همشهری آنلاین _ رضا نیکنام : با توجه به آمارها و مقایسه میزان بافت فرسوده در نقاط مختلف شهر تهران، منطقه ١٤، رتبه پنجم فرسودگی پایتخت و از همین رو بافت فرسوده آن آسیب‌پذیری بالایی در مواقع بحرانی دارد، اما بد به دلتان راه ندهید و نگرانی نداشته باشید؛ چون علتش را در ادامه مطلب متوجه می شوید.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید.
اتفاق خوبی که به همت شهرداری منطقه١٤ در این بخش از تهران افتاده ایجاد امکانات و تجهیزات ویژه در مواقع بحرانی از جمله وقوع زلزله است که مهمترین آن ساخت بزرگترین و مجهز ترین سوله مدیریت بحران تهران است که البته در فاصله نزدیک به آن زمین و فضای مناسبی هم برای راه اندازی باند فرود انواع بالگرد امدادرسان برای کمک به مصدومان و حادثه دیدگان دارد. درگفت وگو با «محمدامین سالاری‌پور»، شهردار منطقه١٤ بیشتر درباره این موضوع پرس وجو کردیم.
ساخت سوله مدیریت بحران در بهترین نقطه
بزرگترین سوله مدیریت بحران تهران در محدوده بزرگراه شهید محلاتی که می توان آن را دژ مستحکم دفاعی و امدادی شرق تهران نامید، در بهترین نقطه از شهر واقع شده تا در زمان بحران و وقوع حوادث غیر مترقبه امکان خدمات هوایی و امدادرسانی به حادثه دیدگان تسهیل شود.
شهردار منطقه١٤ در این باره توضیح می‌دهد: «سوله بحران شهید محلاتی به سبب جانمایی درست و اصولی و با امکانات ویژه در تقاطع بزرگراه امام علی (ع) و بزرگراه شهید محلاتی واقع شده است. یعنی در جایی که ٢ شریان پرتردد اصلی شهر وجود دارد. سوله بحران شهید محلاتی مساحتی بالغ بر ١٣هزار مترمربع دارد و برای ساخت آن حدود ٣ و نیم میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده بود و دارای به‌روزترین و استانداردترین تجهیزات ایمنی است. اما مهمترین ویژگی‌اش برخورداری از پد هوایی در فاصله نردیک آن است که در هیچ سوله بحران تهران چنین موقعیتی وجود ندارد.»
جالب اینکه کنار سوله بحران محلاتی، یک جایگاه سوخت بنزین و یک ایستگاه آتش‌نشانی هم ایجاد شده که باعث متمرکز شدن خدمات می‌شود. اما همان‌طوری که شهردار منطقه١٤ توضیح داده، این سوله مدیریت بحران به این دلیل در حاشیه بزرگراه شهید محلاتی ساخته شده که حجم بالای خودروهای عبوری که از مسیر شرق به غرب و شمال (بزرگراه شهید محلاتی) به جنوب یعنی بزرگراه امام علی (ع) تردد دارند خیلی زیاد است.
در طرح مدیریت شهری برای ایمن‌سازی هر چه بیشتر شهر و محله‌ها مصوب شده تا در هر ناحیه حداقل یک سوله مدیریت بحران داشته باشد. اکنون تهران ١٢٣ناحیه دارد و باید هر کدام از نواحی، سوله بحران داشته باشد. این درحالی است که تهران فقط ١٠٢سوله بحران دارد که فقط ٢٢مرکز به‌عنوان پایگاه پشتیبانی در اختیار ستاد مدیریت بحران قرار گرفته و مابقی در مواقع عادی کاربردهای دیگری مثل فعالیت‌های ورزشی دارند و فقط در زمان بحرانی به کارکرد اصلی خود برمی‌گردند. اما انگار در منطقه١٤ اینگونه نیست!
سالاری پور در این باره می‌گوید: «خوشبختانه به جز ناحیه ٦ که در محدوده بافت نظامی قرار گرفته و طبق آن، ایمن‌سازی و امدادرسانی شهرک‌های نظامی برعهده مسئولان این حوزه است، مابقی نواحی دارای سوله مدیریت بحران با تجهیزات و ملزومات استاندارد هستند.»
با توجه به گفته سالاری پور، اکنون منطقه١٤ دارای امکانات کافی برای مقابله با بحران است. او در پاسخ به این سوال که آیا این امکانات و تجهیزات برای مدیریت بحران به دلیل مساحت بافت فرسوده در این منطقه است؟ جواب می‌دهد:«شاید وجود بافت فرسوده یکی از دلایل آن باشد، اما علت اصلی افزایش اینگونه امکانات، موقعیت استراتژیک منطقه ١٤ نسبت به مناطق دیگر است. در این محدوده به سبب خیابان‌ها و بزرگراه‌های مهمی مثل بسیج، ده حقی، شهید محلاتی، خاوران و ١٧شهریور رفت وآمد زیادی انجام می‌شود. از این رو غیر از حفظ جان و ایمنی اهالی منطقه باید امنیت دیگر شهروندانی که از منطقه ما تردد می‌کنند مد نظر قرار گیرد.»
