داستان کوهنوردان حامی محیط زیست که قله دماوند را فتح کردند | آبیاری درختان ارتفاعات شمال تهران با روش باستانی

همشهری آنلاین – پیام مومنی: مثل همه گروه‌های کوهنوردی کارنامه پر و پیمانی از صعود به قله‌های مختلف کشور دارند؛ از فتح کوه‌های شمال تهران که فاصله چندانی با محله‌شان ندارد تا صعود به دماوند، سبلان و... «داود زبردست» یکی از اعضای این گروه می‌گوید: «چند سال پیش که تصمیم گرفتیم یک گروه کوهنوردی متشکل از جوان‌های ورزش‌دوست محله تشکیل بدهیم فکرش را نمی‌کردیم که یک روز از قله‌های توچال و داراباد و کلکچال به قله دماوند برسیم. سال گذشته اما با تجربه‌ چندین صعود گروهی به ارتفاعات اطراف تهران، بام ایران را هم فتح کردیم و اخیر توانستیم به قله مرتفع سبلان هم صعود کنیم.»

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

گروه کوهنوردی جوان‌های محله گلابدره اما چند ویژگی منحصر به فرد دارد که از آنها یک گروه ویژه ساخته است. محال است وقتی تصمیم به صعود می‌گیرند، به فکر حفظ طبیعت و حفاظت از محیط زیست نباشند. در بیشتر تصاویری که از صعودهای گروهی خود دارند، در مسیر برگشت به جز کوله‌پشتی و لوازم کوهنوردی چند کیسه پر از زباله هم همراه‌ آنهاست. جوان‌های گروه درصعودهای هفتگی، تلاش می‌کنند با جمع‌آوری زباله‌های رها شده در طبیعت، سهم خود را برای فرهنگ‌سازی و کمک به حفاظت از محیط زیست ادا کنند. «مهدی درستکار» یکی دیگر از اعضای گروه می‌گوید: «همه اعضای گروه از محله گلابدره هستند؛ یعنی در محله‌ای زندگی می‌کنند که از نزدیک می‌شود اثرات مخرب رها کردن زباله در طبیعت را لمس کرد. گلابدره در پای ارتفاعات شمال تهران قرار دارد؛ جایی که به دلیل بی‌توجهی بسیاری از گردشگران حاشیه‌رودخانه‌ و ارتفاعاتش گاهی پر از زباله می‌شود. این زباله‌ها نه تنها به طبیعت آسیب می‌زند، بلکه برای حیات وحش خطرناک است و در حاشیه رودخانه‌ها باعث افزایش جانوران موذی می‌شود.» درستکار از تلاش اعضای گروه کوهنوردی محله برای جمع‌آوری زباله‌ها می‌گوید: «ما در صعودهای گروهی، همیشه کیسه زباله به همراه داریم تا در مسیر برگشت در حد توان زباله‌های رها شده در طبیعت را جمع‌آوری کنیم. جالب اینجاست که کوهنوردان دیگری که ما را در حال جمع‌آوری زباله می‌بینند، گاهی به ما می‌پیوندند تا در کنار هم طبیعت را از زباله پاک کنیم. این یعنی فرهنگ‌سازی جواب می‌دهد. پس باید قدم اول را برداریم و از خودمان شروع کنیم.»

آبیاری درختان با یک روش باستانی

علاقه جوان‌های کوهنورده گلابدره‌ای به محیط زیست، تنها به جمع‌آوری زباله و پاکسازی ارتفاعات محدود نمی‌شود. آنها در یکی از اقدامات جالب خود، قدمی هم برای آبیاری درختان و نهال‌های ارتفاعات تهران برداشته‌اند تا در مسیر صعود به قله عطش درختان را هم فروبنشانند. روش خاص آنها برای آبیاری این درختان هم قابل توجه است؛ روشی باستانی که کشاورزان و باغداران قدیمی ایران باستان از آن برای آبیاری درختان در مناطق کویری و در زمان خشکسالی استفاده می‌کردند. از آنجایی که این کوهنوردان جوان اهل گلابدره هستند و گلابدره‌ای‌ها هم از گذشته به باغداری و کشاورزی مشغول بودند، به خوبی از کاربرد این روش آگاهند. زبردست  می‌گوید: «در ارتفاعات بالاست و در نواحی سردسیر به دلیل سرمای هوا درخت و پوشش گیاهی به ندرت وجود دارد؛ اما در ارتفاعات نزدیک به مناطق شهری درختان و نهال‌های پرشماری می‌بینیم که اگرچه نهادهای مختلف سعی می‌کنند به آنها آبرسانی کنند اما درختانی هستند که از آب دورند. از طرفی کاهش بارندگی و خشکسالی هم به درختان این نواحی بیشتر آسیب می‌زند. ما از یک روش قدیمی برای آبیاری شماری از این درختان استفاده کردیم که قدمت تاریخی دارد.» زبردست درباره این روش توضیح می‌دهد: « در گذشته، سوراخ‌های ریزی بر روی بدنه کوزه‌ها ایجاد می‌کردند و کوزه پر از آب را درون خاک قرار می‌دادند. به این شکل به مروز زمان رطوبت داخل کوزه و آب وارد خاک می‌شد و به ریشه گیاه می‌رسید. ما هم بطرهایی را پر از آب می‌کنیم و در خاک کنار درخت دفن می‌کنیم تا به تدریج آب داخل بطری جذب خاک شود. در یکی از صعودها بطری‌ها را با آب چشمه پر کردیم تا درختان تشنه نمانند. این روش، راهکار مناسبی است که اگر کوهنوردان هم می‌توانند با رعایت نکات اصولی آن به حفظ پوشش گیاهی ارتفاعات کمک کنند.»

صدای موسیقی‌ات را کم کن!

اعضای گروه کوهنوردی گلابدره، قدم دیگری هم در مسیر فرهنگ‌سازی برداشته‌اند. آنها می‌گویند یکی از معضلات زندگی در محله‌ها و روستاهایی که در مسیر گردشگری شمال تهران قرار دارند، مزاحمت‌های عمدتا ناآگاهنه گردشگران و کوهنوردان است. زبردست توضیح می‌دهد: «متاسفانه برخی از کوهنوردان و گردشگران با صدای بلندی که از دستگاه پخش موسیقی یا تلفن همراه‌شان پخش می‌شود، از دل محله‌ها یا روستاهای شمال تهران عبور می‌کنند. آن هم اوایل صبح که اهالی خوابند. اعضای گروه ما که همگی ساکن گلابدره هستند به خوبی مزاحمت‌های این گروه از افراد بی‌توجه را درک کرده‌اند. پس ما هرگز چنین کار انجام نمی‌دهیم و در مسیر صعود هم وقتی کوهنورد ناآگاهی ببینیم حتما موضوع را برایش توضیح می‌دهیم. باور داریم فرهنگ کوهنوردی با همین اطلاع‌رسانی اصلاح می‌شود.»