تقریبا همه تحلیلگران داخلی و ناظران بین‌المللی اکنون بر این باورند که این انتخابات پایان حکومت جمهوریخواهان بر کنگره خواهد بود و دمکرات‌ها در این انتخابات به پیروزی می‌رسند.
به همین دلیل از هم اکنون رسانه‌های آمریکایی درباره چگونگی تعامل میان کاخ سفید به رهبری جورج بوش جمهوریخواه و نانسی پولاسی دمکرات که بر اساس پیش‌بینی‌ها اولین رهبر زن در کنگره آمریکا خواهد شد، مقاله و تحلیل می‌نویسند.
در این انتخابات هم مانند دیگر رقابتهای انتخاباتی آمریکا همان موضوعات آشنا و همیشگی جامعه آمریکا محور تبلیغات و ملاک قضاوت رای‌دهندگان است؛ موضوعاتی چون ازدواج همجنس‌گرایان، سقط جنین، مهاجرت، مالیات و امنیت ملی.
به همه این موضوعات البته عراق و سیاست آینده آمریکا در این کشور را هم باید اضافه کرد که در این انتخابات دلیل اصلی شکست جمهوریخواهان هم هست. نظرسنجی‌هایی که قبل از انتخابات انجام شده نشان می‌دهد اکثر آمریکاییها عراق را موضوع اول مورد نظر خود در این انتخابات می‌دانند.
نکته برجسته و ویژگی اصلی این انتخابات در مقایسه با دیگر انتخاباتهای آمریکا اهمیتی است که سیاست خارجی برای رای دهندگان این انتخابات پیدا کرده‌است. نظرسنجی که اخیرا موسسه نظرسنجی pew انجام داده‌است نشان می‌دهد، در این انتخابات اهمیت سیاست خارجی برای رای دهندگان آمریکایی دو برابر گذشته شده است. سیاست خارجی هم اکنون برای دولت و مردم آمریکا فقط در عراق خلاصه شده‌است.
همه جهان در انتظار تغییر سیاست خارجی آمریکاست. شاید بیش از همه این انتظار در خاورمیانه وجود دارد. دولتهای عرب انتظار دارند بعد از انتخابات میان‌دوره ای کنگره آمریکا سیاست این کشور در خاورمیانه تغییر یابد و امیدوارند جورج بوشی که از لحاظ سیاسی تضعیف شده با ایران و سوریه مذاکره کند و علاقمندی بیشتری به فلسطینیها و یافتن راهی برای خروج از بحران در عراق از خود نشان دهد.
اسرائیل هم هرگونه نشانه‌ای از تغییر در راهبرد آمریکا بویژه در ارتباط با فلسطینیها، سوریه و ایران را زیر نظر دارد. هاشم یوسف از مسئولان اتحادیه عرب اخیرا در مصاحبه‌ای گفت، کل منطقه متشنج است و نمی‌تواند با مشکلات و چالشهای بیشتری مواجه شود. آمریکا نمی‌تواند این اوضاع را به حال خود رها سازد، نه در عراق نه در غزه و نه در لبنان.
احتمال دارد مناقشات بیشتری در پیش باشد، دولت بوش در سال 2001 با وعده شکل‌دهی مجدد به نقشه سیاسی خاورمیانه سر کار آمد. بوش مکرراً از رویای خود برای ایجاد یک خاورمیانه جدید سخن گفته است اما با گذشت پنج سال از اعلام این رویا برای اولین بار، اکثر تحلیلگران براین اعتقاد هستند که در طول این مدت موارد اندکی بهبود یافته است و نفوذ آمریکا در منطقه تا حدی به این علت که سرنگونی صدام باعث ایجاد ثبات در عراق نشد، در سطح پائینی قراردارد.
براساس نظرسنجی که در ماه ژوئن انجام شد کمتر از یک سوم مردم در مصر، اردن، پاکستان و ترکیه دیدگاه مثبتی به آمریکا دارند . جون الترمن تحلیلگر امور خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی واشنگتن می‌گوید، در حال حاضر عملا همه چیز بدتر از پنج سال قبل شده است، اوضاع عراق بدتر شده مسئله فلسطینیها بدتر شده مسئله ایران بدتر شده است، اکثر دولتهای عرب دولت بوش را مسئول اوضاع جاری می‌دانند و در این ارتباط بویژه به جنگ عراق اشاره می‌کنند اما آنها همچنین از حمایت غیرمشروط از اسرائیل در جنگ علیه حزب‌الله در لبنان و بی توجهی به فلسطینیها هم گله‌مند هستند.
از وعده دمکراسی و دمکرات کردن خاورمیانه هم دیگر خبری نیست. دولتهای غیردمکرات اما طرفدار آمریکا نظیر مصر، عربستان و اردن اکنون به صورتی عمده کوشش‌های دولت بوش را برای اینکه آنها گامهای بلندی در جهت دمکراسی بردارند رد می‌کنند .پیروزی حماس در انتخابات ژانویه گذشته فلسطین باعث تقویت موضع این گروه در غرب شد که می‌گویند ثبات در خاورمیانه مهمتر از دمکراسی است و بزرگترین آزمون دموکراتیک منطقه یعنی عراق اکنون بدل به یک جنگ فرقه‌ای شده است.