با توجه به جمعیت ۵٠٠ هزار نفری منطقه١٤ فضای سوله‌های مدیریت بحران جوابگوی اسکان و امدادرسانی به شهروندان خواهد بود. این منطقه به غیر از سوله‌های بحران، بوستان‌ها، مدارس و سالن‌های ورزشی متعددی هم دارد.
تمرکز بر آموزش نحوه مقابله با بحران
به نظر شهردار منطقه١٤ عوامل دیگری هم در کاهش آثار و خسارت‌های ناشی از وقوع بحران و حوادث غیر مترقبه نقش دارد. او در این باره می‌گوید:«در این برهه اطلاع‌رسانی، آگاهی بخشی و آموزش اصولی مردم در زمینه چگونه برخورد با مواقع بحرانی بسیار اهمیت دارد. مردم با یادگیری و داشتن آگاهی کافی می‌توانند بهتر خود و خانواده‌شان را از گزند حادثه در امان بدارند. معمولا بیشتر شهروندانی که در زلزله آسیب می‌بینند افرادی‌اند که به سبب ناآگاهی از چگونگی پناه‌گیری و نجات خود و عدم شناخت راه‌های فرار جان خود را از دست می‌دهند یا صدمه جانی می‌بینند. بنابراین اکنون در محله‌ها و نواحی تمرکزمان را بر روی آموزش و افزایش آگاهی شهروندان گذاشته‌ایم. کارشناسان ستاد مدیریت بحران مرتب به مدارس، مساجد، مکان‌های عمومی و پرجمعیت می‌روند و به مردم آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهند.»
در منطقه ١٤ حدود ١٨٦مدرسه و واحد آموزشی وجود دارد که تاکنون دانش‌آموزان بیش از ۵٠ مدرسه در مقاطع تحصیلی مختلف از این آموزش‌ها بهره‌مند شده‌اند. از بین دانش‌آموزان مدارسی که آموزش‌های مدیریت بحران دیده‌اند گروه دوام انتخاب شده است.
محمد امین سالاری پور، شهردار منطقه۱۴ در این باره می‌گوید: «فعالیت‌های ما به آموزش شهروندان در مساجد و مدارس محدود نمی‌شود و برای هر محله‌ای گروه دوام مستقل تعریف شده است. در این محدوده ٢١محله داریم و برای هر محله گروه دوامی تشکیل شده که تعدادشان بین ٢٠ تا ۵٠ نفر متغیر است. روی‌هم‌رفته حدود ٦٠٠ نفر عضو گروه دوام داریم که از بین آنها حدود ۵٠٠ نفر داوطلب فعال هستند.»
نوسازی، تنها راه‌حل
در ادامه از او می‌خواهیم تا درباره میزان خطرپذیری منطقه١٤ در مواقع بحرانی صحبت کند: «اینجا وسعت قابل توجهی بافت فرسوده دارد. به عبارت دیگر ١۵محله از ٢١محله ما در بافت فرسوده قرار گرفته و به دلیل پراکندگی قابل توجه آن در نواحی یک و ٢ و ٤ بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. ناگفته نماند در بعضی از محله‌های منطقه١٤ تراکم بافت فرسوده و معابر باریک به قدری زیاد است که امکان خدمت‌رسانی را هم مشکل می‌کند. خانه‌های ریزدانه که فشرده در کنار هم قرار گرفته‌اند و ساختمان‌های قدیمی و کلنگی، مقاومت لازم در برابر حوادث غیرمترقبه را ندارند. هرکدام از آنها اگر ایمن‌سازی نشود می‌تواند به مکان بحران‌زا تبدیل شود. بهترین راه برای کاهش خسارت‌های ناشی از حوادث، تجمیع ساختمان‌های فرسوده و نوسازی آنهاست.»
البته مسئولان شهرداری منطقه ١٤ برای آبادانی هر چه بیشتر محله‌ها و نوسازی بافت فرسوده هرچه در توان دارند به کار گرفته‌اند. از ارائه بسته‌های تشویقی برای سازندگان تا تسهیلات ویژه حوزه شهرسازی و حتی تسهیل شرایط دریافت پروانه ساخت برای نوسازی واحدهای فرسوده. خوشبختانه شهروندان مشارکت خوبی در نوسازی بافت فرسوده داشته‌اند. در این مدت زمان مساحتی بیش از ١٢هزار مترمربع نوسازی شده که به‌مرور زمان در حال افزایش است.