همشهری آنلاین_معصومه حق‌جو: تعطیلی مدارس و مهدکودک‌ها هم جنب‌وجوش و تحرک و ارتباط با همسالان را از آنها گرفت و باعث گوشه‌گیری و انزوا و ایجاد مشکلات عدیده‌ای برای آنها شد. با توجه به شرایط موجود، سراهای محله کشاورز و وصال شیرازی آستین‌های خود را بالا زدند و برای ایجاد نشاط و تحرک در کودکان، با مشارکت هم، اقدام به برپایی جشنواره ورزشی و حرکتی در پارک لاله کردند. در این جشنواره که با مشاوره و ارزیابی حرکتی کودکان و انجام بازی‌های خلاقانه همراه بود، بیش از ۶۰ کودک به همراه بزرگ‌ترهای خود شرکت کردند.
کودکان مدت زیادی است که به خاطر شیوع کرونا خانه‌نشین شده‌اند. اگر هم مهدکودک‌ها، با رعایت پروتکل‌ها، خدماتی ارائه بدهند، کمتر پدر و مادری حاضر است فرزندش را به مهدها بسپارد. «عارفه روشن‌بین»، مدیر محله کشاورز، با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «شرایط موجود ما را به فکر برگزاری جشنواره بازی‌های حرکتی انداخت و برای برپایی آن با مشارکت سرای محله وصال شیرازی پیشقدم شدیم.
از انجمن بازی‌های حرکتی، که به‌صورت اصولی با کودکان بازی می‌کنند، هم دعوت کردیم تا در این جشنواره کنارمان باشند. هدفمان این بود تا کودکان در فضای باز بتوانند فعالیت و تحرک داشته باشند.» به گفته مدیر محله کشاورز، استقبال خانواده‌ها و کودکان از جشنواره چشمگیر بود: «بین ۶۰ تا ۸۰ نفر در این جشنواره حضور داشتند. استقبال خوب بود، البته چون برنامه داخل زمین اسکیت پارک لاله برگزار شد، بابت تعداد کودکان برای حضور در این زمین و از لحاظ زمانی محدودیت داشتیم.
امیدواریم در جشنواره‌ها یا برنامه‌های بعدی بتوانیم میزبان کودکان بیشتری باشیم.» روشن‌بین با توجه به نزدیک بودن روز جهانی کودک، درباره امکان برگزاری دوره‌های بعدی این جشنواره می‌گوید: «مایل هستیم این جشنواره را ادامه بدهیم، چون تجربه برگزاری آن نشان داد که همین جشنواره را می‌توانیم در دوره‌های بعدی، حتی در سرای محله، هم برگزار کنیم. با توجه به در پیش بودن روز کودک، هفته آینده افتتاح خانه کودک را داریم که همراه با برنامه‌های متنوع دیگری برگزار می‌شود.»
- اجرای برنامه‌های خلاقانه با حضور خانواده‌ها
«پریسا عارف‌نسب»، مدیر محله وصال شیرازی، که در برپایی این جشنواره مشارکت داشت، همراه دخترش «آتیس قیاسی» در جشنواره حضور داشتند. او می‌گوید: «حدود ۲ سال است که کرونا در دنیا حاکم شده است و باعث شده کودکان طی این مدت از مجموعه‌ای از فعالیت‌ها محروم شوند. فعالیت‌هایی که در محیط‌های بسته مهدکودک‌ها و مدارس و باشگاه‌ها انجام می‌شد، تعطیل شده و کودکان مجبور به خانه‌نشینی شده‌اند.
