افرادی که مشکلات خاص دارند و توانایی تغییر وضعیتشان محدود یا ثابت می شود و مجبورند بیشتر وقت خود را روی تخت یا صندلی بگذارنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم بستر قرار دارند. زخم بستر ممکن است در طی چند ساعت یا چند روز ایجاد شود. بیشتر زخم ها با درمان بهبود می یابند اما برخی هرگز به طور کامل بهبود نمی یابند. شما نمی توانید از ایجاد زخم بستر پیگشیری کنید.
چه کسانی در معرض آسیب های فشاری قرار دارند؟
- کسانی که تحرک محدودی دارند یا ناتوانی کامل در حرکت دارند: کسانی که روی ویلچر با تختخواب هستند و باید مرتبا جابجا شوند.
- کسانی که اندام مصنوعی دارند: اگر عضو مصنوعی به درستی درجای خود قرار نگیرد میتواند باعث تحریک پوست و ایجاد زخم فشاری شود.
- کسانی که حس خود را از دست داده اند: این افراد در معرض خطر هستند چون ممکن است فشار وارد شده به پوست را احساس نکنند. این افراد ممکن است قادر به حرکت کردن نباشند که این مسئله شدت آسیب را بدتر میکند.
- کسانی که دچار سوء تغذیه هستند: درصورتی که نیازهای تغذیه ای تامین نشود روند بهبود زخم کند می شود.
- سالمندان: با افزایش سن پوست به طور طبیعی نازک تر میشود و به راحتی آسیب میبیند.
دلایل آسیب های فشاری چیست؟
آسیب های فشاری زمانی ایجاد می شوند که نیرویی به پوست وارد شود و به بافت آسیب بزند. چندین نوع نیرو عبارتند از:
- فشار: فشار مدوام روی پوست ناشی از ماندن در همان وضعیت برای مدت طولانی است.
- بریدگی: آسیب ناشی از بریدگی یا نیروی کشش ممکن است زمانی رخ دهد که سر تخت بالا میرود و بدن به پایین می لغزد.
- رطوبت: مایعات (عرق، ادرار، مدفوع) که روی پوست باقی می مانند می توانند باعث خیس شدن بیش از حد پوست شوند که خطر ایجاد آسیب فشاری را افزایش می دهد.
علائم آسیب های فشاری چیست؟
علائم آسیب های فشاری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات در رنگ پوست (قرمزی غیر قابل برگشت در پوست های روشن تر و آبی یا بنفش غیر قابل برگشت در پوست های تیره تر)
- تورم، درد یا حساسیت پوستی
- پوستی که هنگام لمس شدن نسبت به سایر نواحی گرمتر یا سردتر احساس می شود
- از بین رفتن پوست و نمایان شدن لایه های زیرین
- ترشح چرک مانند از قسمت باز پوست
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم هشدار دهنده زخم بستر را مشاهده کردید موقعیت خود را تغییر دهید تا فشار روی آن ناحیه کاهش یابد. اگر در ۲۴ تا ۴۸ ساعت علائم شما کاهش پیدا نکرد با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، ترشح از زخم، بوی بد پوست، تغییر رنگ پوست، گرما یا تورم در اطراف زخم فورا برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
درمان
درمان زخم فشاری شامل کاهش فشار روی پوست آسیب دیده، مراقبت از زخم ها، کنترل درد، جلوگیری از عفونت و داشتن تغذیه مناسب است.
اولین قدم برای درمان زخم بستر کاهش فشار و اصطکاک ناشی از آن است. راه حل ها آن شامل موارد زیر می شوند:
- تغییر موقعیت: اگر زخم بستر دارید هر از گاهی بچرخید و وضعیت خود را تغییر دهید. این کار به شرایط شما و کیفیت سطحی که روی آن قرار دارید بستگی دارد.
