همشهری آنلاین - فاطمه عباسی: درخت مسواک یا اراک درختی است همیشه سبز که بیشتر به دلیل چوب آن شناخته می‌شود اما جالب اینجاست که تمام بخش‌های این گیاه معجزه‌آسا قابل استفاده هستند! آب و هوای گرم و استوایی مناطقی از جنوب ایران، عربستان، مصر، هند، یمن و دیگر کشورهای جنوب آسیا و شمال آفریقا محل مناسبی برای رشد آن است اما چیز زیادی از آن به گوش ما نخورده.
درخت مسواک که به نام پرسیکا معروف است، اولین بار در سال ۱۷۴۹ توسط دکتر لوران گارسین در منابع گیاه‌شناسی مطرح شد. نام پرسیکا به معنی پارس است و به این دلیل است که این دانشمند فرانسوی این درخت را در ایران مشاهده کرده بود. کاربرد چوب این درخت به عنوان مسواک به تایید سازمان جهانی بهداشت رسیده و از عصاره آن محصولاتی برای بهداشت دهان و دندان تهیه می‌شود. اما کار این درخت شگفت‌انگیز، به اینجا ختم نمی‌شود.
سابقه طولانی این گیاه در طب سنتی مناطق مختلف جهان موید اثرات این گیاه است و کاربردهای آن را بیش از بهداشت دهان به غذا، لوازم آرایشی، سوخت و حتی مصارف دارویی نیز گسترش داده است. برگ و میوه پرسیکا به عنوان سبزی و میوه یا در سالاد مصرف می‌شود. صمغ آن برای تولید لاستیک استفاده دارد. همچنین برگ‌ها و شاخه‌های جوان این درخت به عنوان یک ماده مغذی برای چهارپایان و افزایش شیردهی حیوانات مفید است. گزارش شده که عسل پرسیکا دارای ارزش دارویی است و گل‌های آن منبع خوبی برای تغذیه زنبور عسل است.
اعراب باستان برای سفید کردن دندان‌ها و سلامت آنها از چوب سواک استفاده می‌کردند و پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) نیز این کار را توصیه کردند و به انجام آن اهتمام ویژه‌ای داشتند. در منابع تاریخ اسلام نقل شده که «ایشان بسیار از مسواک استفاده می‌کرند؛ هر زمان که از خواب بیدار می‌شدند، قبل از نماز، زمانی که وارد خانه می‌شدند و زمان خواب.»
جالب اینجاست که استفاده از این درخت به عنوان دارو توسط بسیاری از گروه‌های قومی، به‌ویژه در آفریقا و آسیا از گذشته رواج دارد. تمام قسمت‌های این گیاه، از جمله گل، میوه، برگ، پوست، دانه، ساقه و ریشه برای درمان بسیاری از اختلالات مربوط به سیستم‌های مختلف فیزیولوژیکی بدن انسان از جمله سیستم گردش خون، حرکت، دفع و گوارش استفاده شده است.
تحقیقات علمی گسترده‌ای نیز در مورد پتانسیل‌های بیولوژیکی و کاربردهای صنعتی این گیاه وجود دارد. گفته می‌شود بخش‌های مختلف این گیاه اثرات ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی، ضد درد، ضد کرم، ضد التهاب، ضد زخم، آرام بخش، ضد تشنج، ضد پوکی استخوان، ضد دیابت، کاهش چربی خون، ضد افسردگی و ضد تومور دارند. اخیرا نیز درباره تاثیر این گیاه بر جلوگیری از اتصالات سلولی ویروس کرونا مطالعاتی انجام شده است. (نقل از مجله علمی ساینس دایرکت)
از نظر گیاه شناسی، پرسیکا یک گیاه همیشه سبز چند ساله است. می‌تواند در شرایط سخت و در محیط‌های بسیار خشک رشد کند و علاوه بر زیباکردن محیط و حفظ خاک، اشتغال‌زایی به همراه داشته باشد.