بنابراین، تحرکشان کم شده و برخی از نظر عضلانی دچار مشکل‌شده‌اند و روان برخی نیز شکننده شده است. قبلاً به واسطه بازی با همسالانشان و جنب‌وجوشی که داشتند، از روحیه بهتری برخوردار بودند.» در این جشنواره که با عنوان بوی ماه مهر و به بهانه بازگشایی مدارس برگزار شد، سعی کردیم بازی‌های خلاقانه حرکتی و بازی‌های ریتمیک را برای کودکان تدارک ببینیم. عارف‌نسب توضیح می‌دهد: «در فضای باز و با رعایت پروتکل‌ها تا جایی که شرایط اجازه می‌داد، تلاش شد تا حال خوب و شادی برایشان به ارمغان بیاوریم.
کودکان را گروه‌بندی و با تعداد کم وارد محوطه کردیم تا مشکلی برای سلامتی آنها پیش نیاید.» مدیر محله وصال شیرازی می‌گوید کودکان انرژی زیادی دارند. در این برنامه هم از اینکه بعد از مدت‌ها توانسته بودند همدیگر را ببینند و دوست جدید پیدا کنند و بازی کنند، بسیار شاد بودند. عارف‌نسب با توجه به استقبال خانواده‌ها و کودکان امیدوار است باز هم بتوانند چنین برنامه‌هایی را اجرا کنند.
او درباره برنامه‌های آینده سرای محله برای کودکان توضیح می‌دهد: «در روز کودک یا روزهای دیگر اگر بخواهیم برنامه‌ای به همین شکل اجرا کنیم، بستگی به شرایط جامعه از حیث شیوع ویروس کرونا دارد. در وضعیت فعلی، سرای محله‌ها سعی می‌کنند با رعایت پروتکل‌ها فعالیت‌هایی را مخصوصاً برای کودکان و خانواده‌هایشان در برنامه قرار دهند. حتی با مشارکت آنها می‌توان برنامه‌های خلاقانه‌ای برای کودکانشان اجرا کرد. سعی ما این است که این برنامه‌ها مستمر برگزار شوند.»
- قصه‌گویی با مشارکت کودکان
با توجه به شرایط پیش‌آمده، باید استفاده از تبلت و گوشی همراه و تلویزیون برای کودکان محدود شود، چون به سلامت ذهن آسیب می‌زند و عوارض جسمانی به دنبال دارد. «هدی نوروزی»، مدیر مهدکودک سرای محله کشاورز، که در این جشنواره حضور داشت، با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «کلید موفقیت در تنوع فعالیت‌هاست. تمرین‌های ورزشی، مطالعه و انجام آزمایش‌های علمی ساده می‌تواند باعث بروز خلاقیت شود.
کارهای هنری مانند نقاشی و کاردستی به رشد مغز و سلامت روان کودک کمک می‌کند.» به گفته مدیر مهدکودک سرای محله کشاورز، حتی آشپزی و اجرای موسیقی با وسایل آشپزخانه محیط شاد و امنی را برای کودکان به وجود می‌آورد. او می‌گوید: «قصه‌گویی با مشارکت کودکان و اجرای قصه‌ها با حرکات دست و بازی را هم بارها در سرای محله با کودکان انجام داده‌ایم تا فضای شادی برایشان فراهم شود و خلاق شوند.»
نوروزی معتقد است شهرداری در اجرای برنامه‌هایی مانند جشنواره بازی‌های خلاقانه می‌تواند نقش پررنگی داشته باشد: «شهرداری با فضاهایی که در اختیار دارد می‌تواند با مشارکت‌سراهای محله و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برنامه‌های متنوعی در فضاهای سبز منطقه برای کودکان در قلب پایتخت برگزار کند.»
- دستاورد جشنواره، افزایش رشد جسمی و ذهنی کودکان
«نریمان دبیریان» در این جشنواره، با همسن و سالانش اوقات خوشی را سپری کرده است. ۸ سال دارد و می‌گوید: «در بازی‌هایی که در این جشنواره انجام دادم، خیلی جنب‌وجوش و حرکت داشتیم. خیلی دوست دارم که بیشتر از این بازی‌ها و جشنواره‌ها در سرای محله‌های نزدیک خانه ما برگزار کنند تا هم بتوانیم بازی کنیم و هم دوست‌های جدید پیدا کنیم.»
