همشهری آنلاین _ مریم قاسمی: درست مانند روستاهایی که در محدوده ناحیه ۷ شهرداری منطقه ۱۸ قرار دارد و به تنهایی میتوانند روایتگر تاریخ و هویت پیشین این منطقه باشند. قلعه فیروزبهرام و یخچال ترشنبه و تپه باستانی گلدسته از جمله این روستاها هستند.
اسلامشهر که در گذشته به نام «قاسمآباد شاهی» معروف بوده دارای قدمتی مقارن با هزاره پنجم پیش از میلاد است و یکی از روستاهای باستانی و قدیمی آن «فیروز بهرام» بوده که بنای آن را به زمان فرمانروایی”ارباب کیخسرو» نسبت دادهاند. ارباب کیخسرو ۲ فرزند به نامهای فیروز و بهرام داشته و نامگذاری قلعه فیروزبهرام نیز به همین دلیل بوده و اکنون نیز بین ساکنان به نام روستای فیروزبهرام شهرت دارد. اینجا طبق اسناد تاریخی بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد و ۱۵۰ سال طول کشیده تا برج و باروها و حصارهای دور آن ساخته شود. اکنون از این اثر تاریخی فقط یک برج دیدهبانی باقی مانده و بیشتر از فضای پشت قلعه برای نگهداری دام و طیور استفاده میشود.
یخچال کاهگلی ترشنبه یکی از جاذبههای گردشگری و تفریحی تهران است که فرهنگ و آیین اقوام و گذشتگان را به تصویر میکشد. این بنای تاریخی مربوط به دوران حکومت صفویان است و در نوع معماری، مصالح به کار رفته و اندازه، مساحت و کاربرد حرفهای زیادی برای گفتن دارد. اینطور که افراد قدیمی تعریف میکنند در روزگاری که خبری از یخچال نبود شهروندان از این محل برای نگهداری یخ استفاده میکردند تا در تابستان و گرمای هوا از فاسد شدن گوشت و مواد غذایی جلوگیری کنند. در گذشته یک رشته نهر آب از رودخانه کن وارد بخش زیرین یخچال کاهگلی میشد تا در زمستان تبدیل به یخ شود. گاهی مردم این قالبهای یخ را با گاری به نقاط مختلف شهر میبردند و میفروختند.
جاده فیروزبهرام یکی از جاذبههای گردشگری ناحیه ۷ منطقه ۱۸ است. ساکنان بومی و قدیمی در گذشته به دلیل فراوانی درختان چنار در این گذر نامش را «خیابان درختی» گذاشته بودند، اما اصطلاح رایج بین مردم، همانجاده فیروزبهرام است. در روایتها آمده که ارباب کیخسرو زمانی که از این جاده عبور کرده دستور ساخت استراحتگاه برای مهمانان را در این محل داده که اثری از آن باقی نمانده و تنها جاده سرسبز و درختان سربه فلک کشیده است که خودنمایی میکند.
تپه باستانی گلدسته در کتابهای تاریخی از آن بهعنوان «تپه سفید» گلدسته یاد شده است که همدوره با محوطه باستانی چشمهعلی و مرتضیگرد در منطقه ۱۹ و تپه سیلک در کاشان است. طبق گفته اهالی که آنها نیز از پدران خود شنیدهاند تاریخ اینجا به دوره ساسانیان بر میگردد و سفالهای لعابدار و اشیای باستانی کشف شده در این محل نیز موضوع را تأیید کرده است. اکنون در تپه ساسانی گلدسته فقط آثار و بقایای حفاریهایی که برای کشف اشیای باستانی انجام شده، دیده میشود.
طبق اسناد تاریخی در سال ۱۲۶۴ هجری شمسی ۱۳۰ کاروانسرا در محدوده تهران وجود داشت تا بازرگانان بتوانند در این محلها اقامت کوتاهی داشته باشند و به راهشان ادامه دهند. یکی از کاروانسراهای قدیمی که اکنون دیگر از آن اثری نیست در محدوده کنونی ناحیه ۷ است که پس از گذشت زمان به بوستان شهید انتظاری تبدیل شده است. بوستان شهید انتظاری امکانات مختلفی دارد از جمله فضای سبز، زمین اسکیت، والیبال ساحلی و... که میتواند برای گردشگران جالب باشد.