همشهری آنلاین - یکتا فراهانی : بیماری، مشکلات اقتصادی و مالی، جدایی، شکست و ...بخشی از زندگی هستند که همه ما بارها و بارها آنها را تجربه کرده‌ایم. اما مقابله با آنها اغلب برای ما سخت و گاهی حتی نفس‌گیر است. بنابراین با توجه به غیر قابل پیش‌بینی بودن زندگی بهتر است توانمندی، هوشیاری و آگاهی خود را بالاتر ببریم تا در حد امکان بتوانیم خود را در برابر آنها ایمن سازیم.
تعریف ناکامی
دکتر نوشین فایضی، مشاور و خانواده درمانگر در ارائه تعریفی از ناکامی می‌گوید: «ناکامی، اختلاف بین واقعیت‌های بیرونی وخواسته‌ها و انتظارات ماست. وجود چنین حس و برداشتی باعث می‌شود احساس ناکامی و ناتوانی داشته باشیم. البته گاهی نیز انتظارات ما به اشتباه براساس باورهای خود ما شکل می‌گیرند.»
مثلا اگر باور ما این باشد که هر وقت خوبی کنیم دیگران هم حتما خوبی خواهند کرد و رفتاری متناسب با ما داشته باشند؛ هنگامی که چنین رفتاری از آنها سر نزند؛ احساس ناکامی و حتی قربانی بودن خواهیم کرد.
به عقیده این درمانگر، اگر بدانیم خوبی کردن ما با دنیای درونی خودمان در ارتباط است نه دنیای بیرون از ما؛ متوجه می‌شویم نمی‌توانیم همیشه به اندازه سعی و تلاش خود نتیجه بگیریم؛ همان‌گونه که یکی از دلایل افسردگی نیز ناهماهنگی بین واقعیات موجود با خواسته‌های درونی ماست.
اصلاح باورها
به گفته فایضی، اگر نتوانیم باورهای اشتباه خود را تغییر دهیم نمی‌توانیم آرامش داشته باشیم. چون مدام اتفاقاتی می‌افتد که خلاف آن را به ما ثابت خواهد کرد. همه ما شاهد آن هستیم بسیاری از انسان‌های خوب، مشکلات و بیماری های زیادی را تجربه می‌کنند؛ درعوض افرادی که فقط به فکر خودشان هستند و توجهی به دیگران ندارند از آرامش بیشتری برخوردارند.
پذیرش بی ثباتی‌ها
فایضی می‌گوید یکی دیگر از باورهای اشتباه ما این است که خودمان را برای اتفاقات و تغییرات آماده نمی‌کنیم. به همین خاطر اغلب در برابر آنها غافلگیر می شویم و احساس ضعف می‌کنیم.
اگر نتوانیم واقعیات، بی‌ثباتی‌ها و تغییرات را به موقع بپذیریم؛ گاهی در برابر مشکلاتی مانند شیوع بیماری مانند کرونا که دنیا را تحت‌الشعاع قرار داد نمی‌توانیم تاب‌آوری لازم را داشته باشیم. در واقع ما چه بخواهیم یا نخواهیم دنیا سرشار از تغییراتی است که گاهی نیز برای ما خوشایند نیستند. بهترین سپر مقابله با این تغییرات هم پذیرش و توانمندسازی خودمان در برابر آنهاست که در بسیاری موارد نیاز به کمک گرفتن از متخصصان و البته صبوری و بردباری خود ما دارد.
راه‌های کسب آرامش
به گفته دکتر نوشین فایضی، برای برخوردار شدن از آرامش ابتدا باید تعریفی از آن داشته باشیم. آرامش رسیدن به یک وضعیت خاص است، نه فقط یک احساس. در واقع آرامش وضعیتی بین بین غم، شادی یا خشم و بی‌تفاوتی است.
افکار و هیجان‌های ما مدام در حال نوسان هستند. ولی ما نباید آنها را به هیجانات خوب و بد تفکیک کنیم. ضمن آنکه همیشه بایدخود را برای تغییرات و نوسانات هیجانی آماده کنیم.
این مشاور می‌گوید ما با توجه به دیدگاه خود نسبت به اتفاقات مختلف زندگی، هیجانات مختلفی را هم تجربه خواهیم کرد. اگر راه مواجهه با این هیجانات را بدانیم و به دنبال افزایش اطلاعات خود در این خصوص باشیم؛ در رویارویی با آنها و همچنین تغییراتی که مشکلات با خود به همراه می‌آورند هم کمتر آزار خواهیم دید.
فایضی می‌گوید مهم‌ترین کاری که ما می‌توانیم برای برخوردار بودن از آرامش داشته باشیم این است که تمام تلاش خود را بکنیم تا به شناخت و آگاهی کافی برسیم. ولی باز هم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مشکلات ما را آزار ندهند؛ بلکه فقط آرامش بیشتری خواهیم داشت. چون پیچیدگی‌های روزگار و مردمان آن به اندازه ای است که نمی‌توان به‌سادگی به آنها پی برد.
نتیجه محبت کردن زیاد؟
به گفته این درمانگر، ناکامی و شکایت بسیاری افراد این است که با وجود محبت زیاد به دیگران، آسیب‌های بسیار زیادی را هم متقبل شده‌اند.
توجه داشته باشیم اگر در هر کاری حتی محبت کردن افراط کنیم نمی‌توانیم نتیجه خوب و قابل قبولی از آن بگیریم و حتما به آن آسیب خواهیم زد. محبت کردن هم یکی از همین موارد است.
فایضی می‌گوید محبت بیش از انداره به دیگران باعث کاهش عزت نفس خود ما خواهد شد. ضمن‌آنکه در بسیاری موارد پس از آن نیز احساس ناکامی، افسردگی و شکست را تجربه خواهیم کرد و عزت نفس ما آسیب خواهد دید. گاهی نیز به قدری آسیب می‌بینیم که درمان آن بسیار سخت می‌شود؛ به اندازه‌ای که گاهی امکان پذیر نخواهد بود.
سلاحی برای مقابله با ناکامی‌ها
به گفته این مشاور و درمانگر، برخوردار بودن از آرامش و تعادل هیجانی، روانی و اجتماعی؛ احتمال شکست و ناکامی ما را کمتر خواهد کرد. برای این کار ابتدا باید خودمان را دوست داشته باشیم و اجازه ندهیم کسی به آسانی ما را آزار دهد و احساسات و خواسته‌های ما را نادیده بگیرد.
یکی از مهم‌ترین سلاح‌هایی که مانع از شکست ما خواهد شد باورهای درست ما در مورد خودمان، اطرافیان و نظام هستی است. به این ترتیب می‌پذیریم امکان وقوع هر اتفاقی در این دنیا وجود خواهد داشت. به علاوه اینکه هر فرد مشکلات خاص خود را دارد؛ نه‌اینکه فقط ما مشکل داشته باشیم.
برخوردار بودن از استقلال به جای وابستگی زیاد به دیگران نیز آرامش زیادی را برای ما به ارمغان خواهد آورد.