مادر نریمان که خبرنگار هم است در ادامه صحبت‌های فرزندش می‌گوید: «این جشنواره برای کودکان بسیار پربار و جذاب بود. خوشحالم که پسرم هم بسیار از این برنامه لذت برده است. با توجه به اینکه در آستانه روز جهانی کودک هستیم، امیدواریم که این برنامه‌ها بیشتر برگزار شوند. البته واقعیت این است که چنین برنامه‌هایی نباید مناسبتی برگزار شوند، چون دستاوردهای جسمی و روحی زیادی برای کودکان دارند که هر اندازه هم در طول سال برگزار شوند باز هم کم است.»
به گفته او، یکی از دستاوردهای چنین جشنواره‌هایی برای کودکان، افزایش رشد جسمی و ذهنی آنهاست: «با توجه به شیوع کرونا که امکان حضور کودکان در مدارس و مهدها را منتفی کرده و فرصتی برای دور هم جمع شدنشان فراهم نیست، چنین جشنواره‌هایی می‌تواند بسیار ثمربخش باشد و باعث پیشرفت و پرورش خلاقیت و رشد ذهنی فرزندانمان شود.» پدر نریمان هم معتقد است کودکان، به‌ویژه در محیط‌های شهری و با زندگی در واحدهای آپارتمانی، ممکن است به بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی و بی‌تحرکی دچار شوند. او می‌گوید: «چنین جشنواره‌ای فرصتی فراهم می‌کند تا آنها تحرک داشته باشند و قطعاً این تحرک می‌تواند زمینه را برای سلامت جسم و روح و روان آنها فراهم کند. امیدوارم این حرکت تداوم داشته باشد.»
- برگزاری جشنواره با اهدای جوایز
«آنیا» ۳ سال دارد و از این جشنواره خیلی راضی است. او می‌گوید: «این بازی‌ها را خیلی دوست داشتم و مدام می‌دویدم. استخر توپ هم اگر برای بازی کردن داشتیم، خیلی خوب می‌شد.» «مرجان کیانی»، مادر آنیا، که در جشنواره همراه دخترش حضور داشت، هم می‌گوید: «دخترم خیلی هیجان‌زده شده بود و برنامه را دوست داشت. کاش چنین برنامه‌هایی هر جمعه برگزار می‌شد تا خانواده‌های بیشتری بتوانند استفاده کنند. اگر جشنواره‌هایی با این موضوعات به‌صورت تخصصی و علمی برگزار شوند، قطعاً می‌توانند تأثیر مثبت و ماندگاری در کودکان داشته باشند. به نظر من، شهرداری منطقه ۶ وسراهای محله برای پرورش خلاقیت و رشد کودکان می‌توانند جشنواره بازی‌های انگشتی و مهارتی و فکری جدید و خلاقانه همراه با اهدای جوایز در بوستان‌ها و پارک‌های منطقه برگزار کنند.»
- جشنواره می‌توانست بهتر برگزار شود
«پرستو مجاور» خانه‌دار است و مادر «آدرین» ۷ ساله. او از طریق سرای محله وصال شیرازی و فضای مجازی از این جشنواره اطلاع پیدا کرده است و فرزندش هم، مثل بقیه بچه‌ها، از برنامه رضایت داشته است. او می‌گوید به نظرم این جشنواره می‌توانست بهتر از این هم برگزار شود و از آنجا که پارک لاله یکی از ظرفیت‌های خوب منطقه ۶ است، باید این برنامه‌ها بیشتر اجرا شوند. «آدرین» هم از اینکه در پارک لاله با دیگر بچه‌ها بازی کرده خوشحال است و می‌گوید: «خیلی به من خوش گذشت. باز هم دوست دارم به پارک لاله بروم و با بچه‌ها بازی کنم.»
