همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: امسال در هفتمین دوره جشنواره خوارزمی، دانش‌آموزان منطقه ۱۵ خوش درخشیدند و افتخاراتی را برای خود و منطقه به ارمغان آوردند. در این دوره از جشنواره خوارزمی، «مهیا مقیسه» و «مهدیسا محبیان فر» در بخش بازارچه و کارآفرینی از مدرسه اسکندرلو و «محمدرضا شایگان» و «علی رحیمی» از مدرسه امام‌خمینی(ره) توانستند موفق به کسب رتبه برتر استانی شوند. این دانش‌آموزان در فضای آنلاین و با توجه به محدودیت‌های موجود به موفقیت رسیدند و حالا این روزها در حال آمادگی برای مرحله کشوری هستند. فرصت را غنیمت دانستیم و با این چهره‌های موفق منطقه گفت‌وگو کردیم.
امسال دانش‌آموزان منطقه ۱۵ برای جشنواره خوارزمی سنگ تمام گذاشتند، چراکه هم در بخش دختران و هم در بخش پسران منتخبانی به مرحله کشوری راه پیدا کردند. نه اینکه تصور کنید به قدری امکانات زیر دست این دانش‌آموزان است که می‌توانند به این مرحله برسند که ابدا این‌طور نیست. از طرفی با توجه به اینکه به‌صورت کلی منطقه ۱۵ جزو مناطق کم برخوردار محسوب می‌شود، خانواده اغلب دانش‌آموزان توان مالی بالایی ندارند که بتوانند تجهیزات آزمایش و آزمایشگاهی برایشان فراهم کنند یا در محورهای دیگر حمایتی داشته باشند. این دانش‌آموزان با تکیه بر دانش، تلاش و همت خود دست به کار شدند و آستین همت را بالا زدند و قدم در مسیری گذاشتند که انتهایش از همین ابتدایش مشخص و توام با موفقیت و افتخارآفرینی است. این دانش‌آموزان ایده‌های زیادی در سر دارند و رویاهایی را در ذهنشان می‌پرورانند. آنها برای محدودیت‌ها بهانه نمی‌آورند و به مسیر خود ادامه می‌دهند چون هدفشان حاشیه‌پردازی نیست و رسیدن به نوک قله را نشانه رفته‌اند و سنگریزه‌های مسیر، برایشان فقط درس و تجربه است.
- ضرورت تجهیز آزمایشگاه‌های مدارس
یکی از بخش‌هایی که دانش‌آموزان مدرسه امام خمینی(ره) منطقه ۱۵ موفق به کسب رتبه استانی در آن شده‌اند، بخش آزمایشگاه است. با توجه به اینکه این مدرسه یکی از مجموعه‌های آموزشی برند و بنام منطقه ۱۵ است اما امکانات آزمایشگاهی محدودی دارد و با همین امکانات محدود دانش‌آموزان این مدرسه توانسته‌اند در جشنواره خوارزمی امسال خوش بدرخشند.
«علی اکبرمهرآبادی» دبیر علوم دبیرستان امام خمینی(ره) در این‌باره می‌گوید: «منطقه ۱۵ یکی از مناطق کم برخوردار و محروم است و دانش‌آموزان در این منطقه نیاز به توجه بیشتری دارند، دانش‌آموزان مدرسه امام خمینی(ره) هم در حالی در این جشنواره رتبه کسب کرده‌اند که از امکانات آزمایشگاهی محدودی برخوردار بودند و این درحالی است که در مناطق دیگر، آزمایشگاه مدارس مجهز و عرصه آزمایش برای دانش‌آموزان فراهم است. دانش‌آموزان این منطقه با کمترین امکانات و با تکیه بر استعداد و توانایی خودشان توانستند بارها در عرصه‌های مختلف افتخارآفرینی کنند و نیاز است که مسئولان با تجهیز آزمایشگاه‌های مدارس، زمینه آزمایش و پیشرفت را برای این دانش‌آموزان فراهم کنند.»
- با تولید ماسک به استقبال جشنواره رفتیم
جشنواره خوارزمی امسال رنگ و بوی کرونا داشت و شرکت‌کنندگان در بخش بازارچه بر اساس شرایط روز، با تولید ماسک در جشنواره خودی نشان دادند.
