همشهری آنلاین - سارا جعفرزاده: پرنده آهنی «داکوتا» از سالها پیش در بوستان بعثت پایتخت جاخوش کرده است و درباره نحوه راه‌یابی آن به دل این بوستان در جنوب شهر، روایت‌های مختلفی وجود دارد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
بازی متفاوت بچه‌های جنوب شهر
کافی است گذرتان به بوستان بعثت در بزرگراه بعثت، حوالی محله خزانه و باغ آذری بیفتد آن وقت چشمتان به جمال هواپیمای آمریکایی روشن می‌شود. برخی از بچه‌های محدوده جنوب تهران آن زمان که حوالی شوش، خزانه و ترمینال جنوب زمین‌های لم یزرع بود قبل از ساخت بوستان بعثت سوار این پرنده آهنی می‌شدند و با آن بسیار خاطره دارند. این بوستان اوایل دهه ۵۰ به بهره‌برداری رسیده و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پارک «خزانه» نام گرفته است و بعد از ایجاد بزرگراه بعثت هم به اسم «بعثت» از اینجا یاد می‌شود.
داکوتای آمریکایی
از دور شبیه ماکت به نظر می‌رسد اما نزدیک‌تر که بروید ادوات فنی هواپیما را می‌توانید به راحتی ببینید. هواپیمایی که کسی نمی‌داند از چه زمان در بوستان بعثت جا خوش کرده است اما قدیمی‌تر می‌گویند: «این هواپیما از نوع داکوتای آمریکایی و در سال‌های جنگ جهانی دوم ۱۰ هزار فروند از آن تولید شده است و احتمال می‌رود ایران در اواخر دهه۲۰ تعدادی از آن را خریده است.»
در مقابل برخی دیگر هم معتقدند: «این هواپیما یکی از سه هواپیمای داکوتای نیروی هوایی ارتش است که اوایل دهه۵۰ از پادگان قلعه مرغی به اینجا منتقل شده است.»
در این میان «علی اصغر میرزایی» یکی از اهالی قدیمی محله باغ آذری هم درباره این هواپیما می‌گوید: «پارک بعثت در محل سابق کوره‌های آجرپزی جنوب تهران ساخته شده است. کوره‌ها در برهه‌ای از زمان تخریب و زمین‌های آن در گودها به مردم فروخته شد، بعضی از گودها پر و برخی هم به ترمینال جنوب و پارک بعثت تبدیل شدند. پارک بعثت اوایل دهه ۵۰ شکل گرفت و پس از تخریب و جمع‌آوری پادگان «قلعه مرغی» این هواپیما را آوردند و هواپیماهای دیگر را به بزرگراه تهران کرج بعد از شهرک اکباتان منتقل کردند.»
مجهز به رستوران
بخشی از معروف‌ترین نمونه‌های نظامی این هواپیمای قدیمی با نام‌های C۴۷ داکوتا شناخته می‌شود. بین سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۶ میلادی حدود ۱۰ هزار فروند از این داکوتاها تولید شد و نخستین هواپیمایی بود که رستوران یا غذاخانه هم در داخلش داشت که نشانه‌هایی از رستوران نیز در داکوتای بوستان بعثت وجود دارد. انتقال نیرو و حمل بار به محل‌های مورد نظر یکی از کاربری‌های داکوتاها در زمان جنگ جهانی دوم بود اما بعد از آن دوران، بسیاری از این هواپیماهای نظامی به هواپیماهای غیرنظامی تبدیل و در شرکت‌های هواپیمایی به کار گرفته شدند.
براساس اطلاعات موجود، داکوتای پیر ایرانی هم از نوع Cـ ۴۹E محصول سال‌های ۱۹۴۲ یا ۱۹۴۳ است که در سال ۱۳۲۸ شمسی از ایالات متحده خریداری شده است. به گفته «احمد مسجدجامعی» عضو سابق شورای اسلامی شهر تهران، به روایت دیگر این هواپیما اوایل دهه ۵۰ از پادگان قلعه‌مرغی که تا آنجا فاصله چندانی ندارد به محل فعلی منتقل و همانجا مستقر می‌کنند و بعد از یک دهه، بزرگ‌ترین پارک آن زمان تهران اطراف این طیاره ساخته می‌شود.
هواپیمای آموزشی
شواهد نشان می‌دهد هواپیمای داکوتا بوستان بعثت آموزشی بوده است. مسجدجامعی درباره غول آهنی خفته در بوستان بعثت گفته است: «هواپیما داکوتا در اوایل دهه ۲۰ یا ۳۰ وارد ایران شده است و افسران و خلبانان نیروی هوایی ارتش با آن آموزش دیده‌اند. وجود دو خط زیر هواپیما حکایت از آموزشی بودن آن دارد. از طرفی هم گفته می‌شود این داکوتا باربری در جنگ جهانی دوم را هم تجربه کرده است اما اینکه چگونه سر از این مکان درآورده، عجیب نیست چراکه محل قرارگرفتنش در مجاورت پادگان‌آموزشی قلعه‌مرغی است و می‌تواند بر اثر نقص فنی و فرود اضطراری در این مکان زمین‌گیر شده باشد. اما با اطمینان می‌توان گفت، این هواپیما حدود یک دهه قبل از اینکه پارک بعثت ساخته شود در این محل قرار داشته است. این هواپیما در دهه ۴۰ شمسی و در دوران جنگ جهانی دوم در خدمت نیروی هوایی ارتش ایران بوده و به‌عنوان یادبودی در محل مانده تا مردم از آن دیدن کنند.»
این هواپیما ساختِ کارخانهٔ شرکت هواپیمایی داگلاس آمریکاست. نخستین استفاده‌کنندهٔ این هواپیما نیروی هوایی ارتش این کشور بوده و برای نخستین بار در ۲۳ دسامبر ۱۹۴۱ میلادی مورد استفاده قرار گرفت.در هر حال تعداد دیگری از ساکنان قدیمی جنوب تهران هم معتقدند این هواپیما در اواخر دهه ۴۰ یعنی قبل از ساخته شدن بوستان بعثت همان جا زمین‌گیر شده است. تا چند سال پیش بچه‌ها با این هواپیما بازی می‌کردند و بزرگترها هم با آن عکس یادگاری می‌گرفتند اما از چند سالی است دور آن را حصار کشیده‌اند تا دیگر کسی سوار این هواپیما نشود تا شاید مدت زمان بیشتری به یادگار بماند.