همشهری آنلاین- راحله عبدالحسینی: به گفته «سید محمد موسوی»، شهردار منطقه، تملک خانه فروغ فرخزاد از سوی شهرداری فرصتی برای حفاظت از میراث ادبی و فرهنگی کشور است و بنای خانه با همان اصالت و هویت به‌جامانده بدون تغییر، مرمت و حفظ خواهد شد. در این گزارش به زیر و بم پروژه مرمت و احیای خانه موزه فروغ فرخزاد می‌پردازیم؛ خانه‌ای که باید دست‌کم 6ماه در دست مرمت باشد تا نیمه دوم سال آینده بازگشایی شود.
خانه اهالی شعر و ادب
حوض بزرگ وسط حیاط و پله‌هایی که از حیاط به داخل خانه می‌رسد، سنگفرش‌ها و کاشی‌های حیاط، اندرونی و آشپزخانه همگی از معماری اوایل قرن حاضر روایت می‌کند؛ روزگاری که نه فقط در محله امیریه، بلکه تا چشم کار می‌کرد، تهران پر از باغ بود و چنارهایی که انگار دست در گردن هم انداخته باشند. سرهنگ «محمد فرخزاد» پدر فروغ هم این خانه را در میان باغ بنا کرد. نخستین ماه زمستان سال 1313 بود که شاعر نام آشنای معاصر، فروغ فرخزاد در همین خانه روزگار کودکی را گذراند؛ شاعری که حالا او را با 5کتاب شعر «اسیر»، «عصیان»، «دیوار»، «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» می‌شناسیم و برخی از اشعارش را آنقدر خوانده‌ایم که حفظ شده‌ایم و با خود زمزمه می‌کنیم: «... کوچه‌ای هست که قلب من آن را / از محله‌های کودکی‌ام دزدیده‌ست...»
این خانه که به‌زودی با عنوان خانه‌موزه فروغ فرخزاد میزبان اهالی شعر و ادب خواهد شد، تاکنون چند بار دست‌به‌دست فروخته شده، اما حیاط، باغچه، حوض وسط و زیرزمین خانه تقریباً دست‌نخورده باقی مانده و درست به‌سان همان روزهای نخست است. مدتی پیش هم خانه‌ای در محله دروس که مدتی فروغ فرخزاد بعد از جدایی از همسرش «پرویز شاپور» در آن زندگی می‌کرد، تخریب شد. حالا خانه پدری او در محله امیریه تهران، تنها خانه باقی‌مانده از زندگی و خاطرات شاعر معاصر است.
رویکرد فرهنگی به خانه‌های قدیمی
خانه پدری فروغ فرخزاد بعد از ثبت با شماره 32108 در فهرست آثار ملی کشور، روندی طولانی، حدود 2 سال و نیم، را برای تملک از سوی شهرداری طی کرد. «کامبیز محمودی»، رئیس اداره املاک شهرداری منطقه 11، می‌گوید: «تملک خانه پدری فروغ فرخزاد انجام و ملک تحویل شهرداری منطقه شده. قرار است این ملک برای انجام مطالعات مفهومی، بازسازی و مرمت شودو در اختیار شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران قرار گیرد. بازسازی چندانی هم شامل این ملک نمی‌شود و بیشتر باید در حوزه نگهداشت این خانه کار کنیم.» محمودی ادامه می‌دهد: «در محدوده منطقه 11 خانه‌های تاریخی بیش از صد‌ساله هنوز سرپاست. ناحیه 2منطقه در واقع، بافت تاریخی و محدوده حصار ناصری است. قصد ما این است که با خرید و تملک این خانه‌های قدیمی و بااصالت، به آن رویکرد فرهنگی داشته باشیم و بتوانیم سرانه فرهنگی بیشتری را برای شهروندان ایجاد کنیم.»
فرصت 6ماهه برای مرمت
روند مرمت و احیای خانه‌موزه فروغ فرخزاد در محله امیریه را از معاون طرح و برنامه‌ریزی شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران پی می‌گیریم. «یاسر جعفری» می‌گوید: «انتقال خانه پدری فروغ فرخزاد از شهرداری منطقه 11 به شرکت توسعه با انعقاد تفاهمنامه در دستور کار است. خوشبختانه بودجه مناسبی هم از سوی شورای‌شهر برای این منظور تعیین شده‌است که پیش‌بینی می‌شود برای مرمت و بازگشایی خانه‌موزه فروغ کافی باشد. بعد از گذراندن مراحل اداری، کارگروه ویژه، زیر نظر حوزه شعر و ادبیات شهرداری تهران، تشکیل خواهد شد تا نوع بهره‌برداری و کاربری این خانه‌موزه برای استفاده بهینه شهروندان مشخص شود.»با این حساب، شهروندان تا کی باید چشم‌انتظار بمانند که بتوانند به خانه‌موزه شاعر معاصر قدم بگذرانند؟ جعفری این‌طور پاسخ می‌دهد: «بازگشایی خانه‌موزه به نیمه دوم سال 1401 می‌انجامد. چون از ابتدای سال آینده، اقدامات مرمتی خانه‌موزه آغاز خواهد شد. نکته اینجاست که اگر در حین مرمت بحث‌های سازه‌ای خانه هم پیش بیاید، روند کار کمی پیچیده‌تر و طولانی‌تر خواهد شد. در حال حاضر، با برآوردی که انجام شده، بحث سازه خانه مطرح نیست و مرمت حدود 6ماه طول میکشد.» فروغ فرخزاد در عمر کوتاه 32ساله خود، بهمن سال 1345 در حادثه رانندگی در مسیر قلهک و دروس جان باخت و در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.
شاعری که عاقبت‌به‌خیر شد
«مرتضی امیری اسفندقه»، دستیار ویژه در حوزه شعر و ادبیات شهردار تهران، درباره شعر و شخصیت فروغ فرخزاد می‌گوید: «فروغ فرخزاد شاعری است که شعر و شخصیت او در کمال ناباوری و بی‌انصافی تحریف شد و مراحل شعری او طی مدت کوتاه 32 سال عمرش در 5 کتاب خلاصه شد.» او به صحبت‌های رهبرمعظم انقلاب اسلامی درباره این شاعر معاصر استناد می‌کند و ادامه می‌دهد: «حضرت آقا فرمودند که به اعتقاد ما فروغ فرخزاد شاعری است که عاقبت‌به‌خیر شده. پس شخصیتی که در شعر عاقبت‌به‌خیر شده باشد، خانه‌اش باید بازگشایی شود و محلی برای رفت‌وآمد جوانان شاعر باشد.»