همشهری‌آنلاین - نصیبه سجادی: روحیه مبارزه را هنگام بازی هم دارد. کلا همه چیز را جدی می‌گیرد. همین‌ها باعث شده در دوره دبیرستان ۴۵ دقیقه برای یک سؤال ریاضی وقت و ذهن بگذارد و تا رسیدن به جواب، دست‌بردار نبود. با رتبه ۱۰۰۰ در دانشگاه امیرکبیر پذیرفته شده و اکنون یکی از کارآفرینان موفق کشور است. «آسیه حاتمی»؛ بنیانگذار بزرگ‌ترین استارتاپ کاریابی کشور است که ۲۰ سال پیش با ۱۲ میلیون تومان کسب و کارش را راه‌اندازی کرده و الان سرمایه شرکتش به چندصد میلیارد می‌رسد. او ۵ شرکت زیرمجموعه دارد، یک و نیم میلیون رزومه در سایتش ثبت شده، ۱۲۰ نفر مستقیم برایش کار می‌کنند و ۲۵ هزار فرصت شغلی هر سال ایجاد می‌کند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
پول بده نیروی کار متخصص بگیر
سال‌ها پیش، بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه جذب شرکتی می‌شود تا تجاری‌سازی وب‌سایتی آنلاینی را برایشان انجام دهد. این کار را هم می‌کند، ولی بعد از یکی دو سال به دلایلی شرکت منحل می‌شود و حاتمی که از این موضوع و هدررفت زحماتش سرخورده شده بود، تصمیم می‌گیرد وب‌سایت خودش را راه بیندازد. او می‌گوید: «آن زمان هنوز شرکت‌های استارتاپی به آن صورت شکل نگرفته بودند و پدیده جدیدی به شمار می‌رفتند. ایده راه‌اندازی و تکمیل سایت وقتی که در ذهنم زده شد برای طراحی آن از یک شرکت هندی استفاده کردم و قدم‌های اولیه شکل‌گیری «ایران تلنت» زده شد.»
این شرکت در حوزه کاریابی و استخدام فعالیت می‌کند، اما یک چیزی آن را از سایر شرکت‌ها متمایز می‌کند. حاتمی درباره‌اش اینطور توضیح می‌دهد: «تا قبل از آن، هر کارجویی که دنبال کار بود باید پول پرداخت و جایی ثبت‌نام می‌کرد تا بتواند کار پیدا کند. من سیستمی را راه‌اندازی کردم که آن کسی که باید پول پرداخت می‌کرد کارفرما بود نه کارجو؛ ویژگی آن هم آنلاین و تکنولوژی‌محور بودن آن است. پلتفرم هوشمندی که کارفرما و کارجو را به هم وصل می‌کند و فقط کسی پول می‌دهد که دنبال نیروی کار است»
او ادامه می‌دهد: «متفاوت بودن این سیستم کسب و کار باعث شده بود که بسیاری از مدیران ایرانی در برابرش مقاومت کنند و من استارت کارم را با شرکت‌های خارجی زدم.»
او می‌افزاید: «آن زمان شرکت‌های خارجی بسیاری در ایران فعالیت می‌کردند که بالطبع به نیروی کار متخصص و تحصیلکرده احتیاج داشتند. فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در سایت ما عضو و فرم درخواست را پر و برای فرصت‌های شغلی آگهی شده روی سایت رزومه خود را ارسال می‌کردند. کارفرما هم این کار را انجام می‌داد و کارفرما برای دسترسی به رزومه‌ها و پیدا کردن نیروی متخصص مورد نظرش از طریق سایت باید هزینه‌اش را می‌پرداخت. فارغ‌التحصیلان بسیاری از این طریق جذب شرکت‌های خارجی معتبر شدند.»
دور زدن تحریم
بعد از تحریم و خروج شرکت‌های خارجی از ایران چه بر سر استارتاپ‌هایی مثل ایران‌تلنت آمده که اساس کارشان را جذب سرمایه از شرکت‌های خارجی قرار داده بودند؟ حاتمی می‌گوید: «بعد از تحریم طبعاً بخش زیادی از گروه مخاطبانم را که بیشتر خارجی‌ها بودند، از دست دادم. ولی ناامید نشدم و بعد از آن تمرکزم را بردم که این فرهنگ را میان شرکت‌های ایرانی باب کنم.»
او می افزاید: «۱۰ سال طول کشید که کارفرمایان ایرانی هم دست از مقاومت برداشتند و برای جذب نیروی متخصص هزینه و از یک سایت کاریابی برای این منظور استفاده کنند. الان ۲۰ هزار شرکت ایرانی معتبر برای جذب نیرو و یک و نیم میلیون کارجوی متخصص برای استخدام شدن از این پلتفرم کاریابی استفاده می‌کنند.»
