همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: اگرچه شاید هنر تاپستری برای بسیاری از ما ناآشنا باشد، اما اگر به تابلوهای تاپستری خوب نگاه کنید این آثار هنری با آشناترین و در دسترس‌ترین مواد خلق شده‌اند. «زهرا رسول‌زاده نمین» سال‌هاست که با انواع مواد دورریختنی تابلوها و آثاری خلق می‌کند که در ده‌ها نمایشگاه به فروش رسیده و به عنوان استاد دانشگاه همین رشته هنری دانشجویان بسیاری را به این هنر جذاب علاقمند کرده است.
خواندنی‌های بیشتر را در اینجا دنبال کنید
او در تعریف هنر تاپستری می‌گوید: «تاپستری از اصول بافته‌های سنتی استفاده می‌کند، اما در عین حال با بافته‌ها و نقوش سنتی فرق دارد. در هنر تاپستری اگر خلاقیت و نوآوری به خرج دهید، با همین مواد دورریختنی منزل از پارچه و الیاف‌های دیگر تا شاخ و برگ خشکیده درختان و پلاستیک و... می‌توانید اثر هنری خلق کنید. از طرفی هنر تاپستری با بافته‌های سنتی اقلیم‌ها و مناطق مختلف کشور هم سازگار می‌شود. یعنی هنرمند می‌تواند بر اساس الیاف‌ها و بافته‌های سنتی منطقه خود از الیاف‌های نخی تا پشمی و... در اثر هنری‌اش استفاده کند.»
آموزش رایگان به بانوان سرپرست خانوار
رسول‌زاده اما از خلق این آثار هنری اهداف بزرگ‌تری هم دارد. او با آموزش این هنر به زنان سرپرست خانوار، مسیر خودکفایی و درآمدزایی را هم به آنها نشان می‌دهد تا با هزینه کم در تولید و استفاده از شاخ و برگ هرس شده درختان شهر، مواد دورریختنی و حتی لباس‌های کهنه اثر هنری خلق کنند و به درآمدزایی برسند و معیشت خانواده خود را تامین کنند. او علاوه بر تدریس در دانشگاه، کارگاه‌هایی هم در مناطق مختلف تهران و شهرستان‌ها برگزار کرده تا افراد بیشتری با یادگیری این هنر به درآمدزایی برسند. می‌گوید: «یکی از ویژگی‌های هنر تاپستری، استفاده از انواع دورریختنی‌ها برای خلق اثر است. یعنی با کمترین هزینه برای تامین مواد اولیه می‌شود، به درآمدزایی رسید. محصولات نهایی آن هم بسیار متنوع است و انواع دیوارکوب‌ها، پرده‌ها، زیراندازها، پتوها، پادری‌ها و حتی کیف، رومیزی و... را نیز در برمی‌گیرد. بنابراین تصور کردم این هنر می‌تواند گرهی از مشکلات زنان سرپرست خانوار تهرانی باز کند که بار تامین معیشت خانواده را به دوش دارند. به همین دلیل، علاوه بر آموزش زنان سرپرست خانوار در یک موسسه خیریه، در مناطق مختلف تهران از جمله در منطقه ۱۹ کارگاهی برای آموزش زنان سرپرست خانوار برگزار کردم که خوشبختانه تعدادی از آن بانوان با یادگیری این هنر به درآمدزایی رسیدند. »
از تهران تا روستاهای محروم بجنورد
رسول‌زاده هنرش را برای آموزش زنان سرپرست خانوار مناطق محروم کشور هم وقف کرده است. می‌گوید: «چندی پیش به بجنورد رفتم و هنر تاپستری را به بانوی هنرمندی که برای بانوان سرپرست خانوار چند روستای محروم کارگاه قالیبافی تاسیس کرده بود، آموزش دادم. او می‌خواست با یادگیری تاپستری مسیر دیگری برای درآمدزایی پیش پای آن بانوان سرپرست خانوار قرار دهد.» رسول‌زاده این قدم خیر را به هنرجویان هم آموزش داده است. می‌گوید: «چندی پیش کارگاهی در دانشگاه هنر با حضور هنرجویان علاقمند برگزار کردم. هدف از این کارگاه این بود که افراد حاضر در کارگاه این هنر را به اقشار محروم، زنان سرپرست خانوار و... آموزش دهند تا همگی در کنار هم قدمی برای کمک به آنها برداریم.»
