان سرپرست خانوار می‌گوید: «اگرچه اکنون ۱۲ بانوی سرپرست خانوار مشغول به کار شده‌اند اما با توجه به ظرفیت‌های کافه پاچنار امکان افزایش نیروی کار این کافه به ۳۰ نفر وجود دارد.»
- کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار
بازگشایی کافه پاچنار بیش از هر چیز برای برای بانوان سرپرست خانواری که در این کافه مشغول به کار شده و با مهارت و هنر دست خود به تأمین معیشت خانواده‌هایشان کمک می‌کنند، گامی مهم و تأثیرگذار بود.
«زهره‌فرحزادی» یکی از بانوان کارآفرین این مرکز که شانه به شانه دیگر بانوان محله کار خود را در کافه پاچنار آغاز کرده است می‌گوید: «در فرحزاد اقوام مختلفی زندگی می‌کنند. این تنوع قومیتی به معنای وجود بانوان هنرمندی است که هرکدام در هنرها و صنایع‌دستی منحصربه‌فرد خود تخصص دارند. با وجود این، آنان فرصتی برای ارائه این هنر نداشتند. افتتاح کافه پاچنار همان فرصتی است که بانوان هنرمند محله ما می‌توانند با استفاده از آن هنرها و صنایع‌دستی خود را در معرض فروش قرار بدهند. این میان بانوان سرپرست خانواری داریم که می‌توانند با یادگیری این هنرها و مشارکت در تولید و فروش محصولات معیشت خانواده خود را تأمین کنند.»