«مهیا مقیسه» یکی از برگزیدگان جشنواره خوارزمی و دانش‌آموز پایه هفتم مدرسه‌راهنمایی اسکندرلو در خصوص محوری که در آن رتبه کسب کرده است می‌گوید: «من به همراه دوستم در یک گروه دو نفره در جشنواره خوارزمی در محور بازارچه و کارآفرینی توانستیم با ارائه هنر خود موفق شویم. اساس کار ما در محور بازارچه به این صورت بود که تصمیم گرفتیم بر اساس نیاز روز جامعه ماسک تولید کنیم تا بتوانیم کمک کوچکی به شهروندان بکنیم. از طرفی قیمت ماسک‌ها را بسیار پایین آوردیم تا اغلب بچه‌های منطقه ۱۵ که توان خرید ماسک‌های گران قیمت را ندارند و نمی‌توانند هر روز از ماسک‌های یکبارمصرف استفاده کنند، بتوانند از ما خرید کنند. از طرفی ماسک‌های قابل شست‌وشو در بسته‌بندی‌های بهداشتی تهیه کردیم تا هر کسی با هر توانی بتواند خرید کند.»
او به تولید ماسک با اضافه پارچه‌های کارگاه‌های خیاطی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «تولید ماسک را با تکه و اضافه پارچه‌های کارگاه‌های خیاطی شروع کردیم و بعد از کسب درآمد پارچه‌ها را از بازار تهیه کردیم و روی قیمت تمام شده ماسک ۲۰درصد سود اضافه کردیم و در نهایت ۵درصد از درآمدمان را به دانش‌آموزان بی‌بضاعت مدرسه اهدا کردیم.»
- فروش ماسک در کانال شاد
با توجه به اینکه نرم‌افزار شاد، ابزاری برای کلاس‌های آنلاین و درس خواندن دانش‌آموزان است، کاربردهای دیگری هم برای محور بازارچه جشنواره داشته است. «مهدیسا محبیان فر» یکی از برگزیدگان جشنواره خوارزمی در محور بازارچه و کارآفرینی در این‌باره می‌گوید: «صفر تا صد کار تولید ماسک را به همراه دوستم مهیا انجام دادم.
با توجه به اینکه خیاطی بلد بودم کارهای برش و الگوکشی و اتوکشی را خودم انجام دادم و کارهای طراحی روی ماسک و بسته‌بندی را مهیا انجام داد و از همه مهم‌تر اینکه معاون و مدیر مدرسه ما در نرم‌افزار شاد، کانالی را ایجاد کردند که تمام دانش‌آموزان مدرسه در آن عضو شدند و دانش‌آموزانی که در محور بازارچه شرکت کرده بودند، کارهای دستی و هنری خود را در آنجا در معرض دید با ارائه قیمت به فروش می‌گذاشتند و ما هم دقیقاً همین کار را انجام دادیم و توانستیم فروش خوبی داشته باشیم و البته ناگفته نماند که در زمان امتحانات فعالیتمان در زمینه تولید ماسک و فروش آن کمی کمرنگ‌تر شد اما بعد از امتحانات در نرم‌افزارهای دیگر کانالی ایجاد کردیم و ماسک‌های خود را به فروش گذاشتیم.»
- آزمایشگاه خانگی دارم
«علی رحیمی» دانش‌آموز پایه هشتم مدرسه امام خمینی(ره) است که توانسته با یکی از دوستان خود در محور آزمایشگاه در بخش استانی خوش بدرخشد. او بیشتر آزمایش‌هایش را در آزمایشگاه کوچکی که در خانه دارد انجام می‌دهد. رحیمی در این‌باره می‌گوید: «متأسفانه امکانات آزمایشگاه مدرسه بسیار محدود است و در برخی موارد با تجهیزات خراب روبه‌رو می‌شویم به‌عنوان مثال، در مدرسه تعداد زیادی میکروسکوپ داریم که هر کدامشان قطعه‌ای کم دارد. بهتر است مسئولان نگاه ویژه‌ای به تجهیز کردن آزمایشگاه‌های مدارس داشته باشند چون این کمبودها می‌تواند محدودیت‌هایی در راه موفقیت دانش‌آموزان ایجاد کند. شخصاً بیشتر آزمایش‌هایم را در آزمایشگاه شخصی که در خانه دارم انجام می‌دهم.» او درباره هدفش در آینده می‌افزاید: «در نظر دارم برای رشته دبیرستان ریاضی فیزیک را انتخاب کنم و برای دانشگاه وارد رشته هوا فضا شوم.»
