همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: بر خلاف همیشه در ایستگاه منتظر اتوبوس نمی‌مانیم تا بیاید و ما را به سمت مقصدمان ببرد. مبدا و مقصد اتوبوس سیار حامی شهر، شبیه هم است. یکی از محل‌های استقرار این اتوبوس‌ها حوالی پایانه غرب است. ساعت از یک شب گذشته و ۴ نفر تاکنون مهمان این اتوبوس شده‌اند. هر کدام روی صندلی اتوبوس گوشه‌ای از اتوبوس نشسته و پتو را تا زیر چانه‌اش بالا کشیده‌اند. مسافری تازه از راه می‌رسد و در بدو ورود پک غذا و پتو می‌گیرد و به سمت صندلی در انتهای اتوبوس می‌رود. از ساک دستش مشخص است از شهرستان آمده و تازه وارد تهران شده و سرپناهی ندارد. امسال طرح حامی شهر به نوعی حامی بی‌سرپناه‌ها شده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
حامی شهر
مدیرعامل سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهر تهران در باره طرح «اتوبوس سیار حامی شهر» توضیح می‌دهد و می‌گوید: «براساس برنامه‌های مدیریت شهری برای شهروندان تهران به ویژه اقشاری که به هر دلیلی بی‌خانمان یا بی‌سرپناه هستند مانند مسافران، کارگران فصلی که گاه یک یا ۲ شب به محل اسکان نیاز دارند و همچنین بی‌سرپناهانی که ممکن است در شهر باشند. در واقع این افراد به اسکان موقت نیاز دارند. در همین راستا طرح اسکان از سوی سازمان رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران در حال اجراست. گام نخست در طرح اسکان، کمک کردن به این افراد برای انتقال به مددسراهای سازمان خدمات اجتماعی در سراسر تهران است. انتقال افراد بی‌سرپناه در سال گذشته با ۱۵ خودرو ون انجام می‌شد.»
«احمد احمدی‌صدر» می‌افزاید: «از ابتدای کار مدیریت شهری جدید بیش از ۵ هزار ظرفیت در مددسراها و گرمخانه‌ها برای معتادان متجاهر ایجاد شده است. این ۵ هزار ظرفیت یک اتفاق خوب برای شهر تهران محسوب می‌شود. اغلب معتادان متجاهر بودند و اکنون طبق قانون باید در یک محیط خاص بین ۶ ماه تا یک سال نگهداری شوند و مجرم تلقی می‌شوند. به همین خاطر اینها از داخل گرمخانه‌ها انتقال داده شدند به مراکز ماده ۱۶ و با این انتقال، ظرفیت گرمخانه‌هایمان نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. در همین راستا گرمخانه‌ها آمادگی پذیرایی از کسانی را دارند که به هر دلیلی یک یا ۲ شب نیاز به اسکان موقت دارند.»
افزایش چند برابری خودروهای گشت در مناطق
سال‌های گذشته تعدادی از بی‌خانمان‌ها به خاطر سرما صبح روز بعد را نمی‌دیدند، اما با اجرای این طرح اتفاقات خوشایندی محقق شده است که مدیر عامل سازمان رفاه شهرداری به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «امسال برای اینکه بتوانیم خدمات‌بیشتری به این افراد ارائه بدهیم و در واقع کمترین حضور افراد بی‌سرپناه را در شب‌های سرد در سطح شهر داشته باشیم، تعداد این خودروها را افزایش دادیم. اکنون ۴۰ خودرو در این زمینه خدمات‌رسانی می‌کنند.
او تاکید می‌کند که در همین راستا برای ۲۲ منطقه پایتخت، اعتباری جداگانه اختصاص یافته است که هر منطقه به صورت ویژه یک خودرو برای گشت داشته باشد: «همچنین ما هم مستقلاً در سازمان ۱۵ خودرو دیگر را دیگر را به صورت پشتیبانی قرار دادیم تا در زمینه انتقال بی‌سرپناهان به مددسراها، به مناطق کمک کنند. علاوه بر استقرار خوردوهای ون در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران، ۱۰ اتوبوس را هم در نقاط شناسایی شده از حضور و تجمع افراد بی‌خانمان فعال کردیم تا در صورت مشاهده افرادی که تمایل ندارند به هر دلیلی به گرمخانه برود و تمایل به اسکان موقت یک شبه دارند، سرپناه داشته باشد.»