ارزش‌آفرینی برای کشورم
فارغ‌التحصیلی، ازدواج، کار و بچه‌داری همه در فاصله چند سال اتفاق می‌افتد و بانوی کارآفرین ساکن تهران از عهده همه آنهابه خوبی برمی‌آید. او مادر ۲ پسر ۱۷ و ۷ ساله است. حاتمی می‌گوید: «شاید چون ایده‌آل‌گرا هستم توانستم همه اینها را با هم پیش ببرم. همین روحیه‌ای که به من می‌گوید اگر مادری باید بهترین مادر باشی، اگر در حوزه کاری‌ات مسئولیتی پذیرفته‌ای باید به خوبی از عهده آن برآیی و تا آخر.»
البته اینها به این معنی نیست که او خسته نشود یا ساعت‌هایی نبوده که به عنوان یک زن با تمام استقامت و توانایی‌هایش به اصطلاح رایج، نبریده باشد و به یاد می‌آورد: «گاهی خسته شدم. گاهی شکست و زمین خوردم. شاید بارها هم گریه کرده‌ام، ولی این موقع‌ها همیشه می‌گویم دوران سختی به هر حال تمام خواهد شد. آن وقت هست که دوباره تلاش می‌کنم و با قدرت بیشتری بلند می‌شوم و شروع می‌کنم. مثل کوهنوردی که تا رسیدن به نوک قله فاصله زیادی دارد؛ خسته شده پاهایش توان رفتن ندارد ولی لذت فتح قله‌ای سخت او را به ادامه راه تشویق می‌کند.»
حاتمی می‌گوید: «پیوسته به جلو حرکت کرده‌ام و برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر باز هم به تلاش‌هایم ادامه می‌دهم. سال اول تأسیس ایران‌تلنت نهایت به این فکر می‌کردم که فلان اتفاق خوب برای این کسب وکار بیفتد. سال دهم یک خواب دیگر برایش داشتم و الان در سال بیستم ۵ شرکت زیرمجموعه ایران‌تلنت است و هرکدام یکجور برای کشورم ارزش‌آفرینی می‌کند. همچنان نیز برایش آرزوهای بزرگ‌تری دارم.»
صادرات خدمات برای ارزآفرینی بیشتر
شرایط سخت پیش رویش کم نبوده، سنگ‌اندازی‌های زیادی هم شده است از سوی افراد و سازمان‌هایی، خواسته و ناخواسته. تحریم‌ها را هم سد راه بسیاری از استارتاپ‌ها و کسب و کارها می‌داند که راهی جز تعطیلی پیش روی صاحبان آنها نمی‌گذارد. با این وجود معتقد است در همین شرایط هم می‌توان کار کرد. چراکه به باور او مشکلات همه جا هست. فقط شدت و ضعف آن متفاوت است. او می‌گوید: «ایران سرزمینی است که می‌توان در آن کارهای زیادی انجام داد، به این دلیل که هنوز خیلی کارها در این کشور انجام نشده است.»
برنامه‌های زیادی هم دارد که گذاشته کنار آرزوهایی که به‌زودی می‌خواهد محقق‌شان کند: «کشور ما نفت‌خیز است. از سالیان پیش صادرات ما نفت خام است. با وجودی که پالایشگاه‌های زیادی زدیم، ولی تنهاکاری که می‌کنیم نفت می‌فروشیم به کشورهای دیگر و محصولات مورد نیازمان را با قیمت بالاتر از همین کشورها وارد می‌کنیم. زمانی می‌توانیم روی پای خودمان بایستیم که صادرات غیرنفتی‌مان را توسعه دهیم و ارزآوری و ثروت وارد کشور کنیم.»
اما چطور؟ بیشتر توضیح می‌دهد: «معتقدم در ایران نیروی انسانی تحصیلکرده و متخصصان زیادی داریم که می‌توانیم صادرکننده خدمات آنها به کشورهای هدف باشیم، یعنی یک برنامه‌نویس ایرانی بتواند پروژه‌ای بزرگ را از اروپا و کشورهای خارجی بگیرد و روی آن کار و حقوقش را به یورو و دلار دریافت کند. کاری که در هند هم زیاد انجام می‌شود.»
یک سالی است روی این پروژه کار می‌کند، ولی می‌خواهد به آن قدرت و قوت بیشتری بدهد. به باور او این کار هم متخصص ایرانی را ثروتمندمی کند هم کشور را. حاتمی تأکید می‌کند: «دنیا به شدت کمبود نیروی انسانی دارد و سعی می‌کند از متخصصان دیگر کشورها استفاده کند. تلاش می‌کنم به رغم تحریم‌ها این کانال را بین ایران و کشورهای دیگر ایجاد کنم.»
استارتش را هم سال گذشته زده است و حدود ۷ میلیارد تومان پروژه وارد کشور کرده که متخصصان ایرانی انجام داده‌اند. او می‌گوید: «ممکن است عدد زیادی برای یک سال نباشد، ولی افتخار می‌کنم که قدم اول را همراه تیمم برداشته‌ام و با جسارت و صبوری همکاران و گروهی که در کنارم هستند آن را ادامه خواهم داد تا مردمان سرزمینم به رفاه و آسایشی که لایق آن هستند، برسند.»