- ایده بسیار خوبی بود
مادر «حلما تیموریان» هم یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در جشنواره است. او می‌گوید: «بازی‌هایی که در جشنواره انجام شد، برای دخترم تازگی داشت. با توجه به شرایط کرونا که بچه‌ها کمتر می‌توانند با هم بازی کنند، در حالی که نیاز به بازی و تفریح دارند، این جشنواره ایده بسیار خوبی بود. امیدواریم در مکان‌های مختلفی که در منطقه ۶ داریم بیشتر شاهد اجرای چنین جشنواره‌هایی باشیم. اگر فعالیت‌هایی مانند نقاشی، سفال، کاردستی و بازی‌های حرکتی در فضای باز برگزار شوند، اوقات فراغت کودکان با یادگیری فعالیت‌های جدید پر می‌شود.» «حلما» ۷ سال دارد و به گفته خودش، با بودن دخترخاله‌اش به او بسیار خوش گذشته است. او می‌گوید: «دخترخاله من هم به این پارک آمد و ما هم با بقیه بچه‌ها بازی‌های شاد انجام دادیم. دوست دارم برنامه‌هایی مانند کاردستی یا نقاشی هم جزو این برنامه‌ها باشد.»
- بازی‌های کامپیوتری و موبایلی را محدود کنید
ویروس کرونا تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی، سلامتی و روانی را متأثر کرده است. با توجه به سیاست‌های گسترده‌ای که برای محدود کردن شیوع بیماری «کوویدـ۱۹» اعمال شده است، بیشتر مردم مجبورند وقت خود را در خانه‌ها بگذرانند که به معنای دوری از فعالیت‌های اجتماعی و فعالیت‌های ورزشی و حتی پیاده‌روی است. از طرفی تعطیلی مدارس، مراکز ورزشی و تفریحی باعث کاهش چشمگیر فعالیت‌های ورزشی شده و زمینه را برای کم‌تحرکی و ساعات طولانی در خانه نشستن و انجام بازی‌های کامپیوتری فراهم کرده است. بخش اعظم جمعیتی که از این روند بسیار متأثر شده‌اند، کودکان و نوجوانان هستند.
نتایج مطالعات علمی نشان می‌دهد که تعطیلی مدارس و قرنطینه خانگی، موجب تغییر سبک زندگی، کم‌تحرکی و استفاده بیشتر از گوشی‌های تلفن همراه و در پی آن، کاهش معنادار میزان فعالیت بدنی کودکان شده است. این کم‌تحرکی‌ها باعث عوارضی مثل اضافه وزن، چاقی، افزایش اضطراب، تعاملات ارتباطی ناکارآمد و کاهش در مهارت‌های اجتماعی کودکان می‌شود که هرکدام می‌توانند عوارض دیگری را در پی داشته باشند.
برای مثال، با افزایش اضافه وزن، فشار بر زانو، مچ پا و کف پا افزایش پیدا می‌کند و همین موضوع می‌تواند کودک را به عارضه‌هایی مثل زانوی ضربدری، کف پای صاف یا مچ چرخیده به داخل مبتلا کند. کم‌تحرکی و ضعف عضلات شکم می‌تواند باعث افزایش قوس کمر شود و علاوه بر به هم زدن فرم بدن، شخص را مستعد دردهای کمری در آینده کند.
بنابراین، برای جلوگیری از عارضه‌های جسمانی ناشی از کم‌تحرکی، آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها در زمینه بازی‌های حرکتی کودکان و نقش آنها در رشد حرکتی و لزوم افزایش قابلیت‌ها و توانمندی‌های جسمانی کودکان بسیار حائز اهمیت است. انجام روزانه فعالیت‌های جسمی و حرکتی و پرهیز از یکجانشینی و محدود کردن کودکان در استفاده از بازی‌های کامپیوتری، لپ‌تاپ و موبایل، در مسیر حفظ سلامت آنها بسیار مؤثر و کارآمد و حتی ضروری است.