- استفاده از سطوح نگهدارنده: از تشک، تخت و بالشتک های مخصوص استفاده کنید تا به شما کمک کند بنشینید یا دراز بکشید به گونه ای که از پوست آسیب پذیر شما محافظت شود.
تمیز کردن و پانسمان زخم ها
مراقبت از زخم فشاری به عمق زخم بستگی دارد. به طور کلی تمیز کردن و پانسمان زخم شامل موراد زیر می شود:
- تمیز کردن: اگر پوست آسیب دیده دچار بریدگی نشده است آن را با یک پاک کننده ملایم بشویید و خشک کنید. هر بار که پانسمان را تعویض میکنید زخم های باز را با محلول آب نمک (سالین) تمیز کنید.
- بانداژ با مرطوب نگه داشتن زخم باعث تسریع در روند بهبودی می شود. همچنین پوست اطراف زخم را خشک نگه میدارد و از ایجاد عفونت جلوگیری میکند.
برداشتن بافت آسیب دیده
برای بهبودی مناسب باید زخم ها عاری از بافت آسیب دیده، مرده یا عفونی باشند. پزشک یا پرستار ممکن است با شستن ملایم زخم با آب یا بریدن بافت آسیب دیده آن را جدا کند.
سایر اقدامات
سایر اقدامات عبارتند از:
- دارو های کنترل درد: داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم می توانند درد را کاهش دهند. این دارو ها قبل یا بعد از جایجایی و مراقبت از زخم بسیار مفید هستند. دارو های ضد درد موضعی معمولا در درمان سوختگی استفاده می شوند این داروها می توانند در مراقبت از زخم هم مفید باشند.
- رژیم غذایی سالم: مهم نیست که زخم بستر دارید یا دچار زخم هایی مانند زخم پای دیابتی هستید، داشتن یک رژیم غذایی سالم باعث بهبود زخم میشود.
عمل جراحی
زخم بستر بزرگی که بهبود نمی یابد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. یکی از روش های روش های جراحی این است که یک لایه از ماهیچه، پوست یا سایر بافت های بدن خود بیمار را برای پوشاندن زخم و استخوان آسیب دیده استفاده می کنند (جراحی فلپ).
چگونه می توان از آسیب های فشاری جلوگیری کرد؟
با بررسی دقیق پوست و جابجایی مکرر برای افرادی که نمی توانند خود را جابجا کنند می توان از ایجاد آسیب های فشاری جلوگیری کرد. نکاتی برای جلوگیری از آسیب های فشاری عبارتند از:
- جلوگیری از خیس شدن پوست
- حرکت دادن و جابجایی مکرر بدن برای جلوگیری از فشار مداوم بر قسمت های استخوانی بدن
- استفاده از بالش های نرم برای کمک به کاهش فشار روی قسمت های استخوانی بدن هنگام جابجا شدن در رختخواب
- داشتن یک رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از سوء تغذیه و کمک به بهبود زخم
عوارض
عوارض زخم فشاری که برخی از آنها می توانند باعث مرگ بیمار شوند عبارتند از:
- سلولیت: سلولیت عفونت پوست و بافت های نرم متصل به آن است و می تواند باعث داغی، التهاب و تورم ناحیه آسیب دیده شود. افراد مبتلا به آسیب عصبی اغلب در ناحیه تحت تاثیر سلولیت احساس درد میکنند.
- عفونت های استخوان و مفاصل: عفونت ناشی از زخم فشاری میتواند به مفاصل و استخوان ها نفوذ کند. عفونت مفاصل (آرتریت سپتیک) میتواند به غضروف و بافت آسیب برساند و عفونت استخوان (استئومیلیت) میتواند عملکر مفاصل و اندام ها را کاهش دهد.
- سرطان: زخم های طولانی مدت و غیر قابل التیام (زخم مارجولین) میتوانند به نوعی کارسینوم سلول سنگ فرشی تبدیل شوند.
- سپسیس: در برخی موارد نادر زخم پوست منجر به سپسیس میشود.