ترکی الفیصل سفیر عربستان در آمریکا هفته پیش در واشنگتن گفت، اگر قرار باشد آمریکا به خودش کمک کند باید سیاست خود را در خاورمیانه تغییردهد. فیصل از آمریکا خواست تا این کار را با تحت فشار گذاشتن اسرائیل برای پس دادن تمام اراضی اشغالی اعراب و بیت‌المقدس به فلسطینیها شروع کند.
با این حال اکثر مقامات عرب این سوال را مطرح می کنند که آیا دمکرات‌های آمریکا پاسخ بهتری به مشکلات خاورمیانه دارند؟ از نظر آنها دموکراتها به شکل سنتی حمایت بیشتری از اسرائیل به عمل می‌آورند تا جمهوریخواهان.
بدون شک دموکراتها که نامزدهایشان اکنون در همه ایالات بر موضوع عراق تمرکز می‌کنند و برخلاف جمهوریخواهان به جای مسائل داخلی فقط از عراق سخن می‌گویند، بعد از پیروزی در این انتخابات درصدد تغییر سیاست و اتخاذ راهبردهای جدید به ویژه در عراق بر خواهند آمد. اما اگر رای‌دهندگان آمریکایی کنگره آمریکا را از کنترل جمهوریخواهان بیرون آورده و به دمکرات‌ها بسپارند چه اتفاقی در سیاست خارجی آمریکا روی خواهد داد؟
دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد نباید چندان به تغییرات بعد از به قدرت رسیدن دمکرات‌ها امیدوار بود. یکی از این دلایل آن است که دمکرات‌ها درباره موضوعات سیاست خارجی به ویژه درباره عراق اتفاق نظر ندارند و هم‌صدا نیستند.
از سوی دیگر دمکرات‌های در اکثریت در کنگره هر چقدر که کمیته تحقیق تشکیل دهند و گزارش انتقادی درباره سیاستهای دولت بوش تهیه کنند و توصیه بدهند باز این بوش است که فعلا و تا دو سال دیگر قدرت را در کاخ سفید در دست دارد. نکته دیگر این است که سیاست دولت بوش در دوره دوم تغییر کرد و اندکی از یکجانبه‌گرایی فاصله گرفت و به سوی همکاری بیشتر پیش رفت.
تفاوت میان دمکرات‌ها و جمهوریخواهان در زمینه سیاست خارجی تفاوت در جزییات است و نه تفاوت سیاه و سفید. دمکرات‌ها در ماجرای عراق بر سر استراتژی خروج و چگونگی تعامل با دولت عراق با جمهوریخواهان اختلاف‌نظر دارند.
بعضی از دمکرات‌ها بر این عقیده هستند که نباید با مخالفت بیش از حد با جنگ عراق برای افکار عمومی این برداشت را ایجاد کنند که حزب دمکرات درباره موضوع امنیت ملی با سهل انگاری رفتار می‌کند. دمکرات‌ها خواستار استعفای دونالد رامسفلد وزیر دفاع شده‌اند.
پیشنهادهای دمکرات‌ها برای عراق موارد متعددی را شامل می‌شود مانند تغییر آرایش نظامی نیروهای آمریکایی در عراق، تدوین جدول زمانی برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق و تجزیه این کشور. در این میان بعضی از دمکرات‌ها مانند سناتور جو لیبرمن چنان از مواضع بقیه اعضای حزب فاصله گرفته‌اند که حتی از سیاستهای دولت بوش در عراق حمایت هم کرده‌اند.
با این حال همین مخالفتها و اختلاف‌نظرها هم می‌تواند روند اجرایی سیاست خارجی دولت بوش را با کندی روبه‌رو کند. در سال 1974 جرارلد فورد رییس جمهور تازه به قدرت رسیده آمریکا گزارشی از پنتاگون دریافت کرد مبنی بر اینکه آمریکا می‌تواند با بمباران و تکیه بر قدرت ویتنام شمالی در جنوب این کشور به پیروزی برسد.
اما رییس جمهور جمهوریخواه بر خلاف این گزارش و توصیه‌‌های آن تصمیم گرفت و به دلیل مخالفتهای شدید کنگره که در دست اکثریت دمکرات‌ها بود این کار را نکرد. بعدها او در خاطراتش نوشت که به این دلیل این تصمیم را گرفته است که نگران استیضاح در کنگره در صورت انجام آن عملیات بوده است.
بوش دو سال آینده دوران دشواری را پیش رو خواهد داشت. به قدرت رسیدن دمکرات‌ها او را به رییس جمهوری ضعیف و نامحبوب تبدیل می‌کند که مدتها قبل از انتخابات بعدی با رای منفی مردم روبه‌رو شده است. اما حتی این موضوع هم باعث نخواهد شد که بوش سیاست خارجی خود را به این زودی و به طور چشمگیر تغییر دهد. البته به قدرت رسیدن دمکرات‌ها در کنگره با انتشار گزارش کمیته زیر نظر جیمز بیکر درباره عراق همراه خواهد شد.
اگر این کمیته جدول زمانی عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از عراق را توصیه کند تغییر در سیاست دولت بوش در عراق اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
تعدادی از دولتهای عرب نظیر مصر و عربستان حتی درحالی که متوجه یک رشته تغییرات سیاسی احتمالی در آمریکا شده‌اند همچنان روابط نزدیک خود را با دولت بوش حفظ کرده اند. اما سیاستگذاران این کشورها در حال برنامه‌ریزی و رایزنی و آماده شدن برای آمریکای در دست دمکرات‌ها هم هستند.
منابع: آسوشیتدپرس ، نیوزویک و الحیات