همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: خانه محمدولی‌خان تنکابنی تلفیقی از معماری ایرانی و فرنگی است، زیرا معماری برون‌گرا دارد. یعنی حیاط بزرگ، زیرزمین و حوض بسیار زیبایی داشته که از قنات سرچشمه می‌گرفته است. سقف این خانه شیروانی است و نشان می‌دهد که قدمت آن به معماری اواخر دوره ناصرالدین‌شاه برمی‌گردد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید.
این بنا در دوره‌های مختلف بازسازی و مرمت شده است. کاشی‌های شکسته‌ای که در این خانه پیدا شد، مربوط به سال ۱۳۲۰ است که حتی نام سازنده کاشی نیز در پشت آن حک شده است. در تالار اصلی این بنا، گچبری‌هایی وجود دارد که به گچبری‌های لندنی معروف است. هرچند بخش‌های زیادی از این گچبری‌های از بین رفته است، اما امکان بازسازی آن وجود دارد.
ساختمانی در میان باغ ایرانی
طبق نظر کارشناسان، مساحت کل زمین این بنای دیدنی تهران ۲۵۰۰ مترمربع بوده که در این وسعت، ساختمانی به مساحت ۵۰۰ متر مربع در دو طبقه ۲۵۰ متری و یک زیرزمین ساخته شده است. عرصه بیرونی خانه به شکل باغ ایرانی است. در واقع، ساختمان در مرکز زمین قرار دارد و اطراف آن را درختان بسیاری احاطه کرده است. آنطور که در کتاب‌های تاریخی آمده، حوض فیروزه‌ای زیبایی نیز در جلوی این خانه وجود داشته که بخش قابل‌توجهی از آن در زیر خاک مدفون شده است.
جالب است بدانید که برخی از سنگ‌های در ورودی ساختمان با قلم تراش خورده که نشان می‌دهد این تراش‌های سنگی مربوط به مرمتی است که ۵۰ تا ۶۰ سال قبل در این بنا روی داده است. این بنا سال‌ها متروک بود تا اینکه سازمان تأمین اجتماعی در سال ۱۳۹۵ تصمیم به مرمت خانه گرفت و عملیات مرمت از ابتدای سال ۱۳۹۷ آغاز شد و در سال ۱۴۰۰ به پایان رسید. اکنون این بنا در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دارد.
خانه محمدولی‌خان تنکابنی در منطقه ۱۲ و محله دروازه‌شمیران یا به عبارت دقیق‌تر در خیابان هدایت، نبش خیابان ولی‌آباد واقع شده و شماره ثبت ملی‌اش این عدد پنج‌رقمی است: ۳۱۰۹۶.