اسکان موقت اما اثربخش
در واقع این اتوبوس‌ها، اتوبوس‌هایی است که از ناوگان اتوبوسرانی خارج شده و در مسیر و خطوط اتوبوسرانی تردد ندارند و فعال نیستند. این اتوبوس‌های سیار در چند نقطه که در تهران پیش‌بینی کردیم، مستقر می‌شوند. این اتوبوس‌ها در میدان‌هایی همچون میدان تجریش، راه‌آهن یا نزدیک پایانه‌های مسافربری و ترمینال‌ها میدان ثابت است. حتی مسافرهای شهرستانی که نیمه شب به تهران می‌رسند و جایی هم ندارند و نمی‌خواهند به گرمخانه یا مهمانسرا و هتل بروند، در این اتوبوس‌ها به آنها خدمات ارائه می‌شود.
احمدی‌صدر می‌گوید: «این اتوبوس کاملاً موقت و اضطراری پیش‌بینی شده است تا کسی بیرون نماند. با اجرای طرح حامی شهر در سال گذشته آمار معتادان خیابانی که شب را بدون سرپناه می‌گذراندند و بر اثر سرما فوت می‌شدند، به صفر رسید. امسال هم امیدواریم با اجرای گشت سیار حامی شهر و اسکان اتوبوسی، فوتی‌ها نداشته باشیم. این اتوبوس‌ها به سیستم گرمایشی مجهز است و بی‌خانمان‌ها با اسکان در داخل آن، از گزند سرما در امان هستند. در اتوبوس مددکار حضور دارد و یک نفر هم به عنوان پشتیبان مددکار است. همچنین علاوه بر سرپناه و جای خواب، یک وعده غذا در اختیارشان قرار می‌گیرد.»
اتوبوس‌خوابی مقوله دیگری است!
«این اتوبوس یک سرپناه موقت و به عنوان مددسرای سیار فعالیت می‌کند. برخلاف دیدگاه‌های این روزها در دنیای مجازی، این اقدام به معنای اتوبوس‌خوابی نیست.» احمدی صدر با بیان این مطلب درباره آن توضیح می‌دهد: «اکنون بیش از ۵۰ درصد از مراکز تحت پوشش و مددسراها، خالی است، ولی فرد معتاد می‌داند که اگر به مراکز بیاید باید استحمام کند، اجازه مصرف موادمخدر ندارد، تأمین موادمخدرش برایش مقدور نیست یا از سوی دیگر هیچ شناختی نسبت به این مراکز و فعالیت آن ندارد، به همین خاطر علاقه‌ای برای رفتن به گرمخانه و مددسرا ندارد. این اتوبوس سیار برای این افراد است که شب را در سرما نگذرانند. هر اتوبوس بین ۳۰ تا ۳۵ نفر ظرفیت دارد، منتهی این اتوبوس‌ها کاملا پر نمی‌شود، برای مثال در بازدید شب گذشته در یک اتوبوس ۳ نفر، در اتوبوس دیگر ۱۱ نفر و دیگری هم ۵ نفر حضور داشتند. وقتی از آنها می‌پرسیدیم که چرا به گرمخانه‌ها مراجعه نمی‌کنند، می‌گفتند ما کار داریم و صبح زود می‌خواهیم برویم و نمی‌توانیم. یعنی متأسفانه معتادانی بودند که تمایل نداشتند به گرمخانه بروند و از مصرف و محیط مصرف دور باشند. »
با ۱۳۷ تماس بگیرید!
احمدی‌صدر با بیان اینکه برای ما فرقی نمی‌کند فرد معتاد، بی‌سرپناه، کارتن‌خواب یا آسیب‌دیده اجتماعی باشد، اینها را فرزندان و خانواده خودمان می‌دانیم و به آنها خدمات ارائه می‌دهیم از شهروندان درخواست می‌کند همچون سنوات گذشته اگر بی‌سرپناه یا کارتن‌خوابی را دیدند با سامانه ۱۳۷ با تماس بگیرند تا در اولین فرصت، فرد بی‌سرپناه به گرمخانه جابه‌جا شود. او توضیح می‌دهد: «این اولین فرصت هم به این معنا نیست که مثل اورژانس ۱۵ دقیقه یا ۲۰ دقیقه خودشان را برسانند چون گشت‌های ما سراسر تهران را پوشش می‌دهد، به همین خاطر امسال با افزایش ۳ برابری گشت‌ها در مناطق شهر تهران، زمان تقریبی برای جمع‌آوری و انتقال آسیب‌دیدگان حدود یک ساعت است.»