همشهری آنلاین- یکتا فراهانی: دیابت یک بیماری چندعاملی است. یعنی عوامل زیادی باعث بروز این بیماری می‌شوند. شایع‌ترین نوع دیابت، دیابت نوع دوم است که علاوه بر عوامل ژنتیک؛ سبک زندگی و رژیم غذایی و عوامل محیطی مانند آلاینده‌های هوا نیز در بروز آن دخیل هستند.
ابتلا به پیش‌دیابت
دکتر زهرا قائم‌مقامی، فوق‌تخصص غدد و متابولیسم در مورد تشخیص بیماری پیش دیابت می‌گوید: «زمانی که قند خون ناشتا بیشتر از ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد؛ یعنی شخص دیابت دارد. اما وقتی هنوز به این حد نرسیده؛ اما به آن نزدیک باشد نیز قند خون فرد طبیعی و مستعد ابتلا به دیابت است.»
به گفته قائم مقامی، قند خون بیش از حد یعنی حدود ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر را می‌توان مرحله «پیش‌دیابت» نامید. این افراد مستعد ابتلا به دیابت هستند. ضمن آنکه عواملی که در بروز دیابت موثر است، در ابتلا به پیش‌دیابت هم تاثیر دارد.
عوامل موثر در بروز پیش دیابت
قائم مقامی می‌گوید وراثت، تغذیه ناسالم، استفاده بیش از حد از فست فود وغذاهای پرکالری و نداشتن فعالیت‌های جسمی دربروز این بیماری بسیار موثر است.
یعنی توجه به رعایت تغذیه سالم و برخورداری از فعالیت‌های جسمی لازم برای بدن مانع از ابتلای فرد به دیابت خواهد شد. ضمن آنکه با وجود داشتن عوامل وراثتی و ژنتیکی در خانواده لازم است همه اعضای خانواده به موقع آزمایش‌های لازم برای تشخیص این بیماری را بدهند.
به گفته این فوق‌تخصص غدد، بیماری دیابت به تدریج در بدن به وجود می‌آید؛ یعنی عوامل زیادی در بروز آن نقش دارند که به موقع باید بررسی شوند.
تشخیص پیش‌دیابت و دیابت
به عقیده قائم‌مقامی، هر فرد در هر سن و سالی با داشتن اضافه وزن و همچنین عوامل دیگری مانند فشارخون و چربی خون بالا باید توجه داشته باشد که این عوامل می توانند آسیب‌زا و از عوامل مهم ابتلا به دیابت باشد.
اگریکی از افراد خانواده و بستگان درجه یک هم مبتلا به دیابت باشند که لازم است افراد دیگر آزمایش قند خون بدهند.
فراموش نکنیم تست به موقع می‌تواند مانع از بروز بیماری دیابت شود. همچنین افراد دیگری هم که عوامل مستعدکننده برای ابتلا به بیماری دیابت را نداشته باشند، بهتر است بعد از ۴۵ سالگی آزمایش قند خون بدهند.
بعد از این، یعنی تشخیص ابتلای فرد به پیش‌دیابت می‌توان مانع از ابتلا به دیابت نوع دوم شد. یعنی از آنجایی که عوامل زیادی در بروز بیماری موثرند، می‌توانیم با مهار آنها، حداقل زمان ابتلا به بیماری را به تاخیر بیندازیم و همچنین با کنترل آن عوامل نیز مانع از ابتلا به دیابت شویم.
به گفته این فوق تخصص غدد، در این مرحله اگر کسی اضافه وزن داشته باشد، می‌تواند با کاهش وزن، تغییر در سبک زندگی و تغذیه سالم یا مانع از ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت شود یا آن را به تاخیر بیندازد.
کی تست بدهیم؟
قائم مقامی می‌گوید اگر کسی عوامل دخیل در ابتلا به قندخون بالا را نداشته باشد یعنی در صورت طبیعی بودن شرایط، بهتر است هر سه سال یک بار، آزمایش قند خون را تکرار کند. در صورت ابتلا به پیش‌دیابت هم شخص باید هر سال آزمایش بدهد.
همچنین نشانه‌های دیگری مانند آب خوردن و همچنین دستشویی رفتن زیاد نیز علامتی برای احتمال ابتلای فرد به قند خون بالا است که در این صورت زودتر باید آزمایش انجام و در صورت لزوم نیز درمان آغاز شود.
به گفته این پزشک، گاهی هم بیماری قند خون بدون هیچ نشانه ای ایجاد می‌شود. در صورتی که آزمایش خون به موقع می‌تواند کمک زیادی به روند سیر بیماری کند.
البته افزایش وزن‌های ناگهانی و مصرف بعضی داروها هم می‌تواند فرد را به یکباره وارد مرحله دیابت کند. ولی درهر صورت آزمایش قند خون به موقع در بیشتر موارد می‌تواند بیماری را مهار کند.
همچنین در صورت ابتلا به پیش‌دیابت می‌توان با کاهش وزن، افزایش فعالیت‌های جسمی و ورزش نیز مانع از ابتلا به بیماری دیابت شد.
توجه به رژیم غذایی مناسب
قائم مقامی می‌گوید تغذیه عامل بسیار مهمی در سلامت است. افراد مبتلا به پیش‌دیابت می‌توانند با داشتن رژیم غذایی سالم، بیماری خود را مهار کنند. این افراد باید حتما از مصرف قند و نمک زیاد، شکلات، شیرینی، نوشابه و فست فود خودداری کنند.
علاوه بر توجه به رژیم غذایی، شخص باید با مراجعه به متخصص، مطابق با سن،جنس و وزن خود، رژیم غذایی مناسب و خاصی را در پیش بگیرد.
همچنین بهتر است کمتر از کربوهیدرات‌های ساده مانند مواد غذایی خیلی شیرین مثل قند، شکر یا انواع بیسکوئیت‌ها استفاده کند و نان‌های سبوس‌دار، سبزیجات و حبوبات بخورد. چون این کارباعث می‌شود، جذب مواد با تاخیر بیشتری صورت بگیرد.
به گفته این فوق تخصص غدد، مصرف روغن نیز باید با احتیاط انجام و بیشتر از روغن‌های اشباع‌نشده مانند روغن زیتون استفاده شود. همچنین از مصرف بیش از حد پنیرهای چرب و کره هم خودداری شود.
ضمن آنکه مصرف همین روغن‌ها هم باید متعادل باشد. خوردن غذاهای دریایی هم برای حفظ سلامت افراد توصیه می‌شود.