- موفقیت با امکانات محدود آزمایشگاهی
«محمدرضا شایگان» دانش‌آموز پایه هشتم مدرسه امام خمینی(ره) و یکی از منتخبان جشنواره خوارزمی در محور آزمایشگاه است. او درخصوص عدم برگزاری بخش استانی جشنواره خوارزمی در سال گذشته می‌گوید: «سال گذشته بالای ۱۰۰ نفر از دانش‌آموزان پایه هفتم علاقه‌مند ورود به محور آزمایشگاه بودند و از این تعداد فقط ۱۰ نفر وارد این محور شدند و از این تعداد فقط ۳ نفر به جشنواره خوارزمی در بخش منطقه ورود پیدا کردند و در نهایت به دلیل کرونا مسابقه در بخش استانی ادامه پیدا نکرد.
اما از همان زمان حمایت‌های دبیران و مسئولان منطقه آغاز شد و با توجه به آشنایی ما با وسایل آزمایشگاهی مجدداً برای جشنواره امسال هم شرکت کردیم.» او به کمبود امکانات آزمایشگاهی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «در بخش استانی آزمایشی را با عنوان اندازه‌گیری مقدار مقاومت داشتیم. داخل آزمایشگاه مدرسه حتی سیم رابط اندازه‌گیری مقاومت را نداشتیم و طبق دانسته‌های قبلی هم‌گروهی‌ام این آزمایش را انجام دادیم. در واقع با امکانات محدود آزمایشگاهی که در مدرسه داشتیم، از پس مباحث آزمایشگاه برآمدیم. دوست دارم در آینده در رشته ریاضی فیریک تحصیل کنم.»
- بستر پیشرفت برای استعدادها باید فراهم شود
«سحر ترکمان پری» مدیر دبیرستان دخترانه حاج حسین اسکندرلو معتقد است باید بستری برای پیشرفت دانش‌آموزان فراهم باشد. او در این‌باره می‌گوید: «بیشتر دانش‌آموزان به رشته‌های مختلف علاقه و در آن رشته استعداد دارند، اما گاهی اوقات بستری برای بروز و ظهور این استعدادها فراهم نیست چون پیشرفت دانش‌آموزان ابزار، امکانات و توجهات خاص خود را می‌خواهد که به‌عنوان فاکتورهای مهم در نظر گرفته می‌شود.»
او به تمرکز بر جشنواره خوارزمی و چالش‌های پیش رو در سال جاری اشاره می‌کند و می‌گوید: «چند سال است روی جشنواره خوارزمی تمرکز داریم اما امسال با چالش‌های بسیاری به دلیل شرایط کرونا و آنلاین و مجازی بودن کلاس‌ها مواجه بودیم. ما دانش‌آموزان را از ابتدای مهر ماه به ندرت در مدرسه می‌دیدیم، و با توجه به اینکه پایه هفتم ما جزو ورودی‌های مدرسه محسوب می‌شدند ما شناختی روی دانش‌آموزان نداشتیم که در نهایت معلمان در کلاس‌های آنلاین استعدادهای دانش‌آموزان را شناسایی کردند و همکاران بیشتر سعی کردند در زمینه بازارچه و کارآفرینی، هنر دانش‌آموزان را شناسایی کنند و شخصاً تصور نمی‌کردم دانش‌آموزان مدرسه ما تا اینجا پیش بروند و معاونت مدرسه به‌صورت تمام وقت و شبانه‌روزی پیگیر کار و محور فعالیت دانش‌آموزان بودند.
البته ناگفته نماند خانواده دانش‌آموزان هم در این میان با ما همراه بودند و موفقیت دانش‌آموزان صد در صد یک کار جمعی بود. ثبت‌نام دانش‌آموزان از آبان ماه سال گذشته آغاز شد و در نهایت تا اردیبهشت ماه درگیر کارهای جشنواره خوارزمی بودیم.»