بهترین‌ها از دورریختنی‌ها
اگرچه در تاپستری می‌شود از طیف وسیعی از الیاف‌ها و بافته‌ها و ترکیب آنها با مواد دوریختنی استفاده کرد، اما رسول‌زاده در بیشتر آثارش از الیاف‌های گیاهی و پارچه‌ها استفاده می‌کند و با چاشنی خلاقیت و ترکیب آن الیاف‌ها با شاخ و برگ خشکیده درختان، صدها اثر هنری خلق کرده است. خودش می‌گوید: «وقتی می‌گوییم تاپستری، هنر ترکیب بافته‌ها با مواد دوریختنی هم تعریف می‌شود یعنی هنرمند می‌تواند از مواد دوریختنی اطرافش به بهترین شکل استفاده کند و با خلاقیت اثر هنری بیافریند. من وقتی در خیابان قدم می‌زنم شاخ و برگ خشکیده و هرس شده درختان را از روی زمین جمع می‌کنم. حتی چوب‌های دورریز نجاری‌ها هم به عنوان مواد اولیه آثار من مورد استفاده قرارمی‌گیرند. این مواد اولیه هزینه‌ای برای هنرمند ندارند و حتی در برخی موارد استفاده از مواد دوریختنی پلاستیکی که متاسفانه برخی در طبیعت رها می‌کنند هم می‌تواند به عنوان مواد اولیه اثر هنری استفاده شود.»
۲۲ سال است هیچ لباسی را دور نریخته‌ام!
رسول‌زاده هم در آثارش توجه خاصی به استفاده از مواد دوریختنی در خلق اثر دارد. یکی از مهمترین مواد اولیه او در آثارش، پارچه است. اما او این پارچه‌ها را از مغازه‌ها نمی‌خرد، بلکه بیش از ۲ دهه است که هیچ کدام از لباس‌هایش را دور نریخته و از الیاف همان پارچه‌ها برای خلق اثر استفاده کرده است. خودش می‌گوید: « در تاپستری از بافته‌ها و دوخته‌های سنتی و الیاف‌های گیاهی و پارچه‌ای استفاده می‌کنیم. من که به صورت تخصصی در حوزه الیاف‌های گیاهی و پارچه‌ای کار می‌کنم هرگز اجازه نمی‌دهم پارچه‌ای دور ریخته شود. شاید باورتان نشود اما من از ۲۲ سال پیش تا امروز که در حوزه هنر تاپستری کار می‌کنم هیچ لباسی را دور نریخته‌ام و آن پارچه‌ها تابلوها و آثارم با شاخه خشکیده درختان، هسته میوه‌ها و... و. ترکیب شده‌اند.» رسول‌زاده حتی از الیاف‌ها و بافته‌های دورریز کارگاه‌های شهرهم در آثارش استفاده می‌کند. می‌گوید: «چند سال پیش وقتی در کاشان مجسمه‌سازی تدریس می‌کردم، ایده جالبی به ذهنم خطور کرد. در کاشان کارگاه‌های قالیبافی بسیاری وجود دارد که هر کدام از آنها نخ‌های دورریز زیادی دارند. من سراغ این کارگاه‌ها رفتم و از نخ‌های دورریز آنها در خلق چند تابلوی تاپستری که بعدها در نمایشگاه‌ها و نگارخانه‌ها در معرض بازدید عموم قرار گرفت استفاده کردم.»