همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: چند دهه پیش، بوستان‌ها تنها محلی برای دورهمی و گذران اوقات فراغت شهروندان بودند؛ اما حالا دیگر سال‌هاست که با گسترش ورزش همگانی، بوستان‌ها به یکی از مکان‌های اصلی تجمع ورزشکاران، خانواده‌ها، سالمندان و جوانان ورزشکار تبدیل شده‌اند. تا جایی که دیگر کمتر بوستانی در تهران وجود دارد که صبح‌ها میزبان گروه‌های ورزشی نباشد.
پارک‌ها و بوستان‌های شهری اما هنوز هم ظرفیت‌های بسیاری برای میزبانی از ورزش‌های جدید و جذب شهروندان دارند. اکنون در کشورهای توسعه یافته ورزش تازه‌ای ویژه پارک‌ها و بوستان‌های شهری رواج پیدا کرده، که حسابی مورد استقبال خانواده‌ها قرار گرفته است؛ «پارک‌ران» یا «مسابقه دو در پارک» آنقدر محبوب شده که هر روز صبح میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شانه به شانه اعضای خانواده خود در پارک‌ها مشغول به انجام این ورزش مهیج می‌شوند.
در ادامه با «داریوش شهبازی» تهران‌شناس و تاریخ‌پژوه که مطالعاتی درباره تاثیر این ورزش در تقویت همبستگی محلی انجام داده است، درباره این ورزش جدید که می‌تواند بستر انجام آن در بوستان‌های تهران هم فراهم شده و به ورزشی پرطرفدار تبدیل شود گفت‌وگو کردیم.
«پارک‌ران» رویداد ورزشی نسبتا جدیدی است که در بوستان‌ها و پارک‌های کشورهای توسعه یافته رایج شده و مورد استقبال شهروندان قرار گرفته است. از جزئیات و ویژگی‌های این رویداد ورزشی بگویید.
«پارک‌ران» یک رویداد ورزشی است که شباهت زیادی به دو نیمه ماراتن دارد. این ورزش را «پل سینتون هیویت» که یک دونده باشگاهی با بهترین زمان شخصی در ماراتن بود در 2 اکتبر 2004 در پارک بوشی در لندن تاسیس کرد. اولین رویداد دارای 13 دونده بود که توسط خود او مدیریت شد. مسافت استاندارد آن حدود طول 5 کیلومتر است که شرکت‌کنندگان باید در مسیری مشخص در بوستان کنار یکدیگر بدوند. این ورزش عمومی، به عنوان یک تجربه مثبت، فراگیر و برای همگان، چند سالی است که در بیشتر کشورهای توسعه یافته رواج پیدا کرده است. پارک‌ران، رایگان و هفتگی است و در سراسر جهان توسط داوطلبان محلی سازمان‌دهی شده و اجرا می‌شود.
در واقع همان ورزش دو میدانی است که در بوستان‌ها انجام می‌شود؟
به بیان صحیح‌تر، این ورزش تنها محدود به دویدن نیست. با شرکت در آن می‌توانید پیاده روی کنید، بدوید یا ترکیبی از هر دو را انجام دهید. مهم این است که باید فعال شوید و از افسردگی، بیماری و اعتیاد، دوری کنید. اما یکی از مهمترین هدف‌های بنیان‌گذاران این ورزش تقویت مشارکت اجتماعی شهروندان است. جالب اینجاست که این ورزش در بوستان‌ها تماشاگران زیادی هم دارد.
محدوده سنی خاصی برای شرکت‌کنندگان در این ورزش تعیین شده است؟
خیر. مثل دیگر ورزش‌های همگانی، پیر، جوان، زن و مرد می‌توانند در آن شرکت کنند. هر شنبه صبح میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در پارک‌ها و فضاهای باز و پارک‌ها با شرکت در پارک‌ران با هم رقابت می‌کنند.
