به گزارش همشهری آنلاین آخرین سویه‌ای از کروناویروس که در حال گسترش یافتن و غلبه بر سایر سویه‌های رقیب است، زیرسویه XBB1.5 کرونای اُمیکرون است که انتظار می‌رود به شکل غالب درآید.
این زیرسویه جدید اصطلاحا «نوترکیب» خوانده می‌شود، چرا که در نتیجه ادغام دو زیرسویه کرونای اُمیکرون با یکدیگر در روند تکامل به وجود آمده است.
این ویروس همچنین در واقع دو گام تکاملی برداشته است، یعنی علاوه بر جهشی که باعث گریز آن از پاسخ ایمنی می‌شود، دارای جهشی است که توانایی مهارنشده‌ای در اتصال و عفونت سلول‌های انسانی به آن می‌دهد.
کارشناسان می‌گویند این جهش‌های بی‌وقفه و نیز نبرد میان زیرسویه‌های گوناگون کرونای اُمیکرون بر سر فتح بدن‌های انسان‌ها در گرفته است، نسبتا بی‌سابقه است و انتظار آن نمی‌رفت.
سازمان جهانی بهداشت می‌گوید سرعت سرایت یا واگیری زیرسویه XBB1.5 از همه زیرسویه‌های دیگر کرونای اُمیکرون بیشتر و واگیرترین سویه کروناویروس تا به حال است و با سرعت بسیار بالایی دارد منتشر می‌شود.
یافته‌های بررسی جدیدی که در ۱۸ ژانویه در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد، نشان داد که زیرسویه‌های XBB.1 (از جمله XBB.1.5) به طور قابل‌توجهی در گریز از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده در انسان‌ها که باعث حفاظت در برابر عفونت اولیه می‌شوند، کارآمدتر هستند.
این بررسی نشان داد که سویه‌های XBB.1 در گریز از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ۱۷ برابر کارامدتر از سویه BA.5 (سویه غالب قبلی) هستند و تازه این در فردی است که دوز یادآور واکسن mRNA استاندارد را دریافت کرده است.
افرادی که واکسن یادآور را دریافت نکرده‌اند یا اصلا واکسن نزده‌اند، در معرض خطر حتی بالاتری هستند.
کارشناسان می‌گویند هنوز با قاطعیت نمی‌توان گفت که آیا زیرسویه جدید XBB.1.5 به دنبال عفونت باعث بیماری شدیدتر منجر به بستری شدن و مرگ می‌شود یا نه، هر چند ظاهرا باعث عوارض بیشتری نسبت به سویه‌های پیشین در بیماران نشده است.
از طرف دیگر، احتمال بیشتر عفونت با XBB.1.5 به معنای آن نیست که واکسن‌های موجود کرونا اعم از واکسن اصلی و واکسن یادآور کاملا بی‌اثر شده باشند. چرا که واکسن‌ها علاوه بر تحریک تولید آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده، به سلول‌های T، سلول‌های خاطره‌ای دستگاه ایمنی، می‌آموزند که کروناویروس به چه شکلی است و بنابراین باعث تقویت خط دوم دفاعی بدن به دنبال عفونت اولیه هم می‌شوند.
بنابراین حتی اگر این زیرسویه جدید با توجه به جهش‌هایش از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده بگریزد و باعث عفونت شود، هنوز بدن می‌تواند با شاخه‌های دیگر دستگاه ایمنی با آن مبارزه کند.
کارشناسان مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ِآمریکا (CDC) می‌گویند افرادی که اصلا واکسن نزده‌اند نسبت به افرادی که واکسن‌های اصلی و یادآور را به طور کامل تزریق کرده‌اند، ۱۷ برابر در معرض خطر بیشتر دچار شدن به بیماری شدید و بستری شدن هستند و در افرادی که واکسن اولیه را تزریق کرده‌اند، اما واکسن یادآور دوظرفیتی (بر ضد سویه اصلی کرونا و زیرسویه‌های اولیه اُمیکرون) را تزریق نکرده‌اند، ۲/۵ برابر بیشتر در معرض خطر بستری شدن هستند. بنابراین این کارشناسان به همه افراد به خصوص افراد گروه‌های پرخطر مانند سالمندان و افراد دچار نقصان ایمنی توصیه کرده‌اند، دوره واکسیناسیون‌شان را تکمیل کنند.
یک خبر خوب این است که تصور می‌شود چند داروی ضد ویروسی مانند پاکسلووید، رمدسیویر و مولناپیراویر که برای کروناویروس ساخته شده‌اند، هنوز بر XBB.1.5 موثر باشند. البته دریافت این داروها باید در طول پنج روز از شروع علائم شروع شوند.
اما یک دسته دیگر دارویی یعنی آنتی‌بادی‌های مونوکلونال یا پادتن‌های تک‌دودمانی دیگر تاثیربخشی خود را از دست داده‌اند.
بالاخره اینکه کارشناسان می‌گویند در ماه‌ها و سال‌های آینده هنوز باید در انتظار ظهور سویه‌های جدیدتر کروناویروس عامل بیماری کووید-۱۹ بود. اما برتری که یک سویه جدید بر سویه‌های قبلی پیدا می‌کند، می‌تواند به نفع انسان‌ها یا به ضرر آنها تمام شود و در حال حاضر نمی‌توان آینده را از این لحاظ پیش‌بینی کرد.