به گزارش همشهری آنلاین، بررسی بخش‌های مختلف مسجد جامع تهران هم نشان می‌دهد که یکباره ساخته نشده و در طول زمان کامل شده است. قدیمی‌ترین بخش مسجد جامع بازار در بخش جنوبی بنا ایوان بزرگی است که باستان‌شناسان معتقدند از دوران صفویه به یادگار مانده است. ایوانی که البته مانند خود مسجد در زمان‌های مختلف بخش‌هایی به آن اضافه شده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
مرمت‌های متعدد
این مسجد در دوران فتحعلی‌شاه به همت میرزامسیح مجتهد تهرانی که امام جماعت و متولی مسجد جامع بود بازسازی و یک شبستان در غرب آن اضافه شد که به شبستان چهل‌ستون معروف است. در سال ۱۲۵۲ قمری یعنی در اواخر دوره فتحعلی‌شاه شخصی به اسم شیخ رضا مسجد را مرمت کرد و شبستانی تازه را در سمت غرب مسجد افزود.
مسجد جامع با اینکه بعد از ساخته شدن مسجد جامع سلطانی یا مسجد شاه بازار دیگر مسجد جامع اصلی تهران نبود اما بار دیگر تکمیل شد. این مسجد موقافات زیادی از جمله۲ گرمابه که الان متروکه شده‌اند و چندین مغازه در بین‌الحرمین و مساحتی در حدود ۴ هزار و ۵۰۰ متر مربع و با زیربنایی ۲۰ هزار متر مربعی دارد.
در حیاط زیبای آن نیز حوض و سقاخانه‌ای سنتی جانمایی شده و این مسجد در سال ۱۳۷۵ و به شماره ثبت ۱۷۹۳، به ثبت آثار ملی کشور درآمده‌است.
رخدادهای تاریخی
شبستان چهل ستون شاهد اتفاقات تاریخی بسیاری بوده که گردآمدن مردم در اعتراض به رفتار گریبایدوف وزیر مختار روس یکی از این اتفاقات بود. گریبایدوف زنان گرجی را به بهانه بازگرداندن به سرزمینشان در زیرزمین سفارت روسیه زندانی کرده بود. این زنان نیز شروع به خواندن قرآن کرده بودند.
مردم که از این رفتار عصبانی بودند در شبستان مسجد جمع شدند و سپس به سمت گذر ایلچی رفته و بعد از کشتن گریبایدوف و همراهانش زنان را از زیر زمین سفارت روسیه آزاد کردند. مسجد جامع تهران از رخدادهای مشروطه هم بی‌نصیب نمانده. در آن دوره مردم خشمگین از کشته شدن سیدعبدالحمید طلبه مدرسه معمارباشی پیکر بی‌جانش را به مسجد جامع برده و اعتراضشان به این موضوع را از مسجد آغاز کردند.
گفته می‌شود پیکر سید عبدالحمید هم در این مسجد به خاک سپرده شده است. نکته قابل توجه این مسجد حضور قدیمی‌ترین خاندان امام جماعت به عنوان متولیان آن است. در حال حاضر نوادگان میرزا مسیح مجتهد این مسجد را اداره می‌کنند.