- رکورددار ثبت‌نام در جشنواره خوارزمی
جشنواره خوارزمی نوجوان هر سال در محورهایی از جمله دست سازه، بازارچه و کارآفرینی، آزمایشگاه، زبان، پژوهش و ادبیات برگزار می‌شود خوشبختانه دانش‌آموزان بسیاری از منطقه ۱۵ در این جشنواره ثبت‌نام کرده بودند و در ۲ محور دانش‌آموزان منطقه ۱۵ موفق به کسب رتبه استانی شدند.
«سیده مریم رفیعی طباء» معاون آموزشی و دبیر کار و فناوری مدرسه اسکندرلو در این‌باره می‌گوید: «دانش‌آموزان بسیار زیادی از این منطقه برای جشنواره خوارزمی ثبت‌نام کرده بودند. با توجه به اینکه در هر مدرسه و هر محوری، شخص ناظری از استان وجود دارد، یک شخص رابط میان منطقه و مدرسه هم، دانش‌آموزان را ترغیب به ثبت‌نام می‌کند که خوشبختانه در منطقه ۱۵ بالاترین آمار ثبت‌نام را در جشنواره خوارزمی داشتیم و به نوعی رکورددار ثبت‌نام در جشنواره خوارزمی بودیم و بالای ۹۰درصد دانش‌آموزان منطقه ثبت‌نام انجام داده بودند. در نهایت دانش‌آموزان ما توانستند در ۲ محور بازارچه و کارآفرینی و آزمایشگاه موفق به کسب رتبه استانی شوند و به مرحله کشوری راه پیدا کنند. با توجه به شرایط کرونا و محدودیت‌ها، کلاس‌های کشوری آنها به‌صورت مجازی به مدت ۸ روز برگزار می‌شود و در نهایت نفرات برتر کشوری معرفی می‌شوند.»
- نقاط ضعف و قوت جشنواره خوارزمی
«منیژه ابراهیم‌زاده» ناظر منطقه‌ای جشنواره خوارزمی در محور آزمایشگاه است و در خصوص نقاط ضعف و قوت جشنواره خوارزمی در این دوره می‌گوید: «جشنواره خوارزمی نقاط قوت بسیاری از جمله تحرک بیشتر مدارس، خارج شدن درس علوم از حالت معلم محور و انجام دادن آزمایش‌ها توسط دانش‌آموزان و کسب تجربه از طریق آزمایش مستقیم دارد. این درحالی است که قبلاً بیشتر آزمایش‌ها فقط توسط دبیر انجام می‌شد و در خیلی از مدارس اصلاً آزمایشی انجام نمی‌شد و تدریس، صرفاً به‌صورت شفاهی بود. در خصوص نقاط ضعف این جشنواره هم باید بگویم که بیشترین شانس برای مدارس درجه یک است، که اگر منتخبان تفکیک شوند مثلاً یک تیم از مدارس خاص و یک تیم از مدارس عادی به مرحله بالاتر صعود کنند، جشنواره به عدالت نزدیک‌تر می‌شود.
- درباره جشنواره خوارزمی بیشتر بدانیم
نام جشنواره خوارزمی از «محمد بن موسی خوارزمی» دانشمند مشهور ایرانی گرفته شده است. این جشنواره یک رویداد علمی در ایران است که توسط سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار می‌شود.
این جشنواره از سال ۱۳۶۶ به‌صورت بین‌المللی آغاز به کار کرد و سپس در سال ۱۳۶۸ با هدف جلب مشارکت دانش‌آموزان، بخش دانش‌آموزی هم به آن اضافه شد. پس از آن طی ۱۰ سال فعالیت در حوزه بین‌المللی، نخستین دوره این جشنواره در قالب جشنواره جوان خوارزمی در سطح ملی با مشارکت وزارت آموزش و پرورش آغاز شد. همچنین از سال ۹۳ بخش نوجوان خوارزمی نیز ویژه دانش‌آموزان متوسطه اول به جشنواره افزوده شد.