به رقابت ورزشکاران در این ورزش اشاره کردید. آیا رکوردی هم برای شرکت‌کنندگان در این رشته ثبت می‌شود که برگزاری آن را مهیج‌تر کند؟
بله. پارک‌ران اکنون در بیش از 2 هزار مکان در 23 کشور و در پنج قاره جهان برگزار می‌شود. استقبال از آن به اندازه‌ای بوده که رکوردهای آن ثبت می‌شود تا حالت سازمان‌یافته‌تر و جذاب‌تری پیدا کند. اکنون «اندرو بادلی» با زمان 13 دقیقه و 48 ثانیه رکورددار مردان و «کیتلین آدامز» با زمان 15 دقیقه و 38 ثانیه رکورددار ورزشکاران زن این رشته در جهان هستند.
به استقبال خانواده‌ها از این ورزش اشاره کردید. آیا برای کودکان هم مسابقه‌ای تعریف شده است؟
بله این ورزش شاخه‌ای به نام «کودک پارک‌ران» هم برای کودکان دارد. مسابقات پارک‌ران برای کودکان، مسابقات دویدن هفتگی و رایگان در مسافتی به طول 2 کیلومتر برای دوندگان چهار تا چهارده ساله است. جالب اینجاست که والدین هم مجاز به همراهی و دویدن با فرزندان خود هستند. کودکان هم در این ورزش دوستان جدیدی پیدا می‌کنند و احساس می‌کنند بخشی از جامعه محلی خود هستند.
به نظر می‌رسد یکی از ویژگی‌های مهم این ورزش تقویت حس تعلق محلی و ارتباط عمیق‌تر میان ساکنان یک محله است که مسلما در تقویت نشاط و مبارزه با افسردگی هم تاثیر زیادی خواهد داشت. مطالعاتی در این زمینه انجام شده است؟
برای پاسخ به این سئوال بهتر است به داستان زندگی موسس این رشته یعنی « پل سینتون هیویت» اشاره کنیم. سینتون هیویت سال‌ها پیش از افسردگی رنج می‌برد و به دلیل آسیب دیدگی قادر به دویدن نبود. ایده ورزش پارک‌ران هم از همان دوره و زمان اقامتش در آفریقای جنوبی به ذهنش خطور کرد و با همین ورزش توانست بر افسردگی غلبه کند. همچنین یک مطالعه کیفی در سال 2015 توسط دانشگاه لافبور و مطالعه مجله سلامت عمومی در سال 2013 بر روی 7 هزار و 308 شرکت کننده در پارک‌ران گزارش داد که افراد با انگیزه‌های مختلفی چون کاهش وزن، بهبود آمادگی جسمانی، حضور در اجتماع، کاهش استرس و... این ورزش را انتخاب کرده‌اند.
بوستان‌ها و پارک‌های تهران را تا چه اندازه برای ساماندهی و ورود این ورزش بین‌المللی مناسب می‌دانید؟
فراهم کردن بستراین ورزش همگانی جدید در بوستان‌ها تقریبا به تجهیزات خاصی نیاز ندارد. آمارها می‌گویند در سال 2015، بیش از 80 هزار نفر هر هفته در پارک‌های سراسر جهان برای رقابت در پارک‌ران دور هم جمع شدند؛ درواقع بیش از دو برابر تعداد افرادی که در ماراتن سالانه لندن شرکت می‌کنند. بنایراین استقبال از پارک‌ران در بوستان‌های تهران هم تضمین‌شده است. ضمن اینکه نیاز تهران امروز تقویت حس همبستگی محلی و هویت محلی است؛ هدیه‌ای که این ورزش در سراسر جهان به ساکنان محله‌های مختلف بخشیده است. بنابراین امیدواریم شهرداری تهران هم با جلب مشارکت ورزشکاران و ورزش دوستان، بستر مناسب را برای بومی‌سازی و ساماندهی این ورزش بین المللی در